Santalum album
Ny Santalum album na mazozana, amin' ny teny malagasy, dia hazo trôpikaly madinika ao amin' ny fianakaviana Santalaceae. Novolena sy namidy nandritra ny taona maro ity karazana ity, indrindra noho fananany fofona manitra sy noho izy fanao fanafody. Vokarina betsaka amin' ny endrika menaka manitra izy io, nefa tsy ampiasaina loatra amin' ny sokitra intsony. Noho ny fitrandrahana azy be loatra dia atahorana ho lany tamingana ity karazan-kazo ity.
Endrikendriny
[hanova | hanova ny fango]Mahatratra 4 ka hatramin' ny 9 m ny haavon' ny Santalum album hazo, ary afaka miaina mandritra ny zato taona. Misy rantsana mitsotsorika ny tampony. Miovaova ny toerana tiany aniriana, afaka mifangaro amin' ny karazan-javamaniry hafa eo amin' ny manodidina koa izy. Mitsentsitra ny fakan' ny karazan-kazo hafa ity zavamaniry ity amin' ny alalan' ny fitaovam-pitrohana eny amin' ny fakany. anefa Tsy mitera-pahavoazana firy ho an' ny zavamaniry tsentsefiny anefa izany. Misy hatramin' ny 300 ny karazan-kazo azony tsentsefina ka mandray anjara amin' ny fitomboany amin' ny alalan' ny fanomezana azy sakafo mifototra amin' ny fôsfôro sy azôta ary pôtasiôma; ireo zavamaniry ireo ihany koa no ahazoany aloka, indrindra mandritra ny dingana voalohany amin' ny fitomboany. Afaka mitombo isa amin' ny alalan' ny fizarazarana any amin' ny fakany izay mamoaka tsimoka madinika ity zavalaniry ity.
Ny hodiny dia henjana, mivolon-takatra mainty na mena ary mety ho saika mainty aza. Malambolambo ny hoditr' izay mbola tanora fa lasa marokoroko kosa izany eny amin' ny hazo efa lehibe izay ahitana tresatresaka lalina mitsangana lalina mampiseho ny atiny miloko mena. Maitso hatsatra na fotsy ny fon' ilay hazo.
Manify sy mitodina mifanohitra ary miendrika atody na miendrika lela-lefona ny raviny. Tsy misy tsibolo sady maitso manjelatra ny lafin-draviny ambony, fa manopy maitso kosa ny ambany.
Mamoa ny Satalum album rehefa afaka telo taona, ka afaka mivelona ny ny vihy avy aminy manomboka amin' ny faha dimy taonany. Aparitaky ny vorona ny voa ka afaka maniry.
Faritra aniriany eto amin' izao tontolo izao
[hanova | hanova ny fango]Maniry any amin' ny faritra somary maina any India ka hatrany Pasifika Atsimo, ary any amin' ny morontsiraka avaratr' i Aostralia ny Santalum album. Taloha dia tsy fahita afa-tsy any amin' ny tapany atsinanana amin' i Indônezia sy amin' ny tapany avaratr' i Aostralia ary any amin' ny faritra mafana ao amin' ny Saikanosy Indiana ity zavamaniry ity. Ankehitriny dia maniry any amin' ny ala maina any Sina, any India, any Hawaii, any Srilanka, any Indônezia, any Filipina ary any tapany avaratra-andrefan' i Aostralia ilay hazo, na dia tsy fantatra aza ny halehiben' ny fielezany amin' ireo faritra ireo.
Toerana tiany aniriana
[hanova | hanova ny fango]Maniry any amin' ny ala maina amorontsiraka hatramin' ny hahambo 700 m ny Santalum album. Amin' ny ankapobeny dia maniry amin' ny fasika mena na tany be vato izy io, saingy mety haniry koa amin' ny karazan-tany hafa. Mety aminy ny maripana 0° C hatramin' ny 38 °C sy mila rotsak' orana 500 hatramin' ny 3 000 mm isan-taona izy.
