Fanabeazana eto Madagasikara

Ministeran' ny Fanabeazam-pirenena

Ny fanabeazana eto Madagasikara dia rafi-panabeazana sy fampianarana tanterahina eto Madagasikara, izay mahakasika ny toeram-pampianarana rehetra miankina sy tsy miankina manerana ny Nosy. Miankina amin' ny fanjakana sady laîka ny ampahany be amin' ny rafi-pampianarana malagasy ary tsy maintsy atao ho an' ny zaza 6 ka hatramin' ny 16 taona.

Manana tantara lava sy miavaka ny fanabeazana eto Madagasikara. Nanomboka tamin' ny fahatongavan' ny tantsambo arabo teto Madagasikara tamin' ny Andro Antenatenany ny fampianarana ara-dalàna, izay nanangana sekoly silamo (kuttab) vitsivitsy mifanandrify amin' ny ambaratonga fototra, ary namolavola fanoratana ny teny malagasy amin' ny tarehin-tsoratra arabo, antsoina hoe sorabe. Tsy naharitra ela ireo sekoly ireo ary tsy niverina ny fampianarana ara-dalàna raha tsy tamin' ny andron' ny Fanjakan' i Madagasikara tamin' ny taonjato faha-19. Niteraka rafi-pampianarana ambony indrindra taty Afrika atsimon' i Sahara talohan' ny fanjanahantany ny fanohanan' ny mpanjaka nifandimby. Na izany aza dia voafetra tao amin' ny faritra afovoan' i Madagaskara manodidina an' Antananarivo ny sekoly ara-dalàna ary natokana ho an' ny zanak' ireo ao amin' ny sarangan' ny andriana. Ao amin' ny ampahany hafa amin' ny mponina eto amin' ny Nosy dia ny fanabeazana nentim-paharazana ihany no mbola nanjaka tamin' ny fiandohan' ny taonjato faha-20. Niompana amin' ny fanomanana ny ankizy handray ny toerany ao anatin' ny ambaratongam-piarahamonina anjakan' ny zokiolona, indrindra fa ny fanajana ny razana, izay heverina fa manara-maso sy anisan' ny mibaiko ny zava-mitranga eto an-tany, ity fampitana tsy ara-panjakana ny fahalalana sy ny fahaiza-manao ary ny fenitra iombonana ity.

Sekoly ambaratonga voalohany ao Anjozorobe

Ankehitriny dia saika mahenika ny Nosy manontolo ny fanabeazana ambaratonga voalohany ary manomboka miitatra tsikelikely manerana ny faritra maro eto Madagasikara ny fampianarana ambony sy ny fampianarana teknika izay tantanin' ny fanjakana sy ny tsy miankina.

Tantara

Talohan' ny taona 1820

Ny fanabeazana nentim-paharazana

Ny fanabeazana nentim-paharazana teto Madagasikara dia raharaha tsy misy fandaminana ara-panjakana, izay ahitana ny fampitana ny fenitra ara-piarahamonina sy ny fomba amam-panao ary ny fahalalana izay novolavolaina sy nampitaina teo anivon' ny fiarahamonina nandritra ny taranaka maro. Ny rafitra misy antanan-tohatra izay hita eo amin' ny ankamaroan' ny vondrom-piarahamonina malagasy nentim-paharazana dia nametraka ny zokiolona sy ​​​​ny ray aman-dreny ary ny olona manan-kaja ambonin' ny zandriolona na ny olona tsy manan-kaja ao amin' ilay vondrona, ary ny razana dia nanana fahefana lehibe indrindra amin' izy rehetra ireo. Ao anatin' ny tontolon' ny fiarahamonina misy antanan-tohatra toy izany, ny fanabeazana nentim-paharazana dia nanasongadina ny maha zava-dehibe ny fitazonana ny toerana sahaza ny tsitrairay, ny fanofanana ny olona amin' ny fitandremana araka ny tokony ho izy ny fombafomba sy ny fady tsy tambo isaina ary indrindra, nampianatra ny fanajana ny razana. Ny ankizy dia nampinarina hanaja ny zokiolona sy ny raiamandreny (ny manam-pahefana) ary hanaraka ny hevitr' izy ireo, hiteny amin' ny teny tandrify, hanaraka ny fitsipiky ny fahendrena nentim-paharazana ary hatahotra ny fanamelohana azony ampoizina ho setrin' ny fihetsika nataony manohitra ny fiarahamonina.

