Safiyya bint Huyayy

Avy amin'i Wikipedia
Ny anaran' i Safiyya-bint-Huyayy

I Safiyya bint Huyayy dia vehivavy jiosy avy amin' ny fokom-pirenena Banu Nadir tao Arabia taloha. Taorian' ny ady tao Khaybar tamin' ny taona 628, dia maty novonoina ny vadiny ary nentin' ny Mozilmana ho babo ary lasa vadin' i Mohamady fahafolo izy. Atao hoe صفية بنت حيي / Ṣafiyya bint Ḥuyayy io anarany io amin' ny teny arabo. Tahaka ny vehivavy hafa rehetra izay novadin' i Mohamady, i Saffiya dia ataon' ny Mozilmana hoe "Renin' ny mpino". Tsy nahazahoana zaza izany fanambadiana izany ary nifarana tamin' ny fahafatesan' i Mohamady tao Medina tamin' ny taona 632.

Early life[hanova | hanova ny fango]

I Safiyyah dia teraka tao Medina, zanak' i Huