Wikipedia:Takelaka/Tahiry 2022

Janoary 2022 Mobutu Sese Seko dia mpanao politika sy maresaly sady filohan’i Zaira teo anelanelan’ny taona 1965 sy 1997. Repoblika Demôkratikan'i Kôngô, teraka tao Lisala ny 14 Ôktôbra 1930 ary maty ny 7 Septambra 1997 tao Rabat. Joseph Désiré Mobutu no tena anarany, nefa nomena ny anarana hoe Sese Seko Kuku Ngbendu Waza Banga izay midika hoe “mpiantafika mandresy hatrany tsy azo sakanana” izy. Manamboninahitra tsotra tao amin’ny tafiky ny mpanjanatany belza i Mobutu teo anelanelan’ny taona 1948 sy 1956. Taorian’izany dia lasa mpanao gazety izy. Nikambana tao amin’ny Mouvement national congolais izay naorin’i Patrice Lumumba i Mobutu tamin’ny taona 1958. Nandray anjara tamin’ny "latabatra boribory" natao tao Bruxelles tamin’ny volana Janoary 1960 izay niteraka ny fahaleovan-tenan’i Kôngô izy. Sekreteram-panjakana tao amin’ny governemantan’i Lumumba (izay piraiminisitra) izy ary notendrena ho lehiben’ny etamazôro tamin’ny volana Jolay 1960 rehefa avy nasondro-boninahitra ho kôlônely. (tohiny...)

Febroary 2022 Ny Maroserana na Maroseraña na Marosaraña dia andriana nanjaka tao amin' ny Sakalava, izay nanangana ny Fanjakan' i Menabe sy ny Fanjakan' i Boina nitambatra ho Fanjakana Sakalava taty aoriana. Heverina fa Andriamisara no razambe mpanorina ny tarana-mpanjaka Maroserana, ary i Andriamisara dia zanak' Andriamandazoala, izay Zafiraminia avy any amin' ny Antesaka, any amin' ny tapany atsimo-atsinanan' i Madagasikara. Nanorim-ponenana ao amin' ny faritr' i Fiherenana, izay faritra misy an' i Toliara ankehitriny, ny Maroserana, manodidina ny taonjato faha-16. Misy loharano izay milaza fa ny tarana-mpanjaka Maroserana dia mety ho avy amin' ny Kôntinanta Afrikana, avy amin' ny empira ara-barotra izay namorona an' i Mutapa. Ny loharano hafa, izay heverina ho tsy marim-pototra amin' izao fotoana izao, dia molaza fa manam-piaviana indiana ny Maroserana. Na izany na tsy izany, dia niorim-ponenana teo amin' ny mponina teo an-toerana izy ireo ary nahazo ny toeran' ny mpitondra ara-pôlitika sy ara-pivavahana. Ny fahitana volamena tao amin' ny fasan' izy ireo dia manambara ny nisian' ny lalam-barotra tonga hatrany Zimbaboe. Ankoatra izany, nisy ny fifampiraharahany tamin' ny Eorôpeana (Pôrtogey sy Frantsay) tonga teny amin' ny morontsiraka. Nahazo tombony betsaka tamin' ny varotra nifanaovany amin' ny Eorôpeana ny Maroserana, ka nahazo basy tamin' ireo mpivarotra eorôpeana ireo izay takalon' ny andevo nalefa tany amin' ny toeram-pambolena any Maorisy sy La Réunion. Izany no nananan' ny Maroseraña fahefana. Araka ny tantara koa dia avy amin' ny Maroserana koa ny mpanjaka tao amin'ny tanin' ny Mahafaly. (tohiny...)