Niitatra ivelan' ny ambaratonga "ankizy - olon-dehibe - zokiolona - razana" ny fianarana ny toerana misy ny tena eo amin' ny fiarahamonina nentim-paharazana. Tao anatin' ny vondrom-poko malagasy maro dia nisy olona voatondro ho manana sata sy saranga manokana; tao amin' ny fiarahamonina merina, ohatra, ny iray amin' ny sarangam-poko telo lehibe (ny andriana) dia nahitan zana-tsaranga (firazanana) fito. Ireo fizarazaràna ireo dia niampy zavatra hafa toy ny andraikitry ny lahy sy ny vavy, izay misy vokany amin' ny fanabeazana: ny zazalahy dia tokony hitondra tena araka ny tokony ho izy satria ho lasa raiamandreny amin' ny farany, fa ny zazavavy kosa dia andrasana haneho ny fahaiza-manaony ao an-tokantrano sy hikolokolo ny toetra maha vady sy reny vanona azy.

Ny fianarana ara-dalàna

Sorabe

Ny tantsambo arabo no nampiditra voalohany indrindra ny fianarana ara-dalàna teto Madagasikara, izay nisy vokany tamin' ny fiarahamonina tantsiraka. Naharitra fara-fahakeliny hatramin' ny taonjato faha-11 izany fampianarana izany. Niezaka nampiely ny finoana silamo ireo mpandeha lavitra ireo tamin' ny fananganana kuttab (arabo: كُتَّاب / kuttāb na kataatiib / كَتاتِيبُ, raha maro); sekoly koranika izay nampianatra mamaky teny sy manoratra, ary nanoratra ny teny malagasy tamin' ny alalan' ny tarehin-tsoratra arabo atao hoe sorabe. Tsy naharitra ireo sekoly ireo, ary ny fahaizana sorabe dia nifindra tany amin' ny sehatry ny fahalalana miafina natokana ho an' ny mpanandro sy ombiasa (katibo) sy ny mpanjaka ary olona ambony manana tombontsoa manokana hafa koa.

Teo anelanelan' ny taona 1820 sy 1896

Tamin' ny taonjato faha-19 dia tamin' ny alalan' ny London Missionary Society (LMS) no nipoiran' ny sekoly voalohany tamin' ny fomba ôfisialy teto Madagasikara. Na dia nazoto nanabe ny Malagasy ho "matihanina sy manan-talenta" aza Radama I (1810–1828), dia ny hiantohana ny "fisokafan' i Madagasikara amin' ny asa sy ny varotra" no tena tanjony, fa tsy ny hampivelatra ny rafi-panabeazana manerana ny Nosy.

