Fanompoam-pivavahana
Ny fanompoam-pivavahana, izay hafohezina hoe fivavahana na fanompoana, dia fitambarana fanao sy fikarakarana anomezana voninahitra sy fanajana ny andriamanitra, ny zavamananaina (ara-pedrà na tena misy), ny zavatra hafa izay heverina ho ambony, tsara na masina, sy manana toetra miavaka na manokana. Izany dia tanterahina ao amin' ny toeram-pivavahana toy ny fitoerana masina, ny tempoly, ny fiangonana, eny fa na any an-trano aza, arakaraka ny fivavahana arahina. Mety hotanterahina amin' ny alalan' ny fivavahana amin' ny sary sy amin' ny alalan' ny fanaterana voady any amin' ny toerana voafidy hanaovana izany ny fanompoam-pivavahana.
Endrika ankapobeny
[hanova | hanova ny fango]Ny fanompoam-pivavahana dia fitambarana fanao ao amin' ny fivavahana iray tanterahina ampahibemaso na manokana, izay anehoana ny fifandraisan' ny mpino amin' ny andriamaniny (tokana na maro), na amin' ny fanahy na zavatra hafa inoana fa mitahy, ka itokavana azy ireo, na anolorana vavaka aminy, na isaorana azy ireo. Ny fanompoam-pivavahana dia singa fototra amin’ ny fivavahana rehetra, sady fotoana ivorian’ ny mpino sy iombonany amin’ ny fanahy ivavahany sy amin' izy samy mpino.
Ny fombafomba sasany dia atao ampahibemaso, dia ireo mahakasika ny mpikambana rehetra ao amin' ny antokom-pivavahana. Misy fombafomba sasany koa izay atokana ho an' ny sehatra manokana ao amin' ilay fivondronan' ny mpino, ka manomboka amin' ny fanompoam-pivavahan' ny fianakaviana izany.
Fanampin' izany, ny fomba fanao sasany dia mety ho momba ny esôterisma, izany hoe natokana ho an' ny mpino sasany ihany. Ohatra, ny katekomena (olon-dehibe miomana hatao batisa) tamin' ny taonjato voalohan' ny kristianisma dia tsy afaka nanatrika ny fankalazana ny Eokaristia, izay tombontsoan' ny vita batisa. Ny fankalazana ao amin' ny mistery tamin' ny Andro Taloha dia tsy natrehin' ny besinimaro koa.
Ny fanao lehibe tanterahina mandritra ny fanompoam-pivavahana dia:
- ny sorona, ny fanatitra aidina, ny fanatitra tsotra ary ny fampianarana;
- ny vavaka (fitokavana, fiderana, fangatahana, sns.);
- ny hira sy ny mozika ary ny dihy;
- ny famakiana soratra masina;
- ny fitorian-teny izay manana anjara toerana lehibe ao amin' ny fivavahana abrahamika (jodaisma, kristianisma, silamo, sns);
- ny fivahiniana masina sy ny filaharambe.
Atao hoe litorzia na litorjia dia ny fizotran' ny dingan' ny fanompoam-pivavahana voafaritry ny antokom-pivavahana tsirairay. Ny fanompoam-pivavahana dia fanao tanterahina miverimberina (ritoaly): enti-mampahatsiahy fedrà izay nanorenana ilay karazam-pivavahana sy manamarina azy, manazava azy ary mandraikitra ny hevitr' izany karazam-pivavahana izany.
Ny fitarijhana ny fankalazana ny fanompoam-pivavahana dia matetika atokana ho an' ny olona manana sata manokana, dia ny mpisoron' ilay fanompoam-pivavahana, izay mety ho fidina amin' ny fomba isan-karazany (mpikambana ao amin' ny kilasin' ny mpiandraikitra ny fisoronana, fifidianana, safidy avy amin' ilay andriamanitra na ôrdinasiôna na fanokanana). Amin' ny fotoam-pivavahan' ny fianakaviana dia ny raim-pianakaviana no matetika mitarika ny fankalaza, amin' ny maha lohan' ny fianakaviana azy.
Fanompoam-pivavahana ao amin' ny kristianisma
[hanova | hanova ny fango]Ao amin' ny katôlisisma sy ny kristianisma ôrtôdôksa
[hanova | hanova ny fango]Ny katôlisisma sy ny fiangonana ôrtôdôksa tatsinanana dia manavaka ny latria (grika: λατρεία / latreia), izay fanompoam-pivavahana atolotra ho an' Andriamanitra sy ho an' ny Trinite Masina irery ihany, sy ny dulia (grika: δουλεία / douleía), izay fanompoam-pivavahana atolotra ho an' ny olo-masina, anisan' izany ny fanajana ambony omena an' i Maria, izay antsoina matetika hoe hyperdulia (ὑπερδουλεία / huperdouleía). Ny prôtestantisma izay tsy manaiky ny fanompoam-pivavahana amin' ny olo-masina dia tsy manao izany fanavahana izany.
Ao amin' ny prôtestantisma sy ny evanjelisma
[hanova | hanova ny fango]
Ny teny hoe "fanompoam-pivavahana" no anarana omena ny fotoam-pivavahana prôtestanta na evanjelika. Izany dia fotoana iarahan' ny Kristiana amin' Andriamanitra, izay ankalazan' ny mpino an' Andriamanitra amin' ny alalan' ny fiderana sy fitsaohana vavaka, izay iresahany amin' Andriamanitra amin' ny alalan' ny vavaka, ary andraisany fampianarana ara-panahy sy ara-teôlôjia mifototra amin' ny famakiana sy ny fanazavana ny andinin-teny ao amin' ny Baiboly (fampianarana antsoina hoe toriteny).