Martsa 2022 Trano bezanozano Tanàna bezanozano Ny Bezanozano dia vondrom-poko eto Madagasikara, ao amin' ny tany lemaka manodidina an' i Mangoro, voafaritry ny tany onenan' ny foko Sihanaka ao avaratra, ny Betsimisaraka ao atsinanana, ary ny Merina ao andrefana. Ireto ny tanàn-dehibe ao: Moramanga sy Beparasy ary Anjiro. Ny Bezanozano dia heverina fa anisan' ny vondrom-poko malagasy voalohany niorim-ponenana teto Madagasikara, izay monina any amin' ny faritra afovoan-tany eo anelanelan' ny faritra iva misy ny Betsimisaraka sy ny havoanan' Imerina. Izy ireo dia mifandray amin' ny Vazimba, mponina voalohany indrindra teto Madagasikara, ary ireo fasana vazimba maro manerana ny faritra misy ny Bezanozano dia toerana fanaovana fivahiniana masina sy fombafomba ary sorona, na dia mino aza ny Bezanozano fa tsy fantatra ny taranak' ireo razana tranainy indrindra ireo. Toy ny Merina izy ireo ka manao lanonam-pamadihana. Manodidina ny 100 000 ireo Bezanozano mipetraka eto Madagasikara tamin' ny taona 2013. Ny varotra andevo sy ny varotra tamin' ireo sambo mpivarotra Eorôpeanina teny amin' ny morontsiraka atsinanan' i Madagasikara tamin' ny taonjato faha-18 dia nanan-karena be ny Bezanozano ka nahatonga ny fipoiran' ny tanànan' ny mpivarotra lehibe toa an' Ambatondrazaka sy Moramanga tao amin' faritra Ankay. Noteren' ny mpanjaka merina Andrianampoinimerina hanompo azy izy ireo tamin' ny voalohany, tamin' ny faramparan' ny taonjato faha-18, ary voafehin' ny mpanjaka Radama I tanteraka nanombola tamin' ny taona 1817. (tohiny...)

Aprily 2022 Ny Augustana Lutheran Church ao Washington, Distrikan'i Colombia, dia fiangonan'ny "Fampihavanana ao amin'i Kristy" ("Reconciling in Christ"), izany hoe mandray ny olona tsy an-kanavaka, tsy ijerena ny safidy momba ny fananahan'izay hatao olon-tiana, na lahy na vavy. Ny Fiangonana Loterana Evanjelika ao Amerika na Fiangonana Loterana ara-Pilazantsara ao Amerika dia fiangonana loterana lehibe indrindra ao Etazonia, teraka tamin' ny 01 Janoary 1988 vokatry ny fitambaran' ny antokom-piangonana loterana telo, ka ahitana mpino vita batisa miisa 3 400 000 tamin' ny taona 2017, tao amin' ny fiangonana isan-toerana (kongregasiona) miisa 9 091. Atao hoe Evangelical Lutheran Church in America (ELCA) izy amin' ny teny anglisy. Manana ny foibeny ao Chicago Illinois any Etazonia io fiangonana io. Tamin' ny taona 2015 dia nilaza ny Pew Research Center fa ny 1,4 % ny mponin' i Etazonia dia mpinon' ny ELCA. Izy no fiangonana lehibe fahafito raha ny isan' ny mpino ao aminy no heverina sady fiangonana loterana lehibe indrindra ao Etazonia izy. Ny 97 %n' ny mpivavaka ao dia fotsy hoditra. Ny fiangonana loterana manarakaraka azy ao Amerika dia Fiangonana Loterana – Sinodan'i Missouri na Lutheran Church–Missouri Synod (LCMS), izay misy mpino 2 000 000 eo ho eo, sy ny Sinoda Loterana Evanjelika ao Winsconsin na Wisconsin Evangelical Lutheran Synod (WELS), izay manana mpino 360 000 eo ho eo. Maro koa ireo fiangonana loterana madinika ao Etazonia ka ny sasany aminy dia ireo tsy nankasitraka ny firaisan' ny fiangonana telo notanterahina tamin' ny taona 1988. Ny ELCA no azo lazaina fa fiangonana mihataka indrindra amin' ny fomban' ny loteranisma nifandovana hatramin' izay, raha mitaha amin' ireo fiangonana loterana lehibe roa hafa ao Etazonia, dia ny LCMS sy ny WELS. Ny ELCA dia mikambana ao amin’ ny Filankevitra Ekiomenikan' ny Fiangonana (anglisy: World Council of Churches; frantsay: Conseil œcuménique de Eglises), amin' ny Filankevitra Nsionalin' ny Fiangonan' i Kristy ao Etazonia (anglisy: National Council of Churches of Christ in the USA) ary amin' ny Fiangonana Loterana Eran-Tany (anglisy: Lutheran World Federation; frantsay: Fédération Luthérienne Mondiale). Ny ELCA dia mifandray sy miara-miasa tanteraka amin' ny Fiangonana episkôpaly (Episcopal Church), ny Fiangonana moraviana (Moravian Church), ny Fiangonana presbiteriana - Etazonia (Presbyterian Church (USA)), ny Fiangonana nohavaozina ao Amerika (Reformed Church in America), ny Fiangonan' i Kristy miray (United Church of Christ), ary ny Fiangonana metôdista miray (United Methodist Church). (tohiny...)