Niorin' ny mpikambana ao amin' ny London Missionary Society tamin' ny taona 1818 teo amin' ny morontsiraka atsinanan' i Madagasikara tao Toamasina ny sekoly ara-dalàna manaraka ny fomba eorôpeana voalohany. Liana tamin' ny fanamafisana ny fifandraisana amin' ny firenena eorôpeana ny mpanjaka Radama I, ilay mpanjaka voalohany nitondra ny antsasaky ny Nosy ho eo ambany fanapahany; noho izany dia nanasa ny misiôneran' ny LMS hanokatra sekoly tao Antananarivo ao anatin' ny lapan' ny Rova izy mba hampianatra mamaky teny sy manoratra, sy asamarika ary fampianarana fototra ho an' ny fianakavian' ny mpanjaka. Io sekoly voalohany nantsoina hoe Palace School ("Sekolin' ny Rova") io dia naorin' i David Jones, misiôneran' ny LMS, tamin' ny 8 Desambra 1820, tao anatin' i Besakana, izay trano manan-tantara sy ara-kolontsaina lehibe. Tao anatin' ny volana maromaro, noho ny fitomboan' ny isan' ny olona liana hianatra ao, dia nafindra tany amin' ny toeram-pianarana lehibe kokoa teo amin' ny tokontanin' ny Rova ny fampianarana. Tamin' ny taona 1822 dia nahavita nandika ny tenim-paritra malagasy merina amin' ny alalan' ny abidy latina ny misiôneran' ny LMS. Ity fitenim-paritra ity, izay ampiasaina ao amin' ny faritra afovoan-tany manodidina an' Antananarivo, no natao ho endrika ôfisialin' ny fiteny malagasy tamin' io taona io — sata izay nohazonin' ity fitenim-paritra ity hatramin' izay. Ny Baiboly, izay nadika tsikelikely tamin' io fitenim-paritra io sy natao pirinty (vita tamin' ny taona 1835), no boky voalohany natao pirinty tamin' ny teny malagasy ary lasa lahatsoratra filamatra nampiasaina amin' ny fampianarana mamaky teny sy manoratra, ka nampiely ny foto-pinoana kristiana tao Imerina.

Noho izy resy lahatra fa zava-dehibe amin' ny fampivoarana ny tanjaka ara-pôlitika sy ara-toekarena eto Madagasikara ny fianarana tandrefana, dia nanambara Radama tamin' ny taona 1825 fa tsy maintsy atao ny fianarana ambaratonga voalohany ho an' ny andriana manerana an' Imerina. Nisy sekoly naorina tany amin' ny tanàn-dehibe nanerana ny faritra afovoan-tany izay nahitana mpampianatra avy ao amin' ny LMS sy avy amin' ny fikambanana misiônera maro hafa. Tamin' ny fiafaran' ny fitondran-dRadama tamin' ny taona 1829 dia sekoly 38 no nanome fampianarana fototra ho an' ny mpianatra 4 000 mahery, ankoatra ny mpianatra 300 nianatra tao amin’ ny Sekolin' ny Rova, izay nanabe ho amin' ny tsy fivadihana amin' ny mpanjaka sy ho amin' ny fankatoavana ny fitondran-dRadama ary nampianatra ny fototry ny teôlôjia kristiana. Ireo sekoly ireo ihany koa dia nanome an-dRadama andian-tanora lahy voaomana ho amin' ny fanaovana raharaha miaramila; noho izany dia nisy ny fianakavian' andriana nandefa zaza andevo ho amin' izany mba hiarovana ny taranany amin' ny loza mety hateraky ny fiainana ara-miaramila, ka niteraka fisian' ny vitsy anisa nahita fianarana teo amin' ny saranga ambany teo amin' ny fiarahamonina merina izany. Mpianatra 600 fanampiny no nahazo fiofanana momba ny asa teo ambany fitarihan' ny misiônera ekôsey James Cameron. Na izany aza, ny mpandimby an-dRadama sady vady navelany, Ranavalona I (1828–1861), dia nanahy ny amin' ny fiantraikan' ny kolontsaina vahiny eto amin' ny Nosy nandritra ny 33 taona nanjakany. Norarany ny fampianarana ny andevo tamin' ny taona 1834. Tamin' ny taona nanaraka dia nasainy nakatona avokoa ny sekolin-dRadama ary nalefa nody ny misiônera mpampianatra.

