Fianakaviam-piteny torkika

Ny fiteny torkika dia fianakaviam-piteny ahitana fiteny miisa manodidina ny 30 mitsinjara ao amin' ny faritra malalaka izay mivelatra avy any Eorôpa Atsinanana ka hatrany andrefan' i Sina sy avy any Kiprosy (na Sipra) hatrany Siberia, ka ny fiteny tiorka sy fiteny azery ary ny fiteny ozbeka no be mpiteny indrindra amin' izany. Tombanana any amin' ny 200 000 000 any ho any ny isan' ny olona miteny azy ireo ho fiteny nibeazana, ary an-tapitrisany maro ny mampiasa azy ho fiteny faharoa. Ny fianakaviam-piteny torkika dia matetika ampifanakaikezina amin' ny fianakaviam-piteny môngôlika sy ny fianakaviam-piteny tongoza ao amin' ny fianakaviambem-piteny altaika, nefa iadian-kevitra fatratra izany famondronana izany.

Anisan' ny toetran' ny fiteny torkika ny rafi-pehezanteny LFM (Lazaina - Fameno - Matoanteny), ny rindran-janapeo, ny fanakambanana tsirinteny maro (tovona) ary ny tsy fisian' ny kilasin' anarana sy kilahivavy. Ireo toetra famaritana ireo dia matetika itoviany amin' ireo fiteny môngôlika sy ireo fiteny tongoza, ary amin' ny fiteny kôreana sy ny fiteny japôney ary ny fiteny ainô. Ireo fiteny tanisaina farany ireo dia heverin' ny mpahay teny sasany ho mpihavana amin' ny fiteny torkika ao amin' ny fianakaviam-piteny mahafaoka kokoa izay nomena ny anarana hoe fiteny altaika.

Indreto avy ny fiteny lehibe ao amin' io fianakaviam-piteny io miaraka amin' ny isan' ny olona miteny azy avy:

Fiteny tiorka: 75-90 tapitrisa
Fiteny azery: 25 tapitrisa
Fiteny ozbeka: 25 tapitrisa
Fiteny kazàka: 16 tapitrisa
Fiteny oigoro: 10 tapitrisa
Fiteny tatara: 7 tapitrisa
Fiteny torkmena: 7 tapitrisa
Fiteny kirgizy: 4 tapitrisa
Fiteny baskira: 2 tapitrisa
Fiteny tsovasa: 2 tapitrisa

Sampana ao amin' ny fianakaviam-piteny torkika

Misampana enina ny fianakaviam-piteny torkika, dia ny fiteny torkika atsimo-andrefana (fiteny ôgoza), ny fiteny torkika avaratra-andrefana (fiteny kiptsaka), ny fiteny torkika atsimo-atsinanana (fiteny karloka), ny fiteny torkika avaratra-atsinanana (fiteny torkika siberiana), ny fiteny ôgora, ary ny fiteny argo.

Ny fiteny ôgoza

Ireto ny fiteny ao amin' ny vondrona ôgoza:

fiteny petseneka,
fiteny ôgoza andrefana: fiteny tiorka (anisany ny fiteny tiorka karamanly), azery (na azerbaijany), gagaoza,
Fiteny ôgoza atsinanana: fiteny torkmena, torkikan' i Khorassan,
fiteny ôgoza atsimo: fiteny afsara, kaskay, ainalo, sônkôra, sns.

Ny fiteny kiptsaka

Ireto avy ny fiteny ao amin' ny vondrona kiptsaka:

fiteny kiptsaka andrefana: fiteny komana, armenô-kiptsaka, kiptsaka mameloka, karatsay-balkara, komika, krimtsaka, karaima, tataran' i Krimea, oroma.
fiteny kiptsaka avaratra (Volga-Ural): fiteny baskira, tatara, tataran' i Siberia (fiteny baraba, tataran' i Tobol-Irtych)
fiteny kiptsaka atsimo (aralô-kaspiana): fiteny karakalpaka, kazàka, kirgizy, nôgay.

Ny fiteny karloka

Ireto avy ny fiteny ao amin' ny vondrona karloka:

fiteny oigora andrefana: fiteny ozbeka
fiteny oigora atsinanana: fiteny tiorka taloha (fiteny oigoro taloha, anisany ny fiteny sari-oigoro na oigora mavo, torkikan' i Orkhon, izay samy fiteny maty), tsagatay, oigoro, salara.

Ny fiteny torkika siberiana

Ireto avy ny fiteny ao amin' ny vondrona torkika siberiana:

fiteny siberiana avaratra: (fiteny dôlgana, iakoty).
fiteny siberiana atsimo (fiteny torkikan' i Sayan, anisany ny fiteny tovàna, tôfalara na tôfa; ny fiteny torkika altaiana na fiteny altay, anisany ny fiteny teleota, telengita, toba-kijy, salkando, komanda; ny fiteny torkikan' i Ienissei, anisany ny fiteny kakasa, sôra, girgisin' i Fu-Yu: ny fiteny tsolima).

Ny fiteny ôgora

Ireto avy ny fiteny ao amin' ny vondrona ôgora:

fiteny avaran' i Azia,
fiteny honika
fiteny kazara
fiteny prôtô-bolgara
fiteny tsovasa.

Ny fikeny argo

Ity ny fiteny ao amin' ny vondrona argo:

ny fiteny kalajy na argo

Jereo koa

Fianakaviam-piteny altaika: Fiteny torkika - Fiteny môngôlika - Fiteny tongoza
Fiteny any Torkia
Torkika (vahoaka)