Fiarovana
[hanova | hanova ny fango]Tandindomin-doza ny Santalum album noho ny fitrandrahana tafahoatra ny tany sy ny fahapotehan' ny toeram-paniriany. Ny doro tanety sy ny fambolena ary ny fanadiovana ny amin' ny alalan' ny fandripahana zavamaniry eo aminy no tena mampanahy indrindra.
Ny fitehirizana sy ny fiarovana an' io zavamaniry marefo io dia kasaina hatao ao amin' ny fanaovan-dalàna sy ny fikarohana ara-pambolena, Nandray fepetra momba fandrarana ny fanondranana ny hazon' io zavamaniry io, ohatra, ny fanjakana indiana.
Famokarana azy
[hanova | hanova ny fango]Ny Santalum Album no loharano lehibe ahazoana ny hazo sandaly sy ny menaka manitra avy amin' izany. Mitana toerana lehibe amin' ny orinasa mpizara vokatra voajanahary izy io. Nitarika ho amin' ny fambolena azy ny sanda ambony ananan' ity zavamaniry ity, sady nampitombo ny habetsahan' ny fizaràna azy. Voafaritry ny fenitra ISO 3518:2002 ny toetran' ny menaka manitra azo avy aminy. Sakana amin' ny fambolena azy ny halavan' ny fotoana ilaina amin' ny fahamatorany sy ny fahasarotana mifandray amin' ny fikolokoloana azy. Misy dingana maromaro fanamainana sy fikarakarana, izay mampitombo ny vidiny, ny fijinjana ilay hazo.
Tsara indrindra raha atao amin' ny Santalum album efa be taona ny fiotazana ny hazo sandaly. Azo amidy kosa ny nofon-kazony kosa rehefa mahatratra fito taona.
Any Aostralia
[hanova | hanova ny fango]Ny karazana teratany, Santalum spicatum, dia fahita kokoa any Aostralia ary mitombo be any Aostralia Andrefana, fa tamin' ny taona 2020 dia misy toeram-pambolena Santalum album miasa tanteraka any Kununurra, any amin' ny farany avaratra amin' i Aostralia Andrefana: Quintis (Tropical Forestry Services taloha), izay nifehy ny 80 isan-jaton' ny famatsiana Santalum album sy santanôly maneran-tany tamin' ny taona 2017.
Any India
[hanova | hanova ny fango]Noraran' ny governemanta indiana ny fanondranana ireo karazam-kazo ireo mba hampihenana ny loza ateraky ny fijinjana be loatra. Any amin' ny Fanjakan' i Karnataka, any amin' ny Fanjakan' i Andhra Pradesh, ary any amin' ny Fanjakan' i Tamil Nadu any amin' ny tapany atsimon' i India, dia fananan' ny fanjakana nanomboka hatramin' ny taona 2001/2002 ny hazo rehetra mihoatra ny refy voafaritra. Ny fanapahana amin' ilay hazo, eny fa na fananan' olon-tsotra aza, dia nofehezin' ny sampan-draharaham-panjakana misahana ny ala.
Taorian' izay dia navela hamidy amin' ny mpamboly tsy miankina izy ireo, fa ny sampan-draharaham-panjakana momba ny ala ihany no afaha mivarotra. Nihena 4 000 taonina ny vokatra isan-taona tany am-piandohan' ny taompolo 1970, ka lasa latsaky ny 300 taonina izany tamin' ny taona 2011. Izany fidinana izany dia noho ny pôlitikan' ny fanjakana sy ny fitrandrahana tafahoatra, ary nisy ny hetsika natao mba hamporisihana ny mpamboly hamboly ilay hazo indray.