Ny praiminisitra Rainilaiarivony (1864–1895), izay nanambady ny mpanjakavavy Rasoherina (1863–1868) sy Ranavalona II (1868–1883) ary Ranavalona III (1883–1897) izay nifandimby, dia nanokatra indray sy nanitatra ny rafi-pampianarana nanomboka tamin' ny taona 1864. Naverina tamin' ny taona 1872 ny pôlitikan' ny tsy maintsy ampidirana hianarana ny andriana; tamin' ny taona 1881 dia nambara fa tsy maintsy mianatra ny ankizy malagasy rehetra na inona na inona foko na saranga misy azy. Roa taona taty aoriana dia sekoly misiônera 1 155 no nanome fampianarana fototra ho an' ny mpianatra 133 695, ka nametraka ny rafi-pampianarana malagasy ho sekoly mandroso indrindra aty Afrika atsimon' i Sahara talohan' ny fanjanahantany.

Teo anelanelan' ny taona 1896 sy 1960

Nanomboka tamin' ny volana Aogositra 1896 (taorian' ny nivoahan' ny lalàna frantsay tamin' ny 6 Aogositra 1896) dia naorina indray ny andrim-pampianarana teto Madagasikara mba ho fitaovam-panabeazana eo anivon' ny fanjakana frantsay, izay nahakasika ny sehatra rehetra momba ny pôlitika sy ny toekarena ary ny fiarahamonina aman-kolontsaina.

Tamin' ny andron' ny fanjanahantany dia nanangana rafitra sekolim-panjakana izay nizara roa ny Frantsay: sekoly ambony, nalaina tahaka amin' ny an' i Frantsa ary natokana ho an' ny zanaky ny teratany frantsay (vitsy ny Malagasy nisitraka izany); ary sekolin-teratany (écoles indigènes) ho an' ny Malagasy, izay nanolotra fampianarana azo ampiharina sy iofanana amin' ny asa nefa tsy natao hanofanana ny mpianatra ho eo amin' ny toeran' ny fitantanan-draharaham-panjakana. Tao anatin' ny fito taona voalohany tamin' ny fanjanahantany dia sekolin-teratany miisa 650 no tafatsangana, ka ny antsasany dia niparitaka tany amin' ny faritra amorontsiraka izay tsy nahitana ny sekolin' ny Fanjakan' i Madagasikara teo aloha. Ity hetsika ity dia nampitombo ny isan' ny mpianatra teto Madagasikara hatramin' ny 50 000, izay nanaraka fandaharam-pianarana nifantoka indrindra amin' ny fianarana ny teny frantsay sy amin' ny fahalalana fototra amin' ny sehatra toy ny fahadiovana sy ny asamarika. Ny sekolin' ny misiônera tranainy no nanohy ny fanabeazana azo isafidianana hatramin' ny taona 1906, rehefa nametraka fameperana henjana amin' ny fiasan' izy ireo ny lalàna frantsay, ka nanery mpianatra an' arivony hiala avy ao amin' ny sekolin' ny misiôna, nefa tsy nanana fahafahana ampy handraisana azy ireo ao anatin' ny rafi-pampianarana miankina amin' ny fanjakana.

Niofana teny amin' ny sekolim-paritra (écoles régionales) ny mpiasam-panjakana malagasy kilasy antonony, ka ny École le Myre de Villers ao Antananarivo no tena nalaza indrindra. Natomboka taorian' ny Ady Lehibe Faharoa ny fanavaozana ny rafi-pampianarana natao hanomezana fahafahana mianatra bebe kokoa ny Malagasy. Tamin' ny fahazoana ny fahaleovantena tamin' ny taona 1960 dia nanana rafi-pampianarana saika mitovy amin' ny an' i Frantsa i Madagasikara.

Nanomboka tamin' ny taona 1960

Ny fahazoana ny fahaleovantena tamin' ny taona 1960 dia nanamafy ny fitantanan-draharaha niompana amin' ny tombotsoan' ny vitsy anisa mahazo fahefana eto amin' ny firenena sy any ivelany, izay nahitana mpitarika sy mpitantana orinasa ary mpanao raharaham-barotra. Nalaina tahaka tamin' ny an' ny Frantsay ny pôlitikan' ny fampianarana. Notakina mba hovaina tanteraka tamin' ny zava-nitranga tamin' ny taona 1972 io fampianarana izay somary manome tombony ny sangany io. Na izany aza dia tsy tena nahatanteraka ny fampanantenany rehetra momba ny fitsinjaram-pahefana sy ny fanagasiana ny fanabeazana ny revôlisiôna sôsialista naterak' izany.

