Akondro (zavamaniry)

Ny akondro dia vondron-karazan-javamaniry mamony tokan-dravin-tsimoka, maniry maharitra taona maro, ao amin' ny fianakaviana Musaceae. Be ravina, maitso lalandava, mitahiry rano betsaka sady amin' ny ankapobeny fihinam-boa ny akondro. Musa no anarana ara-tsiansan' ny akondro. Tsy hazo fa zavamaniry ahitra ny akondro, tsy araka ny bika aman' endriny. Raha ny marina dia tsy tena manana vatan-kazo izy, fa fitambarana ravina no mampitsangana azy.

Ity vondron-karazana ity dia ahitana karazana enimpolo eo ho eo, trôpikaly avokoa, ary maro amin' izy ireo no ambolena betsaka hahazoana voany, izay atao hoe akondro ihany koa. Ny karazana sasany dia fanao haingo ary volena anaty trano fonenana any amin' ny tany manana toetany antonony.

Zavamaniry avy any Azia Atsimo-Atsinanana ny akondro, nefa vokarina manerana ny faritra mafana sy mando izy ankehitriny, izay volena mba hahazoana ny voany, ny tsiratsiraka amin’ ny vatany, na ny raviny.

Toerana ahafahan' ny akondro maniry

Vokatra fahita manerana ny faritra rehetra manana toetanin-jana-pehin-tany ny akondro. Afaka maniry amin' ny toerana rehetra misy rano ny akondro na amin' ny tany mananana toetany misy ririnina tsy dia mangatsiaka loatra (toy ny an’ ny vondon-nosy Canarias izay niavian' ny fambolena akondro any Amerika) na amin' ny tany mafana. Tsy afaka maniry amin' ny tany be orampanala anefa izy. Ny sala-maripana anatin' ny taona ahafahany maniry dia 20 °C, mila orana eo anelanelan' ny 1 500 mm sy 2 000 mm izy hahafahany maniry tsara ary mila rivotra mando. Ny antsanga misy fotaka entin’ ny renirano sy ny ony no nofon-tany tiany aniriana.

Toetoetrany

Ny vatan' ny akondro

Ny vatan' ny akondro dia tsy inona fa ny tahon-dravina mifanosona sy mifampiditra ka miendrika varingarina matevina. Rehefa lehibe ny vatan' akondro dia mahatratra 3 hatramin' ny 12 m.

Ny ravina

Ny eny an-tampon' izany vatan' akondro izany dia ivoahan’ ny ravina be velarana miainga avy eo afovoany ka mitodika any ivelany toa tana-masoandro, ny ankamaroan' ny raviny (ireo tsy eo afovoany) dia miondrika manondro ny tany.

Ny voniny

Mivoaka avy eo afovoan' izay ivo isarahan' ny foto-dravina ny tahom-bonin' ny akondro. Ny vony lahy dia eo am-pototr' ilay tahom-bony fa ny vony vavy kosa dia eo an-tendron' ny tahom-bony.

Ny voan' akondro

Tsy misy vihiny ny voan' akondro, ka noho izany ny fampitomboan-taranaky ny akondro dia amin' ny alalan' ny zanany izay mipoitra avy eo am-potony avy amin' ny fakany any anaty tany. Mirefy 10 sm hatramin' ny 40 sm ny halavan' ny voan' akondro. Ny salan-danjan' ny embok' akondro iray dia eo amin' ny 10 kg eo nefa misy embok' akondro mahatratra 20 kg. Ny 75 % amin' ny lanjan' ny voan' akondro dia rano fa ny 21 % kosa dia gliosida.

Tsingerim-piainan' ny akondro

Ny vatan' akondro dia ahitana emboka izay maty aorian' ny fahamasahan' ny voany. Ny fakan' akondro izay milevina any anaty tany no tsy maty fa manome zanany afaka mitomba ho akondro vaovao isan-taona. Mitombo haingana ny akondro ka mahatonga ny voany ho masaka ao anatin' ny 10 volana aorian' ny fambolena zanak' akondro sy 3 volana aorian' ny fivoahan' ny voniny.

