Satanisma
Ny satanisma dia vondrona finoana ara-potokevitra (araka ideôlôjia) sy ara-pilôzôfia mifototra amin' i Satana. Na dia misy aza ireo ohatra ara-tantara maromaro momba ny satanisma dia nanomboka tamin' ny nananganan' i Anton LaVey ny Fiangonan' i Satana tsy mino an' Andriamanitra tany Etazonia tamin' ny taona 1966 ny fanao ara-pivavahan' ny satanisma ankehitriny. Talohan' io fotoana io, ny satanisma dia nisy voalohany indrindra amin' ny maha antom-piampangan' ny antokom-pivavahana kristiana isan-karazany manoloana an' ireo izay heveriny ho mpanohitra ara-potokevitra fa tsy amin' ny maha izy azy na ny maha finoana ara-pivavahana azy. Ny satanisma, sy ny atao hoe "Satana", dia nampiasain' ny mpanakanto sy ny mpiala voly koa ho fanehoana an' ohatra.
Ny fiampangana fa ny vondrona isan-karazany dia nampihatra ny satanisma (amin' ny heviny hoe "fivavahana amin' ny devoly") dia niseho nandritra ny ampahany be amin' ny tantaran' ny kristianisma. Nandritra ny Andro Antenatenany, ny Inkizisiôna notarihin’ ny Eglizy Katôlika dia nilaza fa nanao fombafomba satanika miafina ireo sekta sy antokon' olona kristiana mpampianatra finoan-diso (heretika), toy ireo ao amin' ny Fikambanan' ny Tempolin' i Sôlômôna sy ny Katara. Tamin' ny fanombohan' ny vanim-potoana môderina nanarakaraka izany, ny finoana niely patrana momba ny firaisana tsikombakomba satanika nataon' ny vehivavy mpamosavy dia niafara amin' ny fitsarana faobe an' ireo lazaina fa vehivevy pamosavy manerana an' i Eorôpa sy any amin' ireo ireo zanatany any Amerika Avaratra. Ny fiampangana fa nisy firaisana tsikombakomba satanika, ary tao ambadiky ny fisehoan-javatra toy ny fandrosoan' ny prôtestantisma (ary ny mifanohitra amin' izany, ny Prôtestanta dia nilaza fa ny Papa no Antikristy) ary ny Revôlisiôna Frantsay dia nitohy tao amin' ny tontolo kristiana teo anelanelan' ny taonjato faha-18 sy faha-20. Ny hevitra momba ny tsikombakomba satanika midadasika dia tonga amin' ny tampony vaovao niaraka amin' ilay raharaha Taxil tany Frantsa tamin' ny taompolo 1890, izay nilaza fa ny Framasao dia nanompo an' i Satana sy Losifera ary/na Bafômeta tamin' ny fombafombany. Tamin' ny taompolo 1980 sy 1990, niely manerana an' i Etazonia sy ny Fanjakana Mitambatra ny fanararaotana ara-pivavahana satanika, tao anatin' ny tahotra, fa misy vondrona satanista maro mametaveta sy mamono ankizy tsy tapaka amin' ny fombafomba fivavahany. Amin' ny ankapobeny dia tsy nisy ny porofo manamarina fa ireo vondrona voampanga ho satanista ireo dia mpivavaka amin' i Satana na meloka noho ny fiampangana azy ireo.
Nanomboka tamin’ ny taonjato faha-19 dia nipoitra ny antokom-pivavahana madinika isan-karazany izay milaza ho satanista na mampiasa sarimasina satanika. Ireo vondrona satanista maromaro izay niseho taorian' ny taompolo 1960 dia samy hafa be, saingy azo zaraina ho satanisma teista sy satanisma ateista. Ireo izay manaja an’ i Satana ho toy ny andriamanitra dia tsy mihevitra azy ho mahery indrindra fa patriarika (manana fahefana fara tampony). Ny satanista ateista dia mihevitra an' i Satana ho tandindon' ny toetra sasany ananan' ny olombelona fa tsy tena misy. Hatramin' ny nananganana ny ny Tempolin' i Satana tamin' ny taona 2012 dia nahasarika mpikambana an-tapitrisany eran-tany.
Ny satanisma ara-pivavahana amin' izao fotoana izao dia trangan-javatra any Amerika indrindra; ny hevitra miely any an-kafa dia vokatry ny fanatontoloana sy ny Internet. Ny Internet dia nahafahan' ny mpiray vondrona mifanerasera, ary io koa no sahan' ady lehibe amin' ny fifandirana momba ny satanisma. Nanomboka tonga tany Eorôpa Afovoany sy Eorôpa Atsinanana ny satanisma tamin’ ny taompolo 1990 — tamin’ ny fotoana nianjeran’ ny Vondrona Kôminista — ary indrindra indrindra tany Pôlônina sy tany Litoania, izay firenena anjakan' ny katôlisisma indrindra.