Noho ny fananganana sekoly ambaratonga voalohany be dia be nataon' ny fokonolona nanomboka tamin' ny taona 1975 izay natao mba hiatrehana ny fitomboan' ny isan' ny mponina teto amin' ny firenena, dia tsy afaka nanome mpampianatra vita fiofanana intsony ho an' ny sekolim-panjakana ny Minisitera misahana ny fampianarana. Manoloana izany toe-javatra izany, ny fikambanan' ny ray aman-dreny dia voatery nameno izany tsy fahampiana izany amin' ny alalan' ny fandraisana mpampianatra tsy voaofan' ny sekoly manokana mba hiandraikitra ny fampianarana ny zanany. Araka izany dia niforona ny sokajy vaovao ahitana ny mpampianatra manao fifanarahana arak' asa, izay atao hoe mpampianatra FRAM (FRAM no fanafohezana ny Fikambanan' ny raiamandrenin' ny mpianatra).

Raha fepetra noraisina vonjimaika ny fisian' ny mpampianatra FRAM tamin' ny fotoana nisehoany voalohany dia toa zary fenitry ny fampianarana sahanin' ny fanjakana malagasy izany nandritra ny fitondrana maro nifandimby ka manampy trotraka ny tsy fahombiazana eo amin' ny fanabeazana ny zaza malagasy taorian' ny Repoblika voalohany, indrindra fa any ambanivohitra izay onenan' ny 80 % amin' ny Malagasy.

Rafi-pampianarana ankehitriny

Fampianarana alohan' ny fanabeazana fototra

Ministeran' ny Fanabeazam-Pirenena

Ny fampianarana alohan' ny fanabeazana fototra eto Madagasikara dia mahakasika ny zaza 4 hatramin' ny 5 taona, izay natao indrindra hamohazana sy hanokafana ny sain' ny ankizy amin' ny fiainam-piarahamonina sy amin' ny fanabeazana, izany dia manomana ny zaza amin' ny fanabeazana fototra.

Ny Minisitera misahana ny fanabeazana eto Madagasikara dia nanomboka nametraka ny fampianarana alohan' ny fanabeazana fototra tamin' ny taom-pianarana 2010-2011 ary efa ho 2 500 eo ho eo ny sekoly ambaratonga voalohany manana ivontoeram-pampianarana alohan' ny fanabeazana fototra manerana ny Nosy.

Fanabeazana fototra

Tamin' ny taona 2014 dia nitovy ny isan-jaton' ny fidirana ao amin' ny sekoly ambaratonga fototra ho an' ny zazalahy sy zazavavy. Tamin' ny taona 2016, dia nanakaiky ny 70 % ny taham-pahavitam-pianarana ao amin' ny fanabeazana fototra ho an' ny zazavavy ary 65,4 % ho an' ny zazalahy.

Toerana ianaran' ny ankizy malagasy 6 ka hatramin' ny 11 taona any an-tsekoly ny sekoly ambaratonga fototra. Lazain' ny mpitondra fanjakana fa maimaim-poana ny fianarana ao amin' ny sekolim-panjakana izay misy kilasy dimy. Mamarana izany ny fahazoana ny Certificat d'études primaires et élémentaires (na CEPE) hiampitana any amin' ny sekoly ambaratonga faharoa. Amin' izao fotoana izao dia 3 627 380 ny isan' ny mpianatra ao amin' ny sekoly ambaratonga voalohany.

