Pôrtogaly

Mbola ambangovangony ity lahatsoratra ity ary tokony hofenoina.

Azonao atao ny mandray anjara eto amin'ny Wikipedia amin'ny alàlan'ny fanitarana azy.
Jereo koa ny pejy Ahoana ny manao takelaka rehefa te-hijery hoe ahoana no fanaovana azy.

República Portuguesa ((pt))

Repoblikan' i Pôrtogaly ((mg))


(Antsipirihany)	(Antsipirihany)

Teny ofisialy

Portugesa

Renivohitra Lisbonne
38° 4' N ; 9° W

Tanàna ngeza indrindra

Lisbonne

Fitondrana sy governemanta
- Filohanta
- Mpiray ministra Repoblika misy Parlementa
Marcelo Rebelo de Sousa}
António Costa

Velarantany
- Tontaliny
- Rano (%) faha 109
92 391 km²
0,5 %

Isam-ponina
- Tontaliny (2008)
- hakitroka

faha 75
10 617 575 mpo.
114 mpo./km²

{{{1}}}

Anaran'ny mponina Portugezy

IDH (2006) 0,900 (ambony) faha 33

Sandam-bola Euro (EUR)

Faritr'ora

UTC +0: (WET);

Heure d'été: UTC+1: (WEST)

Hiram-pirenena

A Portuguesa

Valan-tsehatra internet

Antso
an-tariby

+351

Endrika:Notes pays

I Pôrtogaly na Repoblikan' i Pôrtogaly dia firenena ao Eorôpa Atsimo-Andrefana, ao amin' ny tapany andrefana amin' ny Saikanosy Iberika, miaraka amin’ i Espaina, manana morontsiraka ao amin’ ny Ranomasimbe Atlantika. Mizara sisin-tany amin' i Pôrtogaly ao avaratra sy atsinanany i Espaina ary ny Ranomasimbe Atlantika no mamaritra ny sisin-taniny ao atsimo sy andrefana.

Ny tangoro-nosin' i Asaoro sy Madera dia isan' ny tafiditra ao amin' ny tanin' i Pôrtogaly. Tendrombohitra antonony no hita ao Pôrtogey ka ny 40 %n’ ny velarany dia rakotra ala.

Ny ankamaroan’ ny Pôrtogey dia monina ambanivohitra na amin’ ny tanàna antonontony. Teo anelanelan’ ny taona 1960 sy 1988 dia Pôrtogey iray tapitrisa no nandao tanindrazana mba hitady asa any ivelany. Taorian’ ny fidiran’ i Pôrtogaly ho mpikambana tao amin’ ny Fianakaviambe ara-Toekarena Eorôpeana (frantsay: Communauté Economique Européenne -- CEE), dia nandroso fatratra ny toekareny. Nitoetra ho anisan’ ireo firenena mahantra indrindra ao amin’ ny Vondrona Eorôpeana i Pôrtogaly ka tsy niova izany raha tsy tamin’ ny nidiran’ ireo firenena ao Eorôpa Atsinanana tamin’ ny taona 2004. Ny voly voaloboka no tena ataon’ ny mponina any ary ny fampiroboroboana ny taozava-baventy dia vao natao taty aoriana.

Nanjakazaka tao amin’ ny faritra misy an’ i Pôrtogaly ankehitriny ny Empira Rômana. Nanani-bohitra sy nanorim-ponenana tao ny Barbariana tamin’ ny taonjato faha-5 talohan’ ny hifehezan’ ny Maoro azy. Ireo faritra nobodoin’ ny Arabo dia azon’ ireo mpanjaka espaniôla indray nanomboka tamin’ ny taonjato faha-10, izay naharitra hatrany amin’ ny fiafaran’ ny taonjato faha-15: izany no atao hoe Reconquista. Nandrefa miaramila hanao fanafihana lehibe mifanesisesy ny Pôrtogey: nandeha hatrany India i Vasco de Gama, ary ny faritra rehetra hitany tamin’ izany dia nozanahan’ i Pôrtogaly, ka isan’ izany i Madère, i Açores, i Cap-Vert, i Angôla, ary i Brezily. Izany andro volamena izany dia nodimbiasan’ ny fotoan’ ny fitontonganana: nakambana tamin’ i Espaina ho feheziny i Pôrtogaly tamin’ ny fiafaran’ ny taonjato faha-16. Nahazo ny fahaleovan-tenany indray izy tamin’ ny taona 1640. Tamin’ ny taona 1910 dia voasolon’ ny fitondrana repoblikana ny fitondrà-mpanjaka. Nandray anjara tamin’ ny Ady Lehibe Voalohany nanampy ny Alliés i Pôrtogaly nanomboka tamin’ ny taona 1916. Tamin’ ny taona 1926 dia fanonganam-panjakana no nametraka fitondrana vaovao mpanao didy jadona: izany no atao hoe Estado novo ("Fanjakana vaovao") izay notarihin’ i António de Oliveira Salazar fotoana fohy taty aoriana. Tamin’ ireo taona 1960 dia nitaky fahaleovan-tena ireo zanatany pôrtogey. Izany tsy filaminana izany dia nahatonga fanoherana ny fitondrana ihany koa tao Pôrtogaly: nanapitra ny fitondrana jadona tamin’ ny taona 1974 ny revôlisiônan’ ny Œillets. Natao ny fanambaràna ny lalàm-panorenana vaovao ary nihanatanjaka ny demôkrasia. Nanomboka tamin’ ny taona 1986 dia nandray anjara amin’ ny fananganana an’ i Eorôpa i Pôrtogaly. Mpikambana ao anatin' ny Vondrona Eoropeanina hatramin' ny taona 1986 i Pôrtogaly.