Famokarana sy fampiasana ny akondro

Famokarana akondro

Na dia avy any Azia aza ny akondro dia avy ao Afrika ny antsasaky ny vokatra akondro maneran-tany, nefa lany ao Afrika avokoa ny ankabetsahan' ny vokatra. Ny firenena any Amerika Afovoany sy Amerika Avaratra no tena manondrana akondro.

Fampiasana sy karazana akondro

Ny akondro sasany dia ahazoana voany mamy ka azo hanina izany rehefa masaka, ny karazany hafa indray dia manome voany izay tsy maintsy ahandroina satria tsy tena mamy (Musa paradisiaca). Misy koa ny akondro volena mba hakana ny tsiratsitaka sy ny ravina eny aminy (Musa textilis), izay ampiasaina amin' ny fanamboarana taratasy sy tady. Misy koa karazan' akondro ahazoana ny tadin' abaka.

Aretina mpahazo ny akondro

Betsaka ny aretina izay afaka manimba ny akondro eny amin' ny toeram-pambolena akondro manontolo. Tokony hisafidy karazana akondro tsara raha te hahazo vokatra mahafa-po sady hampihena ny vola lany amin' ny fikarakarana ny fahasalamany.

Karazan' akondro

Karazana

Mizara ho zana-bondron-karazana telo ny ankondro, dia ny Ingentimusa sy ny Eumusa ary ny Callimusa, izay samy ahitana karazana akondro.

Ingentimusa

Musa ingens.

Eumusa

Musa acuminata Colla
Musa angcorensis
Musa aurantiaca
Musa banksii
Musa balbisiana Colla
Musa basjoo, bananier du Japon, très rustique
Musa cavendishii
Musa cheesmanii
Musa ensete
Musa flaviflora
Musa griersonii
Musa itinerans
Musa laterita
Musa mannii
Musa nagensium
Musa ochracea
Musa rubra
Musa sanguinea
Musa schizocarpa
Musa siamea
Musa sikkimensis
Musa thomsonii
Musa × paradisiaca L.
Musa velutina H.Wendl. & Drude
Musa sp. 'Burmese Blue'
Musa sp. 'VN1-054'

Callimusa

Musa alinsanaya
Musa bauensis
Musa beccarii
Musa boman
Musa borneënsis
Musa bukensis
Musa campestris
Musa coccinea
Musa exotica
Musa fitzalanii - (éteinte)
Musa flavida
Musa gracilis
Musa hirta
Musa insularimontana
Musa jackeyi
Musa johnsii
Musa lawitiensis
Musa lolodensis
Musa maclayi
Musa monticola
Musa muluensis
Musa paracoccinea
Musa peekelii
Musa pigmaea
Musa salaccensis
Musa splendida
Musa suratii
Musa textilis Nee
Musa troglodytarum L.
Musa tuberculata
Musa violascens

Karazan' akondro misy eto Madagasikara

Misy ny akondro atao voly fihinana izay ahandroina alohan' ny hihinanana azy noho izy tsy tena mamy, ka azo atao laoka koa, izy no ataon' ny Malagasy hoe akondrolahy (Musa textilis). Ny akondro mamy kosa dia azo hanina eo no ho eo rehefa masaka hoazy eny am-potony na navomboka.

Musa acuminata

Musa paradisiaca
Musa perrieri
Musa sapientium
Musa sapientum

Musa textilis

Jereo koa

Akondro (voany)

Paoma
Paiso

Rohy ivelany

Complete nutritional information.
International Network for the Improvement of Banana and Plantain (INIBAP)
Honduran Foundation of Agricultural Research (FHIA) Archived Desambra 14, 2011 at the Wayback Machine
Banana from Fruits of Warm Climates by Julia Morton
Banana and Plantain - University of Georgia Archived Aogositra 10, 2006 at the Wayback Machine
Banana Fruit Facts - California Rare Fruit Growers Archived Oktobra 17, 2020 at the Wayback Machine.
Tracing antiquity of banana cultivation in Papua New Guinea Archived Oktobra 18, 2005 at the Wayback Machine
Bananas could split for good
Bananas not on verge of extinction, says FAO Archived Aogositra 29, 2005 at the Wayback Machine.
Plant pathologists unpeel rumors of banana extinction Archived Janoary 26, 2007 at the Wayback Machine
De Laat Koudetechniek - Information about ripeningrooms Archived Septambra 29, 2007 at the Wayback Machine
The influence of banana stem e