Fanabeazana ambaratonga faharoa

Fampianarana ankapobeny

Nalaina tahaka amin' ny môdely frantsay ny fanabeazana ambaratonga faharoa malagasy, izay maharitra fito taona ary mizara roa. Ny ambaratonga faharoa fototra (kôlejy, sns) dia maharitra efa-taona ary natokana ho an' ny zaza roa ambin' ny folo taona ka hatramin' ny dimy ambin' ny folo taona, ao amin' ny kilasy faha-6 (na taona faha-6) ka hatramin' ny faha-3 (na taona faha-9). Ny ambaratonga faharoa zokiny (lisea sns) dia maharitra telo taona, ho an' ny mpianatra enina ambin' ny folo ka hatramin' ny valo ambin' ny folo taona, natokana ho an' ny mpianatra amin' ny kilasy faha-2 (na taona faha-10) ka hatramin' ny kilasy famaranana (na taona faha-12).

Amin' ny faran' ny ambaratonga faharoa fototra dia mahazo mari-pankasitrahana (Brevet d'étude du premier cycle de l'enseignement secondaire - BEPC) ny mpianatra nahazo diplôma, ary amin' ny faran' ny ambaratonga faharoa zokiny dia mahazo ny bakalôrea (baccalauréat) ny mpianatra nahomby.

Araka ny nambaran' ny minisitera misahana ny fanabeazana, ny ambaratonga faharoa dia mikendry ny hanome fizakan-tena ny olona tsirairay, ​​ary koa ny fametrahana ny soatoavin' ny fitiavan-tanindrazana miantoka ny firaisam-pirenena (izay vontoatin-kevitry ny atao hoe fihavanana). Tsy maintsy mamolavola fitaovam-pamakafakana ho azy manokana sy maty paika ny mpianatra, sady mampiroborobo ny fahaiza-mamorona mandritra ny fotoam-pianarany any an-tsekoly.

Tamin' ny taona 2022 dia ny lalàna laharana faha-94-033 tamin' ny 13 Marsa 1995 momba ny torolalana ankapoben' ny rafi-pampianarana sy fanofanana eto Madagasikara no mifehy ny fampianarana.

Tamin' ny taona 2018 dia 29,8 % ny taham-pidiran' ny mpianatra eny amin' ny ambaratonga faharoa, izany hoe ambanin' izay nofaritan' ny Tanjon' ny Arivo Taona ho an' ny Fampandrosoana (na Objectifs du Millénaires pour le Développement - OMD) izay nosoniavin' ny fanjakana malagasy tamin' ny fitondran' ny filoha teo aloha Marc Ravalomanana. Taorian' io tsy fahombiazana vaovao io dia nanolotra tanjona vaovao ny governemanta: ny Tanjona amin' ny Fampandrosoana Lovain-jafy (Objectifs de Développement Durable), izay napetraka ho tratrarina amin' ny taona 2030.

Fampianarana teknika

Ny sekoly ambaratonga faharoa fanofanana ho matihanina (kôlejy na sekoly teknika) dia manome mari-pahaizana bakalôrea teknika.

Fampianarana ambaratonga ambony

Oniversiten' Antananarivo

Manana oniversitem-panjakana sy tsy miankina maro manerana ny faritra rehetra i Madagasikara.

Fampianarana ambony miankina amin' ny fanjakana

Ny Oniversiten' i Madagasikara, izay natsangana sy nantsoina hoe Institut d'études supérieures tamin' ny taona 1955 tao Antananarivo ary novana anarana tamin' ny taona 1961, no ivon-toeram-pampianarana ambony miankina amin' ny fanjakana. Misy sampana enina tsy mifampiankina izany, dia ny an' Antananarivo, ny an' Antsiranana, ny an' i Fianarantsoa, ny an' i ​​Toamasina, ny an' i Toliara ary ny an' i Mahajanga. Talohan' ny taona 1988 dia fanitarana ny oniversiten' Antananarivo ireo oniversite dimy farany ireo. Ahitana sampam-piofanana maromaro ny rafitra misy eo amin' ny oniversite, ao anatin' izany ny fianarana lalàna sy toekarena, ny siansa, ary ny literatiora sy siansan' ny maha olona, ​​​​ary sekoly maro izay mampianatra manokana momba ny fitantanan-draharaham-panjakana, ny fitantanana, ny fitsaboana, ny fiahiana ara-tsôsialy, ny asam-panjakana ary ny fiompiana sy fambolena ary jono. Nanakiana ny isan' ny mpianatra be loatra ao amin' ny oniversite enina ny tatitra ôfisialy: 40 000 tamin' ny taona 1994, raha 26 000 kosa ny fitambaran' ny mpianatra tokony ho zaka. Misy ny fepetra fanavaozana izay entina hanatsarana ny taham-pahombiazan' ny mpianatra — 10 % monja no mahavita ny fianarany, ary ny salanisan' ny taona takina hahazoana diplôma dia valo ka hatramin' ny folo raha dimy taona izany ho an' ny firenena afrikana hafa. Ny bakalôrea dia takina amin' ny fidirana amin' ny oniversite.

