Aostralia

Mbola ambangovangony amin'ny resaka firenena ity lahatsoratra ity ary tokony hofenoina.

Azonao atao ny mandray anjara eto amin'ny Wikipedia amin'ny alàlan'ny fanitarana azy.
Jereo koa ny pejy Ahoana ny manao takelaka rehefa te-hijery hoe ahoana no fanaovana azy.

Commonwealth of Australia

{{ {{{langue}}} }}

Commonwealth an'i Aostralia ((mg))


(Antsipirihany)	(Antsipirihany)

Teny filamatra : Advance Australia Fair.

Teny ofisialy

fiteny anglisy

Renivohitra

Canberra
35°15′S 149°08′E / 35.250°S 149.133°E

Tanàna lehibe indrindra

Sydney

Fitondrana sy governemanta
- {{{titres_dirigeants}}} Fanjakana ara-dalampanorenana
{{{noms_dirigeants}}}

Velarantany
- Tontaliny
- Rano (%) faha 6
7 686 850 km²
1

Isam-ponina
- Tontaliny (2011)
- hakitroka

faha 54
22 607 571^[1] mpo.
2,6 mpo./km²

{{{1}}}

Anaran'ny mponina Aostralianina, Aostraliana

IDH (2010) (mitombo) 0,937^[2] (avo) faharpa

Sandam-bola Dollar aostralianina (AUD)

Faritr'ora UTC +8 hatramin'i +11½

Hiram-pirenena

Advance Australia Fair

Valan-tsehatra internet

Antso
an-tariby +61

Aostralia, izay mitondra ihany koa ny anarana Commonwealth an'i Aostralia (amin'ny teny anglisy Commonwealth of Australia) dia firenena ao min'ny ila-bolantany atsimo. Ao Oseania, i Aostralia dia ny firenena lehibe indrindra ary be mponina indrindra. Ao amin'ny Commonwealth an'i Aostralia dia ahitana an'i Tasmania ary nosy hafa maro ny Ranomasimbe Atsimo, Pasifika ary Indianina. Ny firenena manodidona azy dia i Indonezia, Timor Atsinanana, ary Papoazia Ginea Vao any avaratra, i Nouvelle-Calédonie any avaratra atsinanana, Zelandy Vaovao any atsimo atsinanana ary ny Tany frantsain'ny nosy Kerguelen any andrefan'ny nosy aostralianina Heard ary McDonald.

Fiavian'ny anarana hoe Aostralia[hanova | hanova ny fango]

Ny teny Aostralia dia avy amin'ny fiteny anglisy Australia, izay avy amin'ny teny latina Australis ("Atsimo"). Tamin'ny taonjato faharoa, nihevitra ny siantifika latina fa misy kaontinenta tsy fantatra eo amin'ny ilabolantany atsimo (izay manana anarana hoe Terra Australis Incognita) mba tsy hisavilivilian'ny tany noho ny lanjan'ny kaontinenta ao amin'ny ilabolantany avatatra. Ny fampiasana voalohany ny teny Australia (fa tsy Terra Australis intsony) tamin'ny teny anglisy dia tamin'ny 1625 ("A note of Austrlia del Espiritu Sancto"), izay nosoratan'i Master Hakluyt, navoakan'i Samuel Purchas tao amin'i Hakluytus Posthumus^[3]). Ny mpamaritra anarana nerlandey Australische dai nampiasaina tanaty lahatsoratra ofisialin'ny zanatany holandein'i Indonezia hamaritana ireo tany hita tao atsimon'i Indonezia tamin'ny 1638. Navadika teny frantsay ho Australie ilay teny Australia ary fampiasana azy voalohany tanaty boky dia tamin'ny taona 1676 tao amin'i La Terre Australe, tantara noforonina mikasika olona noforonina, izay noforonin'i Gabriel de Foigny^[4]. Nampiasain'i Alexander Dalrymple ilay teny tao amin'ny boky An Historical Collection of Voyages and Discoveries in the South Pacific Ocean tamin'ny taona 1771 hanononana ireo tany hita tamin'ny faritra atsimon'ny Ranomasimbe Pasifika. Tamin'ny 1793, namoaka ny boky Zoology and Botany of New Holland i George Kearsley Shaw ary i Sir James Smith ary io no nosoratany : "Nosy be, na kaontinenta, an'i Aostralia, Aostralazia na Holandy Vao"^[5]

Tantara[hanova | hanova ny fango]

Efa ho 50 000 taona lasa izay ny olombelona no nipetraka tany Aostrala. Ireo mponina voalohany nipetraka tao Aostralia ireo, izay antsoina ihany koa hoe Aborijinina, dia tonga tao Aostralia avy tany Indonezia tamin'ny fampitana ny tanjona maro vokatry ny fitambaran'ny nosin'i Ginea Vao, i Aostralia ary i Ginea Vao.

Fahafantaran'ny Eorôpeana azy voalohany[hanova | hanova ny fango]

Misy zavatra tsy ampy anatin'ity fizaràna ity. Ilaina mandray anjara ianao !