Mey 2022 Ny Augustana Lutheran Church ao Washington, Distrikan'i Colombia, dia fiangonan'ny "Fampihavanana ao amin'i Kristy" ("Reconciling in Christ"), izany hoe mandray ny olona tsy an-kanavaka, tsy ijerena ny safidy momba ny fananahan'izay hatao olon-tiana, na lahy na vavy. Ny Fiangonana Loterana Evanjelika ao Amerika na Fiangonana Loterana ara-Pilazantsara ao Amerika dia fiangonana loterana lehibe indrindra ao Etazonia, teraka tamin' ny 01 Janoary 1988 vokatry ny fitambaran' ny antokom-piangonana loterana telo, ka ahitana mpino vita batisa miisa 3 400 000 tamin' ny taona 2017, tao amin' ny fiangonana isan-toerana (kongregasiona) miisa 9 091. Atao hoe Evangelical Lutheran Church in America (ELCA) izy amin' ny teny anglisy. Manana ny foibeny ao Chicago Illinois any Etazonia io fiangonana io. Tamin' ny taona 2015 dia nilaza ny Pew Research Center fa ny 1,4 % ny mponin' i Etazonia dia mpinon' ny ELCA. Izy no fiangonana lehibe fahafito raha ny isan' ny mpino ao aminy no heverina sady fiangonana loterana lehibe indrindra ao Etazonia izy. Ny 97 %n' ny mpivavaka ao dia fotsy hoditra. Ny fiangonana loterana manarakaraka azy ao Amerika dia Fiangonana Loterana – Sinodan'i Missouri na Lutheran Church–Missouri Synod (LCMS), izay misy mpino 2 000 000 eo ho eo, sy ny Sinoda Loterana Evanjelika ao Winsconsin na Wisconsin Evangelical Lutheran Synod (WELS), izay manana mpino 360 000 eo ho eo. Maro koa ireo fiangonana loterana madinika ao Etazonia ka ny sasany aminy dia ireo tsy nankasitraka ny firaisan' ny fiangonana telo notanterahina tamin' ny taona 1988. Ny ELCA no azo lazaina fa fiangonana mihataka indrindra amin' ny fomban' ny loteranisma nifandovana hatramin' izay, raha mitaha amin' ireo fiangonana loterana lehibe roa hafa ao Etazonia, dia ny LCMS sy ny WELS. Ny ELCA dia mikambana ao amin’ ny Filankevitra Ekiomenikan' ny Fiangonana (anglisy: World Council of Churches; frantsay: Conseil œcuménique de Eglises), amin' ny Filankevitra Nsionalin' ny Fiangonan' i Kristy ao Etazonia (anglisy: National Council of Churches of Christ in the USA) ary amin' ny Fiangonana Loterana Eran-Tany (anglisy: Lutheran World Federation; frantsay: Fédération Luthérienne Mondiale). Ny ELCA dia mifandray sy miara-miasa tanteraka amin' ny Fiangonana episkôpaly (Episcopal Church), ny Fiangonana moraviana (Moravian Church), ny Fiangonana presbiteriana - Etazonia (Presbyterian Church (USA)), ny Fiangonana nohavaozina ao Amerika (Reformed Church in America), ny Fiangonan' i Kristy miray (United Church of Christ), ary ny Fiangonana metôdista miray (United Methodist Church). (tohiny...)

