Pôrtô-Rikô
I Pôrtô-Rikô na Puerto Rico dia firenena ao Amerika Afovoany. Ny renivohiny dia i San Juan. Ny tanàna lehibe indrindra dia ny renivohiny. Mirefy 9 104 km2 ny velaran-taniny ary miisa 3 667 084 ny mponiny araka ny fanisana natao tamin' ny taona 2012. Ny faritr' ora dia –4. Atao hoe Pôrtô-Rikana ny mponina ao aminy.
I Pôrtô Rikô dia fanjakana malalaka mifandray amin' i Etazonia, any amin' ny Ranomasina Karaiba, izay fitambaran' ny nosy Puerto Rico, ny atsinanana indrindra amin' ireo Antilia Lehibe ary nosy telo kely kokoa, i Mona sy i Vieques ary i Culebra.
Eo anelanelan’ ny Repoblika Dôminikana sy ireo Nosy Virijiny no misy an' io nosy io, izay manana morontsiraka eo avaratra ao amin' ny Ranomasimbe Atlantika, sy any atsimo any amin' ny Ranomasina Karaiba. I Pôrtô Rikô dia 1 610 km atsimo-atsinanan' i Florida. Miredy 9 104 km2 ny velarantanin' ilay firenena. Nahatratra 3 959 450 Ny isan’ ny mponina tamin' ny taona 2008 ary manam-piaviana espaniôla ny ankamaroany. Ny fiteny espaniôla no fiteny ôfisialy ao. I San Juan no renivohiny.
Nosy be tendrombohitra i Pôrtô Rikô. Ny tandavan-tendrombohitra afovoany, voahodidin' ny lemaka tery amorontsiraka, dia sahala amin’ ny hazondamosina avy any atsinanana ka hatrany andrefana, ary miafara amin' ny tampon' i Cerro de Punta (1 348 m). Ity nosy ity dia tondrahan' ny renirano fohy toa an’ i Grand de Arecibo sy i Bayamón. Ny toetany dia trôpikaly, fa ny vohon’ ny tany be tendrombohitra dia mampiditra tsy fitoviana ara-toetany: ny tehezan-tendrombohitra avaratra amin' ilay nosy, azon’ ny rivotra Alizay avaratra-atsinanana, dia mando sy mety amin' ny zavamaniry trôpikaly mafana (ampanga hazo, ôrkidea, mahogany na rotse, voanio), fa ny tehezan-tendrombohitra atsimo voaaro kosa dia isongadinan’ ny haintany (zavamaniry fatrana, raketa). Matetika i Pôrtô Rikô no tratran' ny rivo-doza mahery vaika eo anelanelan' ny volana Aogositra sy Ôktôbra.
Efa ela no nifototra amin’ ny vokatra trôpikaly ny toekaren' ity firenena ity. Miroborobo sady isan-karazany ny fambolena: kafe, legioma, fary, toaka, akondro, mananasy ary paraky. Mandroso koa ny fiompiana. Ahitana varahina, krôma, nikela ary vy ny ambanin’ ny tanin’ i Pôrto Rikô. Nanova ny toekarena sy ny endri-tainn’ ilay nosy ny fampiroboroboana ny indostria atosiky ny fepetra apetraky ny governemanta toy ny famotsoran-ketra na ny fanomezana fanampiana. Isan-karazany ny indostria: indostria mavesatra (petrôsimia), indostrian' ny teknôlôjia avo lenta (elektrônika, fanafody), indostrian' ny lamba, sakafo ary paraky (sigara). Ny fizahàn-tany dia asa tena mandroso: mahasarika mpizaha tany betsaka ilay ny nosy noho ny toetany trôpikaly sy ny tora-pasika mahafinaritra sy noho ny lova tamin’ ny fanjanahan-tany espaniôla tamin' ny taonjato faha-16.
Puerto Rico dia manana ny lalàm-panorenany manokana sy ny sampana mpanao lalàna, mpanatanteraka ary mpitsara. Ny fifandraisana amin'i Etazonia dia amin'ny alàlan'ny zom-pirenena, ny vola ary ny fiarovana.
Jereo koa
[hanova | hanova ny fango]- Firenena ao Amerika: Antigoa-sy-Barboda - Arjentina - Bahamasy - Barbady - Belizy - Bôlivia - Brezila - Dôminika - Ekoadôra - Etazonia - Goatemala - Goiana - Grenady - Haity -Hôndorasy - Jamaîka - Kanada - Kioba - Kôlômbia - Kôsta Rika - Meksika - Nikaragoa - Orogoay - Panama - Paragoay - Però - Pôrtô Rikô - Repoblika Dôminikana - Salvadôro - Santa Losia - Santa-Kity-sy-Nevisy - Santa-Vinsanta-sy-Grenadina - Silia - Sorinama - Trinite-sy-Tôbagô -Venezoela
- Kôntinenta eto an-tany: Afrika - Amerika (Amerika Avaratra - Amerika Atsimo) - Azia - Eorôpa - Ôseania - Antarktika