I Willem Janszoon no lazaina fa eoropeana voalohany indrindra nahita an'i Aostralia tany amin'ny voalohandohan'ny taona 1606. Tonga ary nametraka tongotra teo amin'i Renirano Pennefather eo akaikin'ny tanànan'i Weipa eo amin'i Tanjona York izy. Nofaritiny avy hatrany ny amorintsiraka andrefana ary ny amorontsiraka avaratra ary Hôlandy Vaovao no anarana nomeny an'ilay tany vao hitany tamin'ny taonjato faha 17, kanefa izy dia tsy nitondra mponina hapetraka eo amin'ilay tany hozanahana.

Tonga taeo amin'ny amorontsiraka avaratra andrefan'i Hôlandy Vaovao tamin'ny 1668 ary tamin'ny taona 1669 i William Dampier izay mpitety tany anglisy. Tamin'ny 1770, nitety ny amorontsiraka atsinanana i James Cook ary nanao ny sarintan'ny amorontsirak'izay fantatra ankehitriny amin'ny anarana Valesa Atsimo Vaovao (anglisy : New South Wales) ary nitaky azy ho an'i Britaina Lehibe. Nohon'ny fahaverezana ny zanatany amerikanina tamin'ny taona 1780, nandefa flôtin-tsambo ny governemanta britanika hametrahana zanatany atao fonja ao Valesa Atsimo Vaovao. Ny flôty voalohany izay entin'ny kapiteny Arthur Phillip no nirahana nanao izany. Nipetraka ny lasitra ary natsangana tao Sydney Cove, Port Jackson tamin'ny 26 Janoary 1788, daty izay atao ho fetim-pirenena aostrialianina, na dia tsy nambara raha tsy tamin'ny 7 Febroary 1788 aza ny sata maha-zanatany an'i Aostralia. Nahatonga ny fananganana an'i Sydney izay toerana hambolena, hanaovana ny varotra ary ny indostria ilay fonenana voalohany.

Tamin'ny 1803 no nametrahana fonenana britanika tao Van Diemen's Land, izay fantatra amin'ny anarana Tasmania amin'izao fotoana izao. Lasa zanatany britanika manokana ilay tany tamin'ny 1825. Nitaky ny faritra andrefan'i Aostralia andrefana (Zanatanin'i Renirano Swan) ny Britanika tamin'ny 1828. Zanatany hafa no natsangana avy amin'ny Valesa Atsimo Vaovao : Aostralia Atsimo tamin'ny 1836, Victoria tamin'ny 1851, ary Queensland tamin'ny 1859. Nosoronina tamin'ny 1911 ny Tany Avaratra rehefa nesorina tamin'i Aostralia atsimo. Noforonina ho "faritany malalaka" i Aostalia Atsimo - izany hoe tsy zanatany natao ho fonja. Noforonina tsy natao ho fonja ihany i Victoria ary Aostralia Atsimo, fa manaiky ny mitatitra ny voaheloka. Tolona nentin'ny mpanjanatany no nahafarana ny fitaterana ny olona voaheloka ao amin'ny zanatanin'i Victoria, ka tamin'ny 1848 ny sambo feno olona voaheloka farany tonga tao.

Politika[hanova | hanova ny fango]

Toe-karena[hanova | hanova ny fango]

Jereo koa[hanova | hanova ny fango]

Boky[hanova | hanova ny fango]

Rohy ivelany[hanova | hanova ny fango]

Tsiahy[hanova | hanova ny fango]

↑ ((en))http://www.abs.gov.au/ausstats/abs@.nsf/94713ad445ff1425ca25682000192af2/1647509ef7e25faaca2568a900154b63?OpenDocument ↑ [pdf] Rapport sur le développement humaine 2010 des Nations Unies. Tableau 1 p. 167 ↑ Purchas, vol. iv, p. 1422–32, 1625. ↑ La Terre australe connue : 1676 / Gabriel de Foigny ; éd. établie, présentée et annotée par Pierre Ronzeaud. - Paris : Sté des textes français modernes, 1990. - XCVIII-242 p. ; 18 cm. ISBN 2-86503-191-8 ↑ the vast island, or rather continent, of Australia, Australasia or New Holland

[1] ((en))http://www.abs.gov.au/ausstats/abs@.nsf/94713ad445ff1425ca25682000192af2/1647509ef7e25faaca2568a900154b63?OpenDocument

[2] [pdf] Rapport sur le développement humaine 2010 des Nations Unies. Tableau 1 p. 167

[3] Purchas, vol. iv, p. 1422–32, 1625.

[4] La Terre australe connue : 1676 / Gabriel de Foigny ; éd. établie, présentée et annotée par Pierre Ronzeaud. - Paris : Sté des textes français modernes, 1990. - XCVIII-242 p. ; 18 cm. ISBN 2-86503-191-8

[5] the vast island, or rather continent, of Australia, Australasia or New Holland

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]