Hermetisma
Ny hermetisma na hermetisisma dia teny ampiasaina hanondroana rafitra filôzôfika izay mifototra indrindra amin' ny fampianaran' i Hermesy Trismegistôsy (izay fitambaran' ny andriamanitra grika Hermesy sy ny andriamanitra ejipsianina Tôty, araka ny fedrà). Voarakitra ao amin' ny asasoratra isan-karazany nomena an' i Hermesy (atao hoe Hermetica) ireo fampianarana ireo, izay novokarina nandritra ny vanim-potoana naharitra taonjato maro (300 tal. J.K. – 1200 tal. J.K.), ary mety ho samy hafa be ny votoatiny sy ny sehatra resahina ao.
Ny iray amin' ny fampiasa mahazatra indrindra an' ilay anarana dia ny fanondroana ny rafitra ara-pivavahana sy ara-pilôzôfia natolotry ny vondron' olona manokana amin' ny asasoratra hermetika fantatra amin' ny anarana hoe "Hermetica ara-pivavahana sy ara-pilôzôfia", ny Corpus Hermeticum (angon-tsoratra hermetika grika fito ambin' ny folo, nosoratana teo anelanelan' ny taona 100 sy 300 taor. J.K. tany ho any) no malaza indrindra amin' izany. Ity endrika manokana sy ara-tantaran' ny filôzôfia hermetika ity dia indraindray antsoina hoe hermetisma, mba hanavahana azy amin' ireo filôzôfia voatsilo avy amin' ny asasoratra hermetika maro tamin' ny vanim-potoana samy hafa sy fomba samy hafa.
Ny teny manana heviny mivelatra kokoa dia ny hoe hermetisisma, izay mety manondro rafitra filôzôfika isan-karazany avy amin' ny asasoratra hermetika, na amin' ny lohahevitra mifandray amin' i Hermesy fotsiny (indrindra fa ny alsimia, izay matetika mitondra ny anarana hoe "zavakanto hermetika" na "filôzôfia hermetika"). Ao amin' ny fotokevitry ny hermetisman' ny Renaissance ny fampiasana malaza indrindra an' io teny io amin' ny heviny mivelatra kokoa, izay manondro ny filôzôfia môderina tany am-boalohany izay nalaina avy amin' i Marsilio Ficino (1433-1499) sy ny dikan-tenin' i Lodovico Lazzarelli (1447–1500) momba ny Corpus Hermeticum, andaniny, ary ankilany ny dikan-teny nataon' i Paracelsus (1494-1541) fampidirana ny fitsaboana ara-pilôzôfia vaovao izay nalaina tahaka amin' ny "Hermetica ara-teknika" (izany hoe Hermetica ara-panandroana, araka ny alsimia, ary ara-mazia, toy ny Tabula Smaragdina).
Tamin' ny taona 1964 dia nandroso tsangan-kevitra i Frances A. Yates fa singa lehibe tamin' ny fivoaran' ny siansa môderina ny hermetisman' ny Renaissance, na ilay nantsoiny hoe "lova hermetika". Na dia nolavina tanteraka aza io tsangan-kevitra nataon' i Yates io dia azo aseho ny anjara toerana lehibe sahanin' ny alsimia, izay "siansa hermetika", amin' ny fisainan' ny olo-malaza toa an' i Jan Baptist van Helmont (1580–1644), i Robert Boyle (1627–1691) na i Isaac Newton (1642–1727).
Nandritra ny tantarany, ny hermetisma dia nifandray akaiky tamin' ny hevitra momba ny fahendren-janahary voalohany, izay tsy nambara afa-tsy tamin' ny olon-kendry tranainy indrindra, toa an' i Hermesy Trismegistôsy. Tamin' ny Renaissance, izany dia nanjary hevitry ny prisca theologia na "teôlôjia tranainy", izay nanamafy fa misy sady tokana ny tena teôlôjia izay nomen' Andriamanitra ny sasany amin' ny olombelona voalohany, ary mety mbola hita ao amin' ny rafi-pisainana tranainy isan-karazany ny dian' izy ireo. Nihevitra ny mpandinika toa an' i Giovanni Pico della Mirandola (1463–1494) fa azo amboarina mba hiverina indray io "teôlôjia tranainy" io amin' ny alalan' ny fandalinana (izay noheverina fa) ny asasoratra tranainy indrindra mbola misy, toy ireo izay nosoratan' i Hermesy, sy ireo izay nosoratan' i Zaratostra (na Zôrôastra), i Orfeôsy, i Pitagôra; i Platôna, ny Kaldeana, na ny Kabala, ohatra. Tsy ela dia nivoatra ho amin' ny hevitra naroson' i Agostino Steuco (1497–1548) voalohany izany fa mety ho hita ao amin' ny lova ara-pivavahana sy ara-pilôzôfia amin' ny vanim-potoana sy toerana samy hafa ny fahamarinana iray sy mitovy avy amin-janahary, lova izay samy heverina ho fisehoana samihafan' ny filôzôfia maharitra mandrakizay sy manerana izao rehetra izao. Ao anatin' ity tontolon' ny perenialista ity (filôzôfia mandrakizay) dia nanjary nanjavona kokoa ny maha manokana ny hermetika, ary lasa teny filamatra fotsiny ho an' ny fahalalan-janahary tao amin' ny Ejipsianina fahiny, indrindra fa mifandraika amin' ny alsimia sy amin' ny mazia. Na dia eo aza ny fampiasan' izy ireo tsindraindray ny lahatsoratra sy fotokevitra hermetika tena izy, io fampiasana mahafaobe sy tsy ara-tantara io dia nalaza be tamin' ny ôkoltistan' ny taonjato faha-19 sy faha-20.