Soisa
| |||
| Teny Filamatra : «Iray momba ny rehetra, ny rehetra momba ny iray» | |||
| Fiteny | Alemana, Frantsay, Italiana, Romansa | ||
| Renivohitra | Berna | ||
| Tanàna lehibe indrindra | Jorika | ||
| Filoham-pirenena | Doris Leuthard | ||
| Velarantany - Manontolo - % rano |
Laharana faha-132e 41 285 km² 3.7% | ||
| Mponina - Manontolo (2016) - Hakitroka |
Laharana faha-92e 8.417.700 mponina 178 mpo/km² | ||
| Anarana | Soisa | ||
| Fahaleovantena Velirano |
26 oktobra 1648 1 Aogostra 1291 | ||
| Sandam-bola | Farantsa Soisa | ||
| Faritra ora | UTC +1 (ririnina) UTC +2 (fahavaratra) | ||
| Hiram-pirenena | Fihirana Soisa | ||
| Faritra Internet | .CH | ||
| Antso an-tariby | 41 | ||
.svg)
.svg)
I Soisa dia firenana ao Eorôpa. Mamaritra azy ao avaratra i Alemaina, ao atsinanana i Aotrisy, ao atsimo i Italia, ary ao andrefana i Frantsa. Ny anarany lava dia Confœderatio Helvetica (CH raha hafohezina). I Soisa dia firenena tsy manana morontsiraka. Ireo Tendrombohitra Alpa sy renirano ary farihy maro no mameno ny toerana rehetra any. Efatra ny fiteny fampiasa any Soisa dia ny fiteny alemana (65 %), ny fiteny frantsay (19 %), ny fiteny italiana (3 %) ary ny fiteny rômansa.
I Soisa dia fivondronana kaonto miisa 26 Manana traikefa hatry ny ela amin' ny tsy fiankinana na amin' iza na amin' iza i Soisa ary mampiantrano fikambanana iraisam-pirenena maro. Anisan’ ireo vahoaka manan-karena indrindra maneran-tany ny mponina any Soisa; miompana amin’ ireo sehatr’ asa mahakasika ny fizahàn-tany, ny fandraharahana ara-bola, ny hairaha avo lenta ary ny raharaham-barotra ny toekarena any Soisa.
Tantaran’ ny Helveta, izay vahoaka seltika tao Galia, aloha ny tantaran’ i Soisa. Azon’ i Jolio Kaisara ny faritra misy an’ i Soisa tamin’ ny taona 58 tal. J.K. Taty aoriana dia nanjakazaka aminy ny vahoaka isan-karazany tamin’ ny "Fananiham-bohitra lehibe" tamin’ ny taonjato faha-4 hatramin’ ny taonjato faha-5 taor. J.K. Ny fivakisan’ ny Empira Karôlinjiana tamin’ ny taonjato faha-10 dia nahafahan’ ny Kônfederasiôna Soisa tamin’ ny taona 1291 niforona: izany no "fianianana tao Rütli" izay voalaza fa nandrasan’ i Guillaume Tell. Nandao ny Empira Masina Rômana Jermanika ny Kônfederasiôa Soisa tamin’ ny taonjato faha-14: nahazo ny fahaleovan-tenany izy tamin’ ny taona 1499. Tany Soisa, sahala amin’ izay niseho tamin’ ny faritra maro tany Eorôpa, dia voamariky ny fifanolanana teo amin’ ny Katôlika sy ny Prôtestanta ny taonjato faha-16 sy faha-17, noho ny Refôrma prôtestanta sy ny Refôrma katôlika. Nisy akony goavana teo amin’ i Soisa tamin’ ny faramparan’ ny taonjato faha-18 ny Revôlisiôna frantsay. Tamin’ ny taona 1815 dia nankato ny maha firenena tsy miandany an’ i Soisa ny kôngresy natao tao Vienna, izay nandamina indray an’ i Eorôpa taorian’ ireo ady napôleôniana. Araka izany, tamin’ ny taonjato faha-20 dia tsy nandray anjara amin’ ireo Ady Lehibe roa i Soisa. Taty aoriana dia nanda ny hiditra ao amin’ ny Vondrona Eorôpeana i Soisa nefa niditra ao amin’ ny Firenena Mikambana izy tamin’ ny 2002.
Jereo koa[hanova | hanova ny fango]
Firenena ao Eorôpa
Albania - Alemaina - Andôra - Aotrisy - Belzika - Bielôrosia - Bolgaria - Bôsnia-Herzegôvina - Danemarka - Espaina - Estônia - Fanjakana Mitambatra - Finlandy - Frantsa - Grisia (na Gresy) - Hôngria (na Hongaria) - Irlanda - Islandy - Italia - Jeôrjia - Kipra (na Sipra) - Krôasia (na - Krôatia) - Letônia - Liktenstaina - Litoania - Loksemborga - Masedônia Avaratra (na Makedônia Avaratra)- Malta - Môldavia - Môntenegrô - Nederlandy - Nôrvezy - Okraina - Pôlônia - Pôrtogaly - Tsekia - Romania - Rosia - San-Marîno - Serbia - Slôvakia - Slôvenia - Soeda - Soisa - Tsekia - Vatikàna.
Kôntinenta eto an-tany