Testamenta Vaovao: Fahasamihafan'ny versiona

Navigation interactive dans l’historique

Contenu supprimé Contenu ajouté

Intégrés

Endrik'io pejy io tamin'ny 19 Febroary 2018 à 14:44

Ny Testamenta Vaovao dia fizaràna faharoa amin'ny Baiboly kristiana izay voasoratra taorian'ny nahaterahan'i Jesoa Kristy. Izy no mirakitra ny tantaram-piainana sy ny fampianarana nataon'i Jesoa sy ny tantaran'ny fiforonan'ny fiangonana kristiana voalohany. Ny Testamenta Vaovao dia tsy isan'ny Baiboly hebreo.

Fiforonan-teny

Ny hoe Testamenta Vaovao dia fanagasiana ny teny latina Novum Testamentum izay fandikana ny teny grika Ἡ Καινὴ Διαθήκη / Hê Kainề Diathếkê, izay midika hoe "fanekana vaovao", "fifanarahana vaovao" na koa "fanekem-pihavanana vaovao". Ny Testamenta Taloha dia azo adika ara-bakiteny hoe fanekem-pihavanana taloha.

Fizaràn'ny Testamenta Vaovao

Misokajy efatra ny boky ao amin'ny Testamenta Vaovao, dia ireo Filazantsara (atao hoe koa Vaovao mahafaly na Evanjely), ny Asan'ny Apostoly, ireo Epistily ary ny Apokalypsy. Nisy ireo olona nanoratra testamenta izay tsy noraisina ho kanona. Ireo no atao hoe testamenta apokrifa.

Filazantsara, Evanjely na Vaovao mahafaly

(Raha hijery ny antsipiriany misimisy kokoa dia jereo ny pejy hoe Filazantsara)

Misy efatra ny Filazantsara na Evanjely na Vaovao mahafaly, dia ireto avy:

Atao hoe Filazantsara mitovy fijery (na synoptika) ireo Filazantsara telo voalohany satria mitovitovy sy mifameno ny zavatra lazainy. Matetika ny teny hoe Filazantsara na Vaovao Mahafaly dia entina hanondroana ny Testamenta Vaovao manontolo. Maro ireo nanoratra filazantsara izay tsy voaray ho ao amin'ny Baiboly kristiana. Ireo no atao hoe filazantsara apokrifa na evanjely apokrifa.

Marihina fa ny anaran'ny boky ao amin'ny Baiboly protestanta amin'ny teny malagasy ireo naseho eo ambony ireo. Ny Baiboly katolika amin'ny teny malagasy dia mampiasa ny hoe Vaovao Mahafaly ho solon'ny hoe Filazantsara ary ny anaran-tsamirery ao amin'ny anaran'ny boky dia ialohavan'ny hoe Masindahy izay hafohezina amin'ny hoe Md. Ireto ny anaran'ny boky ao amin'ny Baiboly katolika: ny Vaovao Mahafaly nosoratan'i Masindahy Matio, ny Vaovao Mahafaly nosoratan'i Masindahy Marka, ny Vaovao Mahafaly nosoratan'i Masindahy Lioka ary ny Vaovao Mahafaly nosoratan'i Masindahy Joany.

Ny Asan'ny Apostoly

Ny Asan'ny Apostoly (na Asan'ny Apôstôly) dia mitantara ny fiainan'ny fiangonana kristiana tany am-piandohana. Tohin'ny Filazantsara araka an'i Lioka izy. Maro koa ireo nanoratra boky atao hoe Asa nefa io iray io ihany no noraisina ho kanonika. Ireo no atao hoe Asa apokrifa.

Testamenta Vaovao
Matio Marka Lioka Jaona Asan'ny Apostoly Romana 1 Korintiana 2 Korintiana Galatiana Efesiana Filipiana Kolosiana 1 Tesaloniana 2 Tesaloniana 1 Timoty 2 Timoty Titosy Filemona Hebreo Jakoba 1 Petera 2 Petera 1 Jaona 2 Jaona 3 Jaona Joda Apokalypsy

Ireo Epistily

(Raha hijery ny antsipiriany misimisy kokoa dia jereo ny pejy hoe Epistily)

Misy 21 ny isan'ny epistily izay azo sokajina roa dia ireo nosoratan'i Paoly sy ireo nosoratan'ny Apostoly hafa, izay atao hoe Epistily katolika.