Jiona 2022 Ny Fahefana Avon’ ny Tetezamita (frantsay: Haute Autorité de Transition - HAT) dia rafitra mpanatanteraka vonjimaika tonga teo amin’ ny fitondrana teto Madagasikara taorian’ ny fanonganam-panjakana nanery an’ i Marc Ravalomanana handao ny firenena ny 17 Marsa 2009 vokatry ny fihetsiketsehana malagasy tamin' ny taona 2009. Nitarika izany i Andry Rajoelina, izay nanendry mpikambana tao amin’ny filankevi-pitantanana herinandro vitsivitsy talohan’ ny fanolorana ny fahefana mpanatanteraka avy amin-dRavalomanana ho an’ ny miaramila, izay nanome ny fahefana ho an’ ny Fahefana Avon’ ny Tetezamita. Tamin( ny voalohay dia nannjakan' ny Tanora Malagasy Vonona (TGV), ankolafy Rajoelina, ny Fahefana Avon’ ny Tetezamita (FAT). Andry Rajoelina Tamin' ny ny 17 Septambra 2011 no nosoniavin’ireo lehiben’ny mpanohitra izay tohanan’ny Southern African Development Community (SADC), ny "Sori-dalana amin’ny famaranana ny krizy eto Madagasikara". Ity fanapahan-kevitra ity dia mikendry ny hanangana governemanta marin-toerana indray, ary hampitsahatra ny krizy politika naharitra teto Madagasikara. Naverin'ny FAT imbetsaka ny fifidianana ankapobeny, izay natao tamin'ny 20 Desambra 2013, taorian'ny fihodinana voalohany tamin'ny fifidianana filoham-pirenena tamin'ny 25 Oktobra. Ny fifidianana filoham-pirenena tamin’ny volana Desambra dia fihodinana faharoa teo amin’i Jean Louis Robinson sy Hery Rajaonarimampianina, ireo kandidà roa voalohany nivoaka tamin’ny fihodinana voalohany tamin’ny volana Oktobra. Nambara tamin’ny 7 Janoary 2014 ny vokatra ofisialin’ny fihodinana faharoa ka nambaran-dRajaonarimampianina ho mpandresy tamin’ny vato efa ho 54%. Io fifidianana io no namarana ny FAT ary namerina ny fitondrana ara-dalàna teto Madagasikara. (tohiny...)

Jolay 2022 Amerika - Eoropa - Afrika - Azia - Oseania - Antartika I Eorôpa dia kôntinenta hita manontolo ao amin' ny ila-bolantany avaratra sady manana ny ampahany be amin' ny taniny ao amin' ny ila-bolantany atsinanana, izay voafaritry ny kôntinentan' i Azia avy ao atsinanana, ny Ranomasina Mediteranea avy ao atsimo, ny Ranomasimbe Atlantika sy ny Ranomasin' i Nôrvezy avy ao andrefana, ary ny Ranomasimbe Arktika avy ao avaratra i Eorôpa. Matetika dia zaraina ho faritra efatra i Eorôpa ka ahitana an' i Eorôpa Avaratra, i Eorôpa Andrefana, i Eorôpa Afovoany, i Eorôpa Atsinanana ary i Eorôpa Atsimo. I Eorôpa dia tenenina matetika fa anisan' ny kôntinenta enina misy eto an-tany. Izy io dia ny faritra andrefana amin' i Eorazia na faritra avaratra ao amin' ny kôntinentan' i Afrô-Eorazia, arakaraky ny fomba fijery. Ny solonanarany dia hoe "Tontolo Antitra", satria mifanohitra amin' ny "Tontolo Vaovao" (zany hoe i Amerika). Ao Eorôpa dia misy kolontsaina maromaro manana fianjadiana ary lova iraisany. I Eorôpa dia kôntinenta faharoa kely indrindra eto an-tany amin' ny lafiny velaran-tany (10,18 tapitrisa km2), na 2 %-n' ny velaran' ny tany maina na 6,8 %-n' ny velaran-tan' ny Tany. Misy firenena dimampolo ao Eorôpa, ary i Rosia no ngeza indrindra amin' ireo na amin' ny lafiny isa-mponina na amin' ny lafiny velaran-tany, ary i Vatikàna no firenena kely indrindra amin' ireo, na amin' ny lafiny isa-mponina na amin' ny lafiny velaran-tany. I Vatikàna koa no firenena kely indrindra eto an-tany. (tohiny...) I Azia na Asia dia kôntinenta izay ahitana firenena miisa 46, izay voafaritry ny Ranomasimbe Arktika ao avaratra, ny andilan-dranomasin' i Bering sy ny Ranomasimbe Pasifika ao atsinanana, ny Ranomasimbe Indiana ao atsimo, ary ny Ranomasina Mena sy ny Ranomasina Mediteranea ao atsimo-atsinanana. Ny sisiny manasaraka an' i Azia sy Eorôpa dia nifanarahana fa ny tendrombohitra Oraly (Ural). Raha heverina ho kôntinenta iray i Azia sy i Eorôpa noho izy ireo tany mitohy dia antsoina hoe Eorazia. Manana velarana 43 810 582 km2 i Azia ka izy no be velarana indrindra amin'ny kontinenta rehetra. Izy koa no be mponina indrindra (4,3 lavitrisa: 60 %n' ny mponina eran-tany). Ao no ahitana ny tendrombohitra avo indrindra, dia i Everest, izay mahatratra 8 848 m. Mifanjohy mankany Ôseania ny nosy sy ny tamba-nosy ao atsimo-atsinanana: isan' izany ireo nosy Filipina sy ireo nosin' i Indônezia (i Somatra sy i Java ary i Solaoesy), i Bôrneô ary i Ginea Vaovao. Ao avaratra atsinanan' i Azia no ahitana ireo nosin' i Japàna sy ny nosin' i Sakalina. Ao amin' ny Ranomasimbe Indiana no misy ny nosy Srilanka sy ireo tamba-nosy madinika toa ny an' i Maldiva ary ireo nosy Andamàna sy Nikôbara. (tohiny...)