Any Nepaly
[hanova | hanova ny fango]Ny Santalum Album dia karazana zavamaniry atahorana ho lany tamingana, izay fehezin' ny governemantan' i Nepaly ny fitrandrahana azy. Izany no mahatonga azy ho karazana menala manitra lafo vidy ary, na eo aza ny fitsipika, hazo an-jatony maro no tapaka tsy ara-dalàna isan-taona. Mahatratra 1 000 hatramin' ny 1 500 dôlara amerikana isaky ny kikao ny menaka manitra azo avy aminy.
Any Srilanka
[hanova | hanova ny fango]Ny hazo efa antitra no tsara jinjaina. Ny hazo azo amidy anefa dia mety amin' ny hazo fito taona. Esorina tanteraka ilay zavamaniry, fa tsy tapahana fotsiny eo am-potony raha vokatry ny fitsimohana avy amin' ny fakan' ny teo aloha. Ny fanesorana be loatra ny Santal album nandritra ny taonjato lasa dia lasa tena tandindomim-paharinganana ity hazo ity.
Any amin' ny toeran-kafa
[hanova | hanova ny fango]Hatramin' ny taona 2020 dia misy ihany koa ny fambolena Santal album any Sina, any Indônezia, any Malezia, any Filipina ary any amin' ny nosy maro any Pasifika.
Fampiasana azy
[hanova | hanova ny fango]Any Ejipta
[hanova | hanova ny fango]Nampiasaina tamin' ny fanesefana zava-manitra amin' ny mômia tany Ejipta taloha ny Santal album fa akehitriny kosa dia dorana amin' ny fadevenana mozilmana.
Any India
[hanova | hanova ny fango]Any India dia nampiasaina ny nodon-kazo sy ny menaka avy amin' ny Santal album tamin' ny fombafomba ara-pivavahana, ary nampiasaina tamin' ny fandorana faty. Amin' izao ankehitriny dia sombiny kely fotsiny no ampiana ao amin' ny antontan-kitay fandorana faty mba ho famantarana fotsiny. Ampiasaina amin' ny fanamboaran-javatra any amin' ny tempoly sy any an-toeran-kafa koa ny Santalum album.
Amin' ny hindoisma, ny hazo santaly dia matetika ampiasaina amin' ny lanonana sy fombafomba. Tafiditra amin' ny zavatra ilaina amin' ny fahandroana feta ampiasaina amin' ny fanesefana zava-manitra ao amin' ny tempoly natokana ho an' ny andriamanitra Shiva koa ny Santal album. Ny ankamaroan' ny Hindoa dia manao marika vita amin' ity feta ity eo amin' ny handriny, izany dia heverina fa mampangatsiatsiaka ny "maso fahatelo". Ny karazana tena ampiasaina dia ny Santalum album satria be dia be any amin' ny tapany atsimon' i India.
Aty Afrika Atsinanana
[hanova | hanova ny fango]Ny Santal album dia kikisana amin' ny vato na seramika mba hanaovana feta (tabàky) miaro amin' ny masoandro, izany no antsoina hoe masinjoany (amin' ny teny malagasy) ato Madagasikara na msindzano (amin' ny teny kômôriana) ao Kômôro sy ao Mayotte, apetaka amin' ny tavan' ny vehivavy sy ny tovovavy. Izany koa dia fomba nentim-paharazana amin' ny fikolokoloana ny hatsaran-tarehin' ny vehivavy ao amin' ny kolontsaina afrikana tatsinanana sasany, anisan' izany ny ao Môzambika.
Any Sina
[hanova | hanova ny fango]Nampiasaina hatry ny ela tany Sina ny Santalum album sy ny hazo mitovitovy aminy amin' ny fanamboarana sarivongana sy tempoly, ary nodorana tamin' ny fanaovana emboka mandritra ny fombafomba ara-pivavahana.
Jereo koa
[hanova | hanova ny fango]- Masonjoany (fikarakarana hoditra)
- Enterospermum madagascariense
- Brachylaena microphylla
- Santalum
- Coptosperma madagascarensis