Epistily nosoratan'i Paoly

Ny Epistily ho an'ny Hebreo dia iarahan'ny mpikaroka maro maanaiky fa tsy nosoratan'i Paoly. Ireto kosa ireo izay atao hoe nosoratany na dia misy aza ny fanoherana ny maha an'i Paoly ny fanoratana ny sasany:

Epistily katolika

Ny Epistily katolika dia ireo epistily nosoratana ho an'ny olon-drehetra na ny fiangonana rehetra tsy an-kanavaka fa tsy ho an'olona na fiangonana manokana. Ireto avy izy ireo:

Ny anaran'ny boky ao amin'ny Baiboly protestanta amin'ny teny malagasy ireo nomena eo ambony ireo. Ny hoe "katolika" eto dia midika hoe ho an'ny olon-drehetra, ho an'ny fiangonana rehetra tsy an-kanavaka. Misy epistily hafa izay tsy voaray ao anatin'ny Baiboly kristiana izay atao hoe epistily apokrifa.

Ny anaran'ny boky sasany ao amin'ny Baiboly katolika amin'ny teny malagasy dia nanaraka ny fomba fampisampanan-teny na ny fanononana frantsay: ireto avy ny tena miavaka: Efezianina (fa tsy Efesiana), Tesalônisianina (fa tsy Tesaloniana), Timôte (fa tsy Timoty), Tito (fa tsy Titosy), Piera (fa tsy Petera) ary Jodà (fa tsy Joda). Ao koa ny hoe Hebrio (fa tsy Hebreo).

Ny Apokalypsin'i Jaona

Ny Apokalypsin'i Jaona (protestanta), na Apokalipsan'i Masindahy Joany (katolika) izay tsorina amin'ny hoe Apokalypsy na Apokalipsa, dia boky farany ao amin'ny Testamenta Vaovao ao amin'ny Baiboly kristiana. Ampiana ny anaran'i Jaona (na Joany) ny anaran'io boky io satria maro ny nanoratra apokalypsy izay tsy voaray ho isan'ny Baiboly. Atao hoe apokalypsy apokrifa izy ireo.