Aogositra 2022

Ny tantaran' ny kristianisma dia mahakasika ny fivavahana kristiana, ny firenena kristiana, ary ny Kristiana miaraka amin' ny antokom-pinoana samihafa, nanomboka tamin' ny taonjato voalohany ka hatramin' izao.

Ny kristianisma dia niainga tamin' ny asa fanompoana nataon' i Jesoa (na Jesosy), izay Jiosy mpampianatra sy mpanasitrana, nanambara ny maha efa akaiky ny fanjakan' Andriamanitra ary nohomboana tamin' ny hazo fijaliana tamin' ny taona 30–33 taor. J.K. tao Jerosalema tao Jodea izay faritany rômana. Mino ny mpanara-dia azy fa, araka ny Filazantsara na Evanjely dia Zanak' Andriamanitra izy ary maty ho famelan-keloka ary natsangana tamin' ny maty sy nasandratr' Andriamanitra, ary hiverina tsy ho ela amin' ny fiandohan' ny fanjakan' Andriamanitra.

Ny mpanara-dia an' i Jesoa voalohany indrindra dia ireo Kristiana jiosy apôkaliptika. Ny fampidirana ny Jentily na Jentilisa ao amin' ny Fiangonana kristiana voalohany izay an-dalam-pandrosoana dia niteraka fisarahana teo amin' ny jodaisma sy ny kristianisma jiosy nandritra ireo taonjato roa voalohany tamin' ny vanim-potoana kristiana. Tamin' ny taona 313, ny emperora Kônstantino I dia namoaka ny Didy tao Milano izay naha ara-dalàna ny fivavahana kristiana. Tamin' ny taona 380, niaraka tamin’ny Didy tao Tesalônika navoaka teo ambany fitarihan' i Teôdôsiôsy I, ny Empira Rômana dia nandray tamin' ny fomba ôfisialy ny kristianisma trinitariana ho fivavaham-panjakana, ary ny kristianisma dia nametraka ny tenany ho fivavahana rômanina nanjaka tao amin' ny Fiangonan' ny Empira Rômana. Ny adihevitra kristôlôjika momba ny maha-olombelona sy ny maha-Andriamanitra an' i Jesoa dia nandrerajany ny Fiangonana kristiana nandritra ny taonjato roa, ary ny kônsily ekiomenika fito dia nantsoina hamaha ireo adihevitra ireo. Nomelohina ny arianisma tao amin' ny Kônsily voalohany tao Nikea (taona 325), izay nanohana ny fampianarana momba ny Trinite izay nohazavaina tao amin' ny Fanekem-pinoana nikeana. (tohiny...)

Septambra 2022 Fampiakarana an' i Maria, nataon'i Fermo Ghisoni da Caravaggio tamin'ny taonjato faha-16. Ny Fampiakarana an' i Maria any an-danitra, dia finoana katôlika sy ôrtôdôksa izay milaza fa tsy maty sahala amin' ny be sy ny maro i Maria renin' i Jesoa fa niditra avy hatrany any amin' ny voninahitr' Andriamanitra, ka lazaina koa ho "fiakarana any an-danitra" izany Tsy misy fototra mivantana avy amin' ny Baiboly ny finoana ny amin' ny fampiakarana an' i Maria any an-danitra nefa efa nisy ela tao amin' ny Lovam-pampianaran' ny Fiangonana tany Atsinanana sy tany Andrefana izay nankalaza azy nanomboka tamin' ny taonjato faha-8. Ny Fiangonana tandrefana dia nandraikitra azy ho tenim-pinoana (na dôgma) tamin' ny taona 1950 (tamin' ny alalan' ny kônstitosiôna apôstôlika Munificentissimus Deus nataon' papa Pio XII). Fampiharana voalohany sady tokana ny tsy fetezan-dison' ny papa izay notapahina nandritra ny Kônsily Vatikàna I izany. Ny Fiangonana tatsinanana kosa dia tsy namaritra an' izany ho tenim-pinoana. "Torimason' ny Renin' Andriamanitra" no ilazan' ny Ôrtôdôksa an' izany fa tsy "Fampiakarana". (tohiny...)

