Afrika Atsimo
| Republic of South Africa ((en)) | |||||
| Republiek van Suid-Afrika af | |||||
| IRiphabliki yaseMzantsi Afrika xh | |||||
| IRiphabliki yaseNingizimu Afrika zu | |||||
| IRiphabliki yeSewula Afrika nbl | |||||
| Repoblikan' i Afrika Atsimo ((mg)) | |||||
| |||||
| Teny filamatra : « !ke e: ǀxarra ǁke » (ǀXam) | |||||
| |||||
| Teny ofisialy | fiteny afrikaans, fiteny anglisy, fiteny ndebele (isindebele), fiteny xhosa (isixhosa), fiteny zulu (isizulu), fiteny sotho avaratra (sepedi), fiteny sothodu atsimo (sesotho), fiteny tswana (setswana), fiteny siswati (siSwati), fiteny venda venda (tshivenda), fiteny tsonga (xitsonga). | ||||
| Renivohitra | Pretoria | ||||
| Tanana lehibe indrindra | Johannesburg | ||||
| Fitondrana sy governemanta - Filohan'i Afrika Atsimo |
Repoblika Cyril Ramaphosa | ||||
| Velarantany - Tontaliny - Rano (%) |
faha 25 1 219 912 km² Azo tsy kaontiana | ||||
| Isam-ponina - Tontaliny (2009) - hakitroka |
faha 27 49 052 489 mpo. 40.2 mpo./km² {{{1}}} | ||||
| Anaran'ny mponina | Afrikanina | ||||
| IDH (2006) | 0.670 (moyen) 125[1] | ||||
| Sandam-bola | Rand (ZAR)
| ||||
| Faritr'ora | UTC +2 | ||||
| Hiram-pirenena | Nkosi Sikelel'iAfrika/Die Stem | ||||
| Valan-tsehatra internet | |||||
| Antso an-tariby |
+27
| ||||
.svg)
I Afrika Atsimo dia firenena ao amin' ny faritra atsimo amin' i Afrika, manana velarany mirefy 1 219 090 km². Mamaritra azy avy ao avaratra i Namibia, i Bôtsoana, i Zimbaboe, i Môzambika ary i Esoatiny, ao atsinanana ny Ranomasimbe Indiana, ao andrefana ny Ranomasimbe Atlantika. I Lesôtô indray dia firenena rakotra tanteraka ao anatin' i Afrika Atsimo. Miisa eo amin' ny 48,7 tapitrisa eo ho eo (araka ny fanisam-bahoaka tamin' ny taona 2008) ny mponina ao. Atao hoe Afrikana Tatsimo ny vahoakan' io firenena io.
Be harena an-kibon' ny tany i Afrika Atsimo (volamena, diamondra sns.), ireo harena ireo no anisan' ny mahatonga azy ho firenena matanjaka indrindra ao Afrika.
Ilay mpandeha an-tsambo atao hoe Vasco de Gama no Eorôpeana nahita an' i Afrika Atsimo Voalohany tamin' ny taona 1498. Nozanahin' ny Hôlandey i Afrika Atsimo tamin' ny taonjato faha-17, avy eo nozanahin' ny Britanika nanomboka tamin' ny tana 1795. Taorian' ny adin' ny Boora izay nampifanandrina ny Anglisy sy ny Afrikanera (taranaky ny voanjo avy any Hôlandy sy avy any Frantsa), teo anelanelan' ny taona 1899 sy 1902, dia niforona ny Firaisana Afrikana Tatsimo tamin' ny taona 1910. Io no lasa Repoblikan' i Afrika Atsimo tamin' ny taona 1961. Nisongadina teo amin' ny tantaran' i Afrika Atsimo tamin' ny antsasany faharoa amin' ny taonjato faha-20 ny pôlitikan' ny fanavakavaham-bolon-koditra (apartheid). Teo anelanelan' ny taona 1948 sy 1991 dia nitsinjara ho vondrona efatra voasaraka mazava tsara ny vahoaka tao Afrika Atsimo; dia ny mainty hoditra, ny safiotra, ny fotsy hoditra ary ny Indiana. Tamin' ny fiantombohan' ny taompolo 1960 dia nisy ny fanoherana izany pôlitikan' ny fanavakavaham-bolon-koditra izany ka i Nelson Mandela no nitarika izany. Novotsorana avy tao am-ponja ity mpitari-tolona ity tamin' ny taona 1990 rehefa natao ny fampihavanam-pirenena, ary voafidy ho filohan' i Afrika Atsimo tamin' ny taona 1994.