Jereo koa

@@ Andalana faha-14: / Andalana faha-14: @@
 (Raha hijery ny antsipiriany misimisy kokoa dia jereo ny pejy hoe [[Filazantsara|''Filazantsara'']])
+Misy efatra ny [[Filazantsara]] na Evanjely na Vaovao mahafaly, dia ireto avy:
-Misy efatra ny [[Filazantsara]], dia ny ''[[Filazantsara araka an'i Matio]]'', ny ''[[Filazantsara araka an'i Marka]]'', ny [[Filazantsara araka an'i Lioka|''Filazantsara araka an'i Lioka'']] ary ny ''[[Filazantsara araka an'i Jaona]]''. Atao hoe [[Filazantsara synoptika|Filazantsara mitovy fijery]] (na synoptika) ireo Filazantsara telo voalohany satria mitovitovy sy mifameno ny zavatra lazainy. Matetika ny teny hoe ''Filazantsara'' na ''Vaovao Mahafaly'' dia entina hanondroana ny Testamenta Vaovao manontolo. Maro ireo nanoratra filazantsara izay tsy voaray ho ao amin'ny Baiboly kristiana. Ireo no atao hoe [[filazantsara apokrifa]] na evanjely apokrifa.
+* [[Filazantsara araka an'i Matio]]
+* [[Filazantsara araka an'i Marka]]
+* [[Filazantsara araka an'i Lioka]]
+* [[Filazantsara araka an'i Jaona]].
+Atao hoe [[Filazantsara synoptika|Filazantsara mitovy fijery]] (na synoptika) ireo Filazantsara telo voalohany satria mitovitovy sy mifameno ny zavatra lazainy. Matetika ny teny hoe ''Filazantsara'' na ''Vaovao Mahafaly'' dia entina hanondroana ny Testamenta Vaovao manontolo. Maro ireo nanoratra filazantsara izay tsy voaray ho ao amin'ny Baiboly kristiana. Ireo no atao hoe [[filazantsara apokrifa]] na evanjely apokrifa.
 Marihina fa ny anaran'ny boky ao amin'ny Baiboly protestanta amin'ny teny malagasy ireo naseho eo ambony ireo. Ny Baiboly katolika amin'ny teny malagasy dia mampiasa ny hoe ''Vaovao Mahafaly'' ho solon'ny hoe ''Filazantsara'' ary ny anaran-tsamirery ao amin'ny anaran'ny boky dia ialohavan'ny hoe ''Masindahy'' izay hafohezina amin'ny hoe ''Md''. Ireto ny anaran'ny boky ao amin'ny Baiboly katolika: ny ''Vaovao Mahafaly nosoratan'i Masindahy Matio,'' ny ''Vaovao Mahafaly nosoratan'i Masindahy Marka,'' ny ''Vaovao Mahafaly nosoratan'i Masindahy Lioka'' ary ny ''Vaovao Mahafaly nosoratan'i Masindahy Joany''.
@@ Andalana faha-59: / Andalana faha-64: @@
 (Raha hijery ny antsipiriany misimisy kokoa dia jereo ny pejy hoe [[Epistily|''Epistily'']])
+Misy 21 ny isan'ny [[epistily]] izay azo sokajina roa dia ireo nosoratan'i [[Apostoly Paoly|Paoly]]  sy ireo nosoratan'ny Apostoly hafa, izay atao hoe [[Epistily katolika]].
-Misy 21 ny isan'ny [[epistily]] izay azo sokajina roa dia ireo nosoratan'i [[Apostoly Paoly|Paoly]] ([[Epistily ho an'ny Romana|''Romana'']], ''[[Epistily voalohany ho an'ny Korintiana|I Korintiana]], [[Epistily faharoa ho an'ny Korintiana|II Korintiana]], [[Epistily ho an'ny Galatiana|Galatiana]], [[Epistily ho an'ny Efesiana|Efesiana]], [[Epistily ho an'ny Filipiana|Filipiana]], [[Epistily ho an'ny Kolosiana|Kolosiana]], [[Epistily voalohany ho an'ny Tesaloniana|I Tesaloniana]], [[Epistily faharoa ho an'ny Tesaloniana|II Tesaloniana]], [[Epistily voalohany ho an'i Timoty|I Timoty]], [[Epistily faharoa ho an'i Timoty|II Timoty]], [[Epistily ho an'i Titosy|Titosy]], [[Epistily ho an'i Filemona|Filemona]], [[Epistily ho an'ny Hebreo|Hebreo]]'') sy ireo nosoratan'ny Apostoly hafa, izay atao hoe [[Epistily katolika]] (''[[Epistily nosoratan'i Jakoba|Jakoba]], [[Epistily voalohany nosoratan'i Petera|I Petera]], [[Epistily faharoa nosoratan'i Petera|II Petera]], [[Epistily voalohany nosoratan'i Jaona|I Jaona]], [[Epistily faharoa nosoratan'i Jaona|II Jaona]], [[Epistily fahatelo nosoratan'i Jaona|III Jaona]], [[Epistily nosoratan'i Joda|Joda]]''). Ny anaran'ny boky ao amin'ny Baiboly protestanta amin'ny teny malagasy ireo nomena eo ambony ireo. Ny hoe "katolika" eto dia midika hoe ho an'ny olon-drehetra, ho an'ny fiangonana rehetra tsy an-kanavaka. Misy epistily hafa izay tsy voaray ao anatin'ny Baiboly kristiana izay atao hoe [[epistily apokrifa]].