Oktobra 2022 Ny ankamaroan' ny Mikea dia monina ap amin' ny Ala Mikea eo anelanelan' i Toliara sy i Morombe Ny Mikea dia vahoaka malagasy monina any anaty ala amin' ny faritra atsimo-andrefana amin' i Madagasikara izay mivelona amin' ny fihinanana zavamaniry sy biby any anaty ala, izay mpihaza sy mpioty. Mipetraka ao amin' ny Ala Mikea izy ireo. Ny ankamaroan' ny Mikea dia avy amin' ny Sakalava, ary misy olona avy amin' ny foko malagasy isan-karazany hita ao amin' ny Mikea. Ny tobin' ny fianakavian' ny Mikea dia mifindra isan-taona avy amin' ny faritra fambolen-katsaka eo amin' ny sisin' ala amin' ny fotoan' ny orana mankamin' ny ala anatiny misy trandraka sy biby fihaza maro hafa amin' ny fizaràn-taona maina, ka lasa miankin-doha be amin' ny fakan-javamaniry fihinana izy ireo mba hahazoany ny rano tadiaviny isan' andro. Mifampiankina amin' ny fiainan' ny Vezo mpanjono mpifanolo-bodirindrina aminy sy ny Masikoro mpamboly sy mpiandry omby, izay ivarotany ny vokatra azony, nohadiny na novoleny tany anaty ala, ny Mikea. Maro koa ny Mikea manao asa fikaramana indraindray, toy ny fiandrasana omby na ny fikarakarana ny tanim-barin' ny olona hafa. Ny Mikea amin' izao fotoana izao dia tsy hoe ny sisa tavela tamin' ny Malagasy mpihaza sy mpioty fahiny, fa taranak' olona nialokaloka tany anaty ala nanomboka tamin' ny taona 1800 mba handositra ny ady sy ny hetra mavesatra ary ny antony hafa mampahory azy. Ny fomba fiainan' izy ireo, izay heverin' ny mponina hafa ho toy ny ntaolontaolo, dia miampy ny zava-miafina momba azy ireo izay nanentana ny fiforonan' ny sy angano isan-karazany. Heverin' ny olona sasany fa izy ireo no Vazimba lazain' ny lovantsofina fa mponina tany am-boalohany teto amin' ny Nosy, na dia tsy misy porofo manamarina izany. Tsy mitovy amin' ny Beosy mpihaza any amin' ny tant avo be tendrombohitra izy ireo. Raha olona 1 500 eo ho eo no fantatra amin' ny anarana hoe Mikea, maro amin' ny Malagasy no tsy mino fa mbola misy izany vahoaka mikea izany amin' izao fotoana izao. (tohiny...)

