Gnôstisisma
Ny gnôstisisma dia firehan-kevitra na rafi-pisainana ara-pilôzôfia sy ara-pivavahana tsy natao ho fanta-bahoaka izay mihambo hanam-pahalalana feno an' Andriamanitra sy ny zava-drehetra sady manankina ny famonjena amin' izany fahalalana miafina izany. Nandroso tamin' ny taonjato faha-2 sy faha-3 taor. J.K. ny gnôstisisma. Nivoy hevitra mifanohitra amin' izay ataon' ny ankamaroan' ny Kristiana hoe "finoana marina" (na ôrtôdôksia) ny gnôstisisma na dia nisy ampahany amin' ny mpanaraka azy aza isan'ny Kristiana ihany. Ny mpanaraka ny gnôstisisma dia atao hoe Gnôstika.
Mampanantena fahalalàna miafina momba ny fanjakan' Andriamanitra ny gnôstisisma ka milaza fa misy pitik' afo araka an' Andriamanitra milatsaka avy amin' izany fanjakana mihoa-draha izany manketo amin' ity tontolon' ny zaka ity, izay eo ambany fanapahan' ilay Ratsy, sady migadra ao amin' ny vatan' ny olombelona. Voafohan' ny fahalalana ilay singan' andriamanitra ao amin' ny olombelona ka miverina any amin' ny toerana tokony hisy azy, dia ny fanjakana mihoa-draha any an-danitra. Ny olombelona dia noforonin' ny andriamanitra ambany tsy tonga lafatra, dia ilay Mpahary izay taon' ny Gnôstika hoe Demiorga na Iahveh koa. Ity andriamanitra ratsy ity dia mifanohitra amin' ilay andriamanitra ambony izay sady tonga lafatra no mihoa-draha nefa mifandray amin' ny olombelona amin' ny alalan' ny fahalalana nomeny.
Literatiora gnôstika[hanova | hanova ny fango]
Resaka nifanaovana tamin' i Jesoa[hanova | hanova ny fango]
- Apôkrifan' i Jakoba (na Boky miafin' i Jakoba)
- Bokin' i Tômasy
- Resaky ny Mpamonjy
- Evanjelin' i Jodasy (na Evanjelin' i Jodasy Iskariôta)
- Evanjelin' i Maria (na Evanjelin' i Maria Magdalena)
- Evanjelin' i Filipo
- Evanjely grikan' ny Egiptiana (tsy afangaro amin' ny Evanjely kôptan' ny Egiptiana)
- Ny Sôfian' i Jesoa Kristy
Lahatsoratra ankapobeny momba an' i Jesoa[hanova | hanova ny fango]
- Apôkalipsy kôptan' i Paoly (tsy afangaro amin' ny Apôkalipsin' i Paoly)
- Evanjelin' ny Fahamarinana
- Apôkalipsy gnôstikan' i Petera (tsy afangaro amin' ny Apôkalipsin' i Petera)
- Taratasin'i Lentolosy
- Pistisy Sôfia ("Finoana sy Fahendrena" na "Finoan' ny Fahendrena")
- Lahatsoratra faharoa ny amin' ny Seta Lehibe
Lahatsoratra setiana momba an' i Jesoa[hanova | hanova ny fango]
- Apôkrifan' i Joany (na Evanjely miafin' i Joany)
- Evanjely kôptan' ny Egiptiana (tsy afangaro amin' ny Evanjely grikan' ny Egiptiana)
- Trimôrfika Prôtenôia ("Endrika telon' ny Eritreritra voalohany")