Oniversite
Ny oniversite dia fianarana avo lenta, izay manao tanjona ny hanamboatra fahaizana, hitahiry ary hampita izany amin' ny alalan' ny karoka. Any Etazonia, i Peirce, folôzôfy amerikana, dia nilaza tamin' ny taona 1891, fa ny oniversite dia "fikambanan' olona omen' ny firenena tombon-tsoa, mba hahafahan' ny vahoaka hanam-pahaizana ary mba hamaha ny olana teôrika misy mandritra ny fivoaran' ny sivilizasiôna".
Voafetra ho an' ny olona manana ny diplôma avy ao amin' ny fianarana ambaratonga faharoa ny fidirana any amin' ny oniversite. Amin' izao fotoana izao dia mihabetsaka ny isan' ny mpianatra eny amin' ny oniversite, ary nihaniakatra hatrany ny isany hatramin' ny taonjato faha-20, indrindra hatry ny ady lehibe faharoa. Amin' izao fotoana izao, rehefa mandeha tsara ny oniversite, dia lazaina fa manana vokatsoa ara-toekarena. Noho izany, ny firenena eorôpeana, manohana ny fifaninanana iraisam-pirenena, dia lasa manao fanavaozana ny oniversiteny.
Tantaran' ny oniversite
[hanova | hanova ny fango]Andro Taloha
[hanova | hanova ny fango]Alohan' ny hiresahana momba ny tantaran' ny oniversite dia tokony holazaina fa ny teny hoe "oniversite" dia teny avy amin' ny sivilizasiôna eorôpeana namorona azy hatry ny taonjato faha-11. Nialoha ny oniversite eorôpeana arivo taona latsaka ny akademia grika (ohatra ny akademian' i Platôna) na fianarana ambony tany Sina (ohatra ny oniversien' i Nanjing), any India (ohatra ny oniversien' i Nalanda), any Iràna amin' ny akademian' i Gundishapur, na any Japana amin' ny Ashikaga gakkō.
Taonjato faha-11: fahaterahan' ny oniversite eorôpeana
[hanova | hanova ny fango]
Tany Eorôpa, tany Bologna (Italia) ny oniversite eorôpeana voalohany indrindra. Ny totalin' ny fahaizana araky lalàna tamin' izany fotoana izany fotsiny no ampianariny. Tamin' ny taona 1150, ny mpianatra avy amina fikambanana maro samihafa ny ila ankavian' i Paris dia nakambana ao amin' ny Oniversiten' i Paris (Université de Paris). Ny mpianatra anglisy noroahina avy tao Paris tamin' ny taona 1166 dia namorona ny Oniversiten' i Oxford. Namorona ny fampianarana fitsaboana ny Papa tany Montpellier. Tamin' ny taonjato faha-13, ny taranja nampianarina dia atao momba ny "fahaizana efatra" ("quatre facultés"): taozavatra, siansa, lalàna ary teôlôjia. Tamin' izany fotoana izany ny onivesite dia nandray anjara amin' ny fampivoarana ny fahaizana, manakaiky kokoa ny Eglizy katôlika.
Anatin' izany tontolo izany, tsy mahagaga raha mahazo ny "anjaran' ny liona" ny teôlôjia sy ny lalàna kanônika. Tonga avy any lavitra ny mpianatra mba hianatra amin' ny oniversite. Tsy ianarana ny "taozavatra mekanika" sy ny "siansan' ny vola",vokatry ny tsi-fitiavana ny asa tanana sy ny tombo ara-bola asehon' ny hova sy ny fiangonana tamin' izany fotoana izany. Nifotorana ny lahatsoratra lazaina hoe filamatra ("de réference"). Ao amin' ny famakiana (lectio) sy fandinihana (disputatio) ny pedagôjia, karazana adihevitra ifanoherana mifototra amin' ny ankapobeny eo amin' ny fizohian-kevitra. Nanana fitehirizam-boky ny oniversite mba hameno ny havitsy ny boky azo vakiana.
Taonjato faha-15 sy faha-18
[hanova | hanova ny fango]
Misy zavatra tsy ampy anatin'ity fizaràna ity. Ilaina mandray anjara ianao ! Ny oniversite tamin' ny taonjato faha-19
[hanova | hanova ny fango] Misy zavatra tsy ampy anatin'ity fizaràna ity. Ilaina mandray anjara ianao ! Ankehitriny: ny oniversite môderina
[hanova | hanova ny fango] Misy zavatra tsy ampy anatin'ity fizaràna ity. Ilaina mandray anjara ianao ! Jereo koa
[hanova | hanova ny fango]
Rohy ivelany
[hanova | hanova ny fango]- ((en)) 2008 Academic Ranking of World Archived Desambra 21, 2008 at the Wayback Machine
