Bartôlômeo
I Bartôlômeo na Bartelemy dia isan' ny apôstôly roa ambin' ny folo lahy. Μihevitra ny mpandinika sasany fa olona iray ihany i Bartôlômeo sy i Natanaela na Nataniela.
Ny anarany
[hanova | hanova ny fango]Ny Baiboly prôtestanta amin' ny teny malagasy no ahitana ny hoe Bartolomeo (mety fanagasiana ny endrika amin' ny teny anglisy hoe Bartholomew) fa ny Baiboly katôlika amin' ny teny malagasy kosa manao azy hoe Bartelemy (fanagasiana ny endrika amin' ny teny frantsay hoe Barthélémy). Atao hoe בר-תולמי / Bar-Tolmay izy amin' ny teny arameana fa Βαρθολομαῖος / Bartholomaíos kosa amin' ny teny grika. Ny hoe Bar-Tolmay amin' ny teny arameana dia mety midika hoe "Zanaky ny bainga" na koa "Zanak' i Tolmai".
Ao amin' ny Testamenta Vaovao
[hanova | hanova ny fango]Ny anarana hoe Bartôlômeo na Bartelemy (amin' ny teny grika: Βαρθολομαῖος / Bartholomaios) dia avy amin' ny teny arameana hoe: בר-תולמי / bar-Tolmay "zanak'i Talmay" na "zanaky ny vavahady". I Bartôlômeo dia voatanisa ao amin' ny [Testamenta Vaovao]] miaraka amin' ny Apôstôly roa ambin' ny folon' i Jesoa ao amin' ny Filazantsara sinôptika telo Matio (Mat 10:1–4) sy Marka (Mar 3:13–19) ary Lioka (Lio 6:12–16) ary ao amin' ny Asan' ny Apôstôly (Asa 1:13) izy.
Lovantsofina
[hanova | hanova ny fango]Nilaza i Eosebiôsy avy any Kaisarea, ao amin' ny boky Tantaran' ny Fiangonana (5:10) fa nanao dia misiônera tany India i Bartôlômeo, taorian' ny fiakaran' i Kristy any an-danitra, ary namela dika mitovy iray tamin' ny Filazantsara araka an' i Matio tao. Voalazan' ny lovantsofina fa nanao asa misiônera tany Mesôpôtamia sy tany Partia izy, ny fitantarana hafa dia milaza fa nanao asa misiônera tany Likaônia sy tany Etiôpia izy. Ny lovantsofina malaza dia milaza fa nitory ny Filazantsara tany India, avy eo nankany Armenia Lehibe i Bartôlômeo.
Boky apôkrifa na pseodepigrafa amin' ny anarany
[hanova | hanova ny fango]Tsy misy boky kanônika nosoratan' i Bartôlômeo fa apôkrifa na pseodepigrafa no misy, dia ireto izany:
- Evanjelin' i Bartôlômeo
- Fanontanian' i Bartôlômeo
- Fitsanganan' i Jesoa tamin' ny maty (araka an' i Bartôlômeo)
Jereo koa
[hanova | hanova ny fango]- Apôstôly: Andrea - Bartôlômeo - Filipo - Jakôba zanak' i Alfeo - Jakôba zanak' i Zebedeo - Joany - Joda - Jodasy - Matio - Petera - Simôna Zelôta - Tômasy