Inty ny lisitry ny oniversite sy ny ivon-toeram-pampianarana ambony miankina amin' ny fanjakana:

• Oniversiten' Antananarivo
• Oniversiten' Antsiranana
• Oniversiten' i Toamasina
• Oniversiten' i Fianarantsoa
• Oniversiten' i Mahajanga
• Oniversiten' i Toliara
• Institut supérieure de technologie
  • Institut Supérieur de Technologie d'Antananarivo
  • Institut Supérieur de Technologie d'Ambositra
  • Institut Supérieur de technologie d'Antsiranana

Fampianarana ambony tsy miankina

Mihavetsaka ny fampianarana ambony sahanin' ny tsy miankina eto Madagaskara. Inty misy listra tsy feno:

• ACEEM Business School, Ankadivato, Antananarivo
• Athenée Saint-Joseph, Antsirabe
• Beaty University, Toamasina
• Centre d'études, de l'information et des technologies, orienté professionnel, Ambolokandrina, Antananarivo
• Centre écologique Libanona, Tolagnaro
• CERF ARMI Conseils-études-réalisation-formation, 67HA N/E, Antananarivo
• Centre de formation et d'application du machinisme agricole, Antsirabe
• Centre de formation des ressources humaines, Tsaralalàna, Antananarivo
• CNTEMAD, hita amin' ny faritra maro.
• Conservatoire national des Arts et Métiers, 67HA (Maison des Produits), Antananarivo
• CRAC étudiants - Centre de ressources, d'assistance et de conseil, Antsirabe
• ECAT TARATRA École de comptabilité et d'administration, Fianarantsoa
• IFSP, Soanierana
• INFOSUP, Ambolokandrina, Antananarivo
• INSPNMAD, Antananarivo, Manakambahiny, Antananarivo
• ISFP, Ampasikibo, Toliara
• ISPPS, Andrefan' Ambohijanahary, Antananarivo
• SEFAM, Antsirabe
• UPRIM - Université privée de Madagascar, Andavamamba, Antananarivo
• UTM - Université de technologies à Madagascar (ex ISTAM), Toliara

Jereo koa

• Sekoly

• Fampianarana ambaratonga ambony eto Madagasikara
• Oniversiten' Antananarivo
• Oniversiten' Antsiranana
• Oniversiten' i Fianarantsoa
• Oniversiten' i Mahajanga
• Oniversiten' i Toamasina
• Oniversiten' i Toliara
• Fanagasiana
• Fikambanan' ny Raiamandrenin' ny Mpianatra

