Elia

Ny mpaminany Elia, ampahany avy amin' ny Madona sy ny Ankizy miaraka amin' ny Olomasina, sary nataon' i Andrea di Bonaiuto

I Elia dia mpaminany israelita resahina ao amin' ny Baiboly. Araka ny Bokin’ ny Mpanjaka dia mpaminany sy mpanao fahagagana nipetraka tany amin' ny Fanjakan' i Israely tany avaratra tamin' ny andron' ny mpajaka Ahaba na Akaba (taonjato faha-9 tal. J.K.). Ao amin' ny 1Mpanjaka 18, i Elia dia niaro ny fanompoam-pivavahana tamin' ny andriamanitry ny Hebreo nanoloana an' i Baala, andriamanitry ny Kananita.

Amin' ny teny hebreo ioanarana io dia atao hoe אֵלִיָּהוּ / Ēlīyyāhū, izay midika hoe "I Iahveh no Andriamanitro"; amin' ny teny grika kosa dia Elias.

Nanao fahagagana maro tamin' ny alalan' i Elia koa Andriamanitra, anisan' izany ny fananganana amin' ny maty sy ny fampidinana afo avy any an-danitra ary ny fidirana velona any an-danitra "tamin' ny afo". Nitarika sekoli-mpaminany antsoina hoe "zanaky ny mpaminany" koa izy. Taorian' ny niakarany tany an-danitra dia nandray ny andraikiny amin' ny maha mpitarika an' io sekoly io i Elisa, ilay mpianany sady mpanampy azy be fandavan-tena indrindra.

Ny Bokin' i Malakia dia naminany ny fiverenan' i Elia "alohan' ny hahatongavan' ny andron' i Iahveh, izay sady lehibe no mahatahotra", ka mahatonga azy ho mpialoha lalana ny Mesia sy ny eskatôlôjia amin' ny fivavahana samihafa izay manaja ny Baiboly hebreo. Hita ao amin' ny Bokin' i Siraka, sy ao amin' ny Testamenta Vaovao, sy ao amin' ny Misna sy ny Talmoda, sy ao amin' ny Kor'any, sy ao amin' ny Bokin' i Môrmôna, ary ao amin' ny asasoratry ny Bahay ny firesahana an' i Elia.

Ao amin' ny jodaisma, ny anaran' i Elia dia antsoina amin' ny fombam-pivavahana Havdalah isan-kerinandro izay manamarika ny faran' ny Sabata, ary antsoina i Elia ao amin' ny fombafomba jiosy hafa, anisan' izany ny Sederan' ny Paska sy ny Brit Milah (fombafomba amin' ny famorana). Hita ao amin' ny tantara sy andinin-teny maro ao amin' ny Hagadà sy ny literatiora rabinika koa izy, anisan' izany ny Talmodan' i Babilôna. Araka ny hevitry ny Jiosy sasany dia hiverina amin' ny andro farany i Elia.

Ny Testamenta Vaovao kristianna dia nanamarika fa nisy olona nihevitra fa i Jesoa dia i Elia, amin' ny lafiny iray, nefa misy koa ny nilaza fa i Joany Batista no "ilay Elia" izay nampanantenaina ao amin' ny Bokin' i Malakia fa ho avy (Malakia 3:1; 4:5). Araka ny fitantarana ao amin' ny filazantsara sinôptika telo, dia niseho niaraka tamin' i Mosesy i Elia nandritra ny fiovan-tarehin' i Jesoa.

I Elia ao amin' ny finoana silamo dia miseho ao amin' ny Kor'any amin' ny maha mpaminany sy irak' Andriamanitra azy, izay mamerina amin' ny fomba fohy ny fitantaran' ny Baiboly momba ny fitorian-teny manohitra ny mpivavaka amin' i Baala.

Noho ny maha zava-dehibe an' i Elia ho an' ny Mozilmana sy ny Katôlika ary ny Kristiana ôrtôdôksa dia hajaina ho olo-masina mpiaro an' i Bôsnia-Herzegôvina i Elia nanomboka tamin' ny taona 1752.

Jereo koa

• Biôgrafia
• Mpaminanin' i Israely (nanoratra): Jôsoa, Samoela, Isaia, Jeremia, Ezekiela, Hôsea, Jôela, Amôsa, Ôbadia, Jônà, Mikà, Nahoma, Habakoka, Zefania, Hagay, Zakaria, Malakỳ
• Mpaminanin' ny silamo
• Mpaminanin' ny kristianisma

Rohy ivelany

• Ao amin' ny Freebase: [1]