+==== Epistily nosoratan'i Paoly ====
+Ny [[Epistily ho an'ny Hebreo]] dia iarahan'ny mpikaroka maro maanaiky fa tsy nosoratan'i Paoly. Ireto kosa ireo izay atao hoe nosoratany na dia misy aza ny fanoherana ny maha an'i Paoly ny fanoratana ny sasany:
+* [[Epistily ho an'ny Romana]]
+* [[Epistily voalohany ho an'ny Korintiana]]
+* [[Epistily faharoa ho an'ny Korintiana]]
+* [[Epistily ho an'ny Galatiana]]
+* [[Epistily ho an'ny Efesiana]]
+* [[Epistily ho an'ny Filipiana]]
+* [[Epistily ho an'ny Kolosiana]]
+* [[Epistily voalohany ho an'ny Tesaloniana]]
+* [[Epistily faharoa ho an'ny Tesaloniana]]
+* [[Epistily voalohany ho an'i Timoty]]
+* [[Epistily faharoa ho an'i Timoty]]
+* [[Epistily ho an'i Titosy]]
+* [[Epistily ho an'i Filemona|Epistily ho an'i Filemona.]]
+==== Epistily katolika ====
+Ny Epistily katolika dia ireo epistily nosoratana ho an'ny olon-drehetra na ny fiangonana rehetra tsy an-kanavaka fa tsy ho an'olona na fiangonana manokana. Ireto avy izy ireo:
+* [[Epistily nosoratan'i Jakoba|Epistily nosaratan'i Jakoba]]
+* [[Epistily voalohany nosoratan'i Petera|Epistily voalohany nosaratan'i Petera]]
+* [[Epistily faharoa nosoratan'i Petera|Epistily faharoa nosaratan'i Petera]]
+* [[Epistily voalohany nosoratan'i Jaona|Epistily voalohany nosaratan'i Jaona]]
+* [[Epistily faharoa nosoratan'i Jaona|Epistily faharoa nosaratan'i Jaona]]
+* [[Epistily fahatelo nosoratan'i Jaona|Epistily fahatelo nosaratan'i Jaona]]
+* [[Epistily nosoratan'i Joda|Epistily nosaratan'i Joda]]
+Ny anaran'ny boky ao amin'ny Baiboly protestanta amin'ny teny malagasy ireo nomena eo ambony ireo. Ny hoe "katolika" eto dia midika hoe ho an'ny olon-drehetra, ho an'ny fiangonana rehetra tsy an-kanavaka. Misy epistily hafa izay tsy voaray ao anatin'ny Baiboly kristiana izay atao hoe [[epistily apokrifa]].
 Ny anaran'ny boky sasany ao amin'ny Baiboly katolika amin'ny teny malagasy dia nanaraka ny fomba fampisampanan-teny na ny fanononana frantsay: ireto avy ny tena miavaka: ''Efezianina'' (fa tsy ''Efesiana'')'','' ''Tesalônisianina'' (fa tsy ''Tesaloniana'')'','' ''Timôte'' (fa tsy ''Timoty'')'','' ''Tito'' (fa tsy ''Titosy'')'','' ''Piera'' (fa tsy ''Petera'') ary ''Jodà'' (fa tsy ''Joda''). Ao koa ny hoe ''Hebrio'' (fa tsy ''Hebreo'').
 === Ny Apokalypsin'i Jaona ===
-Ny ''[[Apokalypsin'i Jaona]]'' (protestanta), na ''Apokalipsan'i Masindahy Joany'' (katolika) izay tsorina amin'ny hoe ''Apokalypsy na Apokalipsa'', dia boky farany ao amin'ny Baiboly kristiana sy ao amin'ny Testamenta Vaovao. Ampiana ny anaran'i Jaona (na Joany) ny anaran'io boky io satria maro ny nanoratra apokalypsy izay tsy voaray ho isan'ny Baiboly. Atao hoe [[apokalypsy apokrifa]] izy ireo.
+Ny ''[[Apokalypsin'i Jaona]]'' (protestanta), na ''Apokalipsan'i Masindahy Joany'' (katolika) izay tsorina amin'ny hoe ''Apokalypsy na Apokalipsa'', dia boky farany ao amin'ny Testamenta Vaovao ao amin'ny Baiboly kristiana. Ampiana ny anaran'i Jaona (na Joany) ny anaran'io boky io satria maro ny nanoratra apokalypsy izay tsy voaray ho isan'ny Baiboly. Atao hoe [[apokalypsy apokrifa]] izy ireo.
 == Jereo koa ==