Novambra 2022 Ny ankamaroan' ny Mikea dia monina ap amin' ny Ala Mikea eo anelanelan' i Toliara sy i Morombe Ny Mikea dia vahoaka malagasy monina any anaty ala amin' ny faritra atsimo-andrefana amin' i Madagasikara izay mivelona amin' ny fihinanana zavamaniry sy biby any anaty ala, izay mpihaza sy mpioty. Mipetraka ao amin' ny Ala Mikea izy ireo. Ny ankamaroan' ny Mikea dia avy amin' ny Sakalava, ary misy olona avy amin' ny foko malagasy isan-karazany hita ao amin' ny Mikea. Ny tobin' ny fianakavian' ny Mikea dia mifindra isan-taona avy amin' ny faritra fambolen-katsaka eo amin' ny sisin' ala amin' ny fotoan' ny orana mankamin' ny ala anatiny misy trandraka sy biby fihaza maro hafa amin' ny fizaràn-taona maina, ka lasa miankin-doha be amin' ny fakan-javamaniry fihinana izy ireo mba hahazoany ny rano tadiaviny isan' andro. Mifampiankina amin' ny fiainan' ny Vezo mpanjono mpifanolo-bodirindrina aminy sy ny Masikoro mpamboly sy mpiandry omby, izay ivarotany ny vokatra azony, nohadiny na novoleny tany anaty ala, ny Mikea. Maro koa ny Mikea manao asa fikaramana indraindray, toy ny fiandrasana omby na ny fikarakarana ny tanim-barin' ny olona hafa. Ny Mikea amin' izao fotoana izao dia tsy hoe ny sisa tavela tamin' ny Malagasy mpihaza sy mpioty fahiny, fa taranak' olona nialokaloka tany anaty ala nanomboka tamin' ny taona 1800 mba handositra ny ady sy ny hetra mavesatra ary ny antony hafa mampahory azy. Ny fomba fiainan' izy ireo, izay heverin' ny mponina hafa ho toy ny ntaolontaolo, dia miampy ny zava-miafina momba azy ireo izay nanentana ny fiforonan' ny sy angano isan-karazany. Heverin' ny olona sasany fa izy ireo no Vazimba lazain' ny lovantsofina fa mponina tany am-boalohany teto amin' ny Nosy, na dia tsy misy porofo manamarina izany. Tsy mitovy amin' ny Beosy mpihaza any amin' ny tant avo be tendrombohitra izy ireo. Raha olona 1 500 eo ho eo no fantatra amin' ny anarana hoe Mikea, maro amin' ny Malagasy no tsy mino fa mbola misy izany vahoaka mikea izany amin' izao fotoana izao. (tohiny...)

Desambra 2022 Ny Repoblika Demokratikan' i Kôngô dia firenena ao amin' ny faritr' i Afrika Afovoany. Izy no firenena ao Afrika ngeza indrindra eo aorian' i Sodàna sy i Aljeria; izy koa no firenena ngeza indrindra sy be mponina indrindra ao amin' ny faritr' i Afrika afovoany. Iantsoana azy koa ny hoe Kôngô-Kinshasa mba tsy hifangaroany amin' i Kôngô-Brazzaville. I Kinshasa no renivohiny, avy eo no niavian' ilay anarana hoe Kôngô-Kinshasa. I Zaira koa no anaran' io firenena io tamin' ny 1971 hatramin' i 1997, teo izy niova Repoblika Demôkratikan' i Kôngô. Ny Repoblika Demôkratikan' i Kôngô no firenena be mponina indrindra ao amin' ny fikambanan' ny firenena miteny frantsay eo alohan' i Frantsa. Ny tantaran' ny Repoblika Demôkratikan' i Kôngô dia voamariky ny fisian' ny fisian' ny fanjakana maro madinidinika tany aloha, ny fahatongavan' ny Eorôpeana, ny fivarotana andevo, ny fanjanahan-tany belza, ny fahaleovan-tena, ny ady an-trano, ny fanonganam-panjakana, ny fitsabahan' ny firenena mpifanolo-bodirindrina, ary ny fizorana mankany amin' ny demôkrasia. Efa nisy olona ity faritra ity tamin' ny 200 000 taona tal. J.K. Ny lemaka midadasika kôngôley tamin’ izany fotoana izany dia rakotry ny ala tsy nisy nanimba. Tany amin’ ny taonarivo faharoa dia nisy mpamboly banto, avy any amin' ny faritra eo anelanelan' ny tapany atsinanan' i Nizeria sy ny Grassfields any Kamerona, hatramin' ny 2600 tal. J.K., niditra tao amin’ io faritra io ka niorim-ponenana amin’ ny morontsiraka sy teny amin’ ny lembalemba atsinanana sy atsimo, ka teny izy ireo no nanangana fiarahamonina tarihin’ ny lehibem-poko. Nisy ny fanjakam-panjaka niorina koa teo anelanelan' ireo taonjato voalohany taor. J.K. sy ny taonjato faha-15, ka ny lehibe indrindra amin' ireo dia ny fanjakan' i Loba (Luba) sy ny fanjakan' i Londa (Lunda) ary ny fanjakan' i Kôngô (Kongo). Tamin’ ny taona 1482 dia nifandray voalohany tamin’ ny fanjaka-mpanjaka banto tao Kôngô (Kongo) ny Pôrtogey. (tohiny...)