Jeôgrafia[hanova | hanova ny fango]
Toetany[hanova | hanova ny fango]
I Afrika Atsimo dia any amin' ny farany atsimo amin' i kôntinenta afrikanina. Ny toetaniny manodidina an' i Cap dia karazana toetany mediteraneana ary toetanin-jana-pehin-tany ny any avaratra sy any antsinanana. Maimaina ny toetany any amin' ny morontsiraka atlantika. Vakivakin' ny tendro Drakensberg ny tapany atsinanan' i Afrika Atsimo.
Mponina sy tanàna[hanova | hanova ny fango]
47 556 900 ny isan' ny mponina any Afrika Atsimo. Ny tanàna lehibe indrindra any Afrika Atsimo dia ny tananan' i Cap (2 984 100 mponina), Durban (2 531 300 mponina) ary Johannesburg (1 975 500 ponina) sy Pretoria (1 473 800 mponina), araka ny faminavinana tamin' ny taona 2004.
Faritany[hanova | hanova ny fango]
Manana faritany sivy i Afrika Atsimo (hatramin' ny taona 1994 ka hatramin' izao). Ity ny lisitra:
- Western Cape, any atsimo-andrefan' i Afrika Atsimo sy ny nosin' i Pince Edouard.
- Northern Cape, any avaratry ny faritan' i Cap taloha
- Eastern Cape
- KwaZulu-Natal : Natal sy Zululand
- Firenena mizaka-tenan' i Orange (Free State)
- North West
- Gauteng:
- Mpumalanga:
- Limpopo: Faritra Transvaal-Avaratra taloha, notononina faritra avaratra tamin' ny 1995 hatramin' ny 2002.
Jereo koa[hanova | hanova ny fango]
Firenena ao Afrika:
- Afrika Atsimo - Alzeria - Angôla - Benino - Borkina Fasô - Borondy - Bôtsoana - Ejipta - Eritrea - Esoatiny (Soazilandy taloha) - Etiôpia - Gabôna - Gambia - Ganà - Ginea - Ginea Bisao - Ginea Ekoatôrialy - Jibotỳ - Kamerona - Kapvera - Kenia - Kômôro - Kôtidivoara - Lezôtô - Liberia - Libia - Madagasikara - Malaoy - Malỳ - Maorisy - Maoritania - Marôka - Môzambika - Namibia - Nizera - Nizeria - Oganda - Repoblika Arabo Saharaoy Demôkratika - Repoblika Demôkratikan' i Kôngô - Repoblikan' i Afrika Afovoany - Repoblikan' i Kôngô - Roanda - Saô Tôme e Prinsipe - Seisely - Senegaly - Siera Leôna - Sodàna - Sodàna Atsimo - Sômalia - Sômalilandy - Tanzania - Tôgô - Tonizia - Tsady - Zambia - Zimbaboe
Foko ao Afrika Atsimo: Lemba (vahoaka)
*Kôntinenta eto an-tany
Momba an' i Afrika Atsimo
- Tantaran' i Afrika Atsimo
- Jeôgrafian' i Afrika Atsimo
- Kolontsaina ao Afrika Atsimo
- Toekaren' i Afrika Atsimo
- Fiteny ao Afrika Atsimo
- Vahoaka ao Afrika Atsimo