Jeho
I Jeho dia mpanjakan' i Israely, zanak' i Jôsafata (tsy mpanjaka) sy zafikelin' i Nimsy. Tamin' ny taona 841 hatramin' ny 814 tal. J.K. no nanjakany ka 28 taona ny faharetan' izany. Araka ny Baiboly dia mpitari-tafiky ny mpanjaka Jôrama i Jeho. Tamin' ny faharesena tao amin' ny fanaovam-pahirano an' i Ramôta ao Galaada (na Ramôta-Gileada) izay nampandratra an' i Jôrama dia nitarika ny tafika hanongana an' i Jôrama i Jeho ka namono an' i Jôrama tao Jezrela (na Jezraela) tamin' ny alalan' ny zana-tsipìka natsatoka tao an-damosiny ka nanipy ny fatiny tany an-tsahan' i Nabôta izay novonoin' ny ray aman-drenin' i Jôrama (dia ny mpanjaka Ahaba na Akaba sy i Jezebela na Jezabela) tany aloha. Novonoin' i Jeho koa ireo zanak' i Jôrama sy i Jezebela reniny. Tanteraka noho izany ny faminanian' i Elia ny amin' ny hamalian' Andriamanitra an' i Jezebela sy ny fandimbiasana an' i Jôrama.
Ny anarany
[hanova | hanova ny fango]Atao hoe יֵהוּא / Yehu izy amin' ny teny hebreo fa Iehu amin' ny teny latina. Ao amin' ny Boky faharoan' ny Mpanjaka no ahitana ny tantarany.
Tantara ao amin' ny Baiboly
[hanova | hanova ny fango]Araka ny Baiboly, taorian' ny fanonganam-panjakana nataon' i Jeho tamin' ny fanjakan-taranak' i Ômry dia nohosoran' ny mpianatry ny mpaminany Elisa ho mpanjakan' i Israely izy ka nirahina hanafay ny tranon' i Ahaba (na Akaba) sy hamaly an' i Jezebela (na Jezabela).
Novonoiny ny mpanjaka Jôrama zanak' i Ahaba sy Jezebela ary nalainy ho azy ny fanjakana. Novonoiny koa i Ahazia (Ôkôziasa) mpanjakan' i Jodà izay vavolombelona nanatrika ny famonoana olona nataony. Nampamonoiny i Jezebela sy ny zanaka aman-jafin' i Ahaba miisa 70 ary ireo rahalahin' i Ahazia.
Eo amin' ny lafiny ara-pivavahana dia nofoanany tanteraka ny fivavahana amin' ny andriamanitra Baala izay nampidirin' i Ahaba ka narodany ny tempoliny sady novonoiny ny mpisorony, nefa tsy nahoany ny fanompoam-pivavahana tamin' ny ombilahy kely volamena izay natombok' i Jerôbôama I. Ao amin' ny fitantarana deoterônômista sy taorian' izany izay miendrika faminaniana ao amin' ny Boky faharoan' ny Mpanjaka dia aseho ho mpiaro ny fivavahana amin' i Iahveh i Jeho sy mpiady amin' ny fivavahana amin' i Baala ka manambara izany fa i Iahveh no andriamanitra lehibe indrindra tao Israely tamin' izany fotoana izany.
Amin' ny lafiny ara-tafika kosa dia notafihin' i Hazaela mpanjakan' i Arama-Damasy (na Arama Damaskosy) i Jeho ka nitady fanohanana tamin' i Salmanazara III (na Salmanatsara III) mpanjakan' i Asiria. Mba hahazoany izany fanohanana izany dia nandoa hetra tamin' io mpanjaka io i Jeho nefa tsy ampy hahafaka azy tamin' i Hazaela izany. Azon' i Hazaela ny ampahan-tanin' i Israely tao atsinanan' ny ony Jordana.
Tamin' ny nahafatesany dia nalevina tao Samaria i Jeho ka ny zanany atao hoe Jôahaza (na Jôakaza) no nandimby azy teo amin' ny fitondrana.
Jereo koa
[hanova | hanova ny fango]Mpanjakan' i Israely
Saoly - Isbôseta - Davida - Sôlômôna (na Salômôna) - Jerôbôama I - Nadaba - Baasa (na Basa) - Ela - Zimry - Ômry - Ahaba (na Akaba) - Ahazia (na Ôkôziasa) - Jôrama - Jeho - Jôahaza (na Jôakaza) - Jôasy (na Jôasa) - Jerôbôama II - Zakaria - Saloma - Menahema - Pekahia (na Faseia) - Peka (na Fasea) - Hôsea (na Ôsea).