Fanovozan-kevitra

• Campbell, Gwyn (1988). "Slavery and fanompoana: The structure of forced labor in Imerina (Madagascar), 1790–1861". The Journal of African History.
• Direction de l'enseignement (1931), L'Enseignement à Madagascar en 1931, Paris: Government of France
• Gallieni, Joseph-Simon (1908). Neuf ans à Madagascar. Paris: Librairie Hachette. pp. 341–343. Retrieved February 12, 2011.
• Goguel, A.M. (2006). Aux Origines du Mai Malgache: Désir d'Ecole et Compétition Sociale, 1951–1972 Archived Febroary 28, 2024 at the Wayback Machine. Antananarivo: Editions Karthala.
• Joseph Razafiarimanana, Ouverture, rupture et continuité des politiques scolaires malgaches dans l'enseignement primaire et secondaire de 1820 à 2003, Université d'Amiens, 2012, 357 p. (thèse de sciences de l'éducation)
• Koerner, Francis (1999), Histoire de l'Enseignement Privé et Officiel à Madagascar (1820–1995): les Implications Religieuses et Politiques dans la Formation d'un Peuple, Paris: Harmattan
• London Missionary Society (1877), "The Bible in Madagascar", The Sunday Magazine, London: Daldy, Isbister & Co, pp. 647–648
• Madagascar statistics, Archived 2013-03-14 at the Wayback Machine. UNICEF global education statistics database, 2011.
• Marie-Christine Deleigne, Un siècle d'école dans l'Androy (XX^e-début XXI^e siècle) : logiques politiques, sociales et familiales de la scolarisation dans une région de Madagascar, Université Sorbonne-Paris-Cité, 2016 (thèse de sociologie/démographie),
• Metz, Helen Chapin (1994). "Library of Congress Country Studies: Madagascar (Education)". Archived from the original on March 27, 2019.
• Nelly Rakoto-Tiana, L'école primaire pour tous ? : Politiques éducatives, demande d'éducation et travail des enfants à Madagascar, Université Paris 13, 2011, 198 p. (thèse de sciences économiques)
• Noëline Razanavao, La malgachisation de l'enseignement, article, 2009 [archive]
• Rafaralahy-Bemananjara, Zefaniasy (1983). Enseignement des Langues Maternelles dans les Ecoles Primaires à Madagascar: Division des structures, contenus, méthodes et techniques de l'éducation (PDF). Paris: UNESCO. Archived from the original (PDF) on July 28, 2011.
• Raharijaona, H (1968), "Le droit de la famille à Madagasikara", Le droit de la famille en afrique noir et à Madagascar, Paris: UNESCO, pp. 195–220
• Ralibera, Daniel (1993), Madagascar et le christianisme, Editions Karthala, p. 196, ISBN 9789290282112
• Sahondra Olivia Rakotoson, L'enseignement de la langue maternelle malgache au primaire, depuis 1958 : l'enjeu de l'élaboration des programmes scolaires dans un contexte multilingue, Université Sorbonne-Paris-Cité, 2019 (thèse de sciences du langage)
• Sandrine Rapiera, Comprendre les pratiques des technologies de l'information et de la communication à travers le système des relations : cas de l'enseignement supérieur public malgache, Université Montpellier 3, 2011 (thèse de sciences de l'information et de la communication)
• Sharp, Leslie (2002), The Sacrificed Generation: Youth, History, and the Colonized Mind in Madagascar, Berkeley, CA: University of California Press, ISBN 978-0-520-22951-8, retrieved February 2, 2011
• Simon Duteil, Enseignants coloniaux. Madagascar, 1896-1960 (PDF), thèse, Le Havre, 2009 [archive]
• Simon Duteil, Un instituteur colonial à Madagascar au début du XXe siècle, article, 2010 [archive]
• Velomihanta Ranaivo, "Le système éducatif de Madagascar", in Revue internationale d'éducation de Sèvres, n^o 46, décembre 2007, p. 125-132
• Velomihanta Ranaivo, Le système éducatif de Madagascar, article, 2007 [archive]
• CONFEMEN (2017). Performances du système éducatif malgache. Compétences et facteurs de réussite au primaire. Dakar : Pasec.
• Rakotozafindrasambo P. J-S. (2022). "Madagascar : histoire et défis d’avenir du système éducatif malgache". Revue internationale d’éducation de Sèvres, n^o 89, p. 24-30.
• Azzedine Si Moussa, "Enjeux du métier d’enseignant dans la zone sud-ouest de l’océan Indien", Revue internationale d’éducation de Sèvres, 94 | 2023, 107-114.