Markiôna avy any Sinôpesy

Avy amin'i Wikipedia
(tonga teto avy amin'ny Markiona avy any Sinopesy)
Ny apôstôly Joany sy i Markiôna avy any Sinôpesy, sary hosodoko amin' ny hodi-janak' ondry tamin' ny taonjato faha-11, Pierpont Morgan Library.

I Markiôna avy any Sinôpesy na Markiôna avy any Ponto dia olona nanana ny maha izy azy teo amin' ny tantaran' ny fivavahana kristiana tamin' ny Andro Taloha tamin' ny fiafaran' ny taonjato voalohany sy ny antsasany voalohany amin' ny taonjato faha-2, izay nanao fampianarana gnôstika. Mpampiasa sambo nanan-karena izy ka nankany Rôma tokony tamin' ny taona 140, ka tao izy dia nalaza tamin' ny falalahan-tanana loatra teo anivon' ny Kristiana tany Rôma izay notarihin' ny papa Pio I, araka ny lovantsofina. Teraka tao Sinôpesy (tanàna ao Torkia ankehitriny) tamin' ny taona 85 izy ary maty tamin' ny taona 160.

Naoriny tamin' ny Soratra Masina ny fampianarany ka nisaraka tamin' ny fampianarana jiosy: avy amin' ny fifanoheran' ny Lalàna jiosy sy ny Filazantsara no nanatsoahany hevitra fa misy foto-javatra roa, dia ny Andriamanitra masiaka ao amin' ny Baiboly hebreo sy ny Andriamanitra fitiavana ao amin' ny Filazantsara, ka ny Andriamanitry ny soratra kristiana no Andriamanitra ambony indrindra. Ity Andriamanitra ity dia rain' i Jesoa Kristy izay tonga mba hanafoana ny Baiboly hebreo sy ny fanompoam-pivavahana atao amin' ny demiorga. Amin' i Markiôna dia tsy ilay mesia nandrasan' ny Jiosy i Jesoa Kristy, ary tsy naterak' i Maria Virjina: niseho tamin' ny faha-15 taona nanapahan' ny emperora Tiberio izy fa tsy nateraka sy nitombo, ka namonjy ny olombelona tamin' ny fanavotany amin' ny alalan' ny fahafatesany. Akoatr' izany dia i Markiôna no nanisy hevitra ara-kaisoratra voalohany ny teny grika hoe εὐαγγέλιον / euangélion ("vaovao mahafaly" na "filazantsara") sady namolavola "kanôna" voalohany amin' ny Soratra Masina izay tsy nakambany tamin' ny Torah (Testamenta Taloha) sy izay rehetra mikasika ny jodaisma ao amin' ny literatioran' ny Testamenta Vaovao, ka nanolotra lahatsoratra voafintina avy amin' ny Evanjelin' i Lioka sy epistily folo nosoratan' i Paoly.

Nisaraka tamin' ny mpino kristiana tao Rôma i Markiôna noho ny fampianaram-pinoany. Nanorina ny fiangonany manokana izay nanana fandaminana matanjaka sy nifaninana tamin' ny fiangonana tao Rôma izy, ka noheverin' ny mpanoratry ny "Fiangona Lehibe" ho anisan' ireo mpampiana-diso (hereziarka). Nandroso indrindra tany Atsinanana, tany Mesopôtamia sy tany Persia, ary koa tany Andrefana ny markiônisma. Niharan' ny fanenjehana ny fiangonana markiônita tamin' ny taonjato faha-4 ka rava tanteraka tamin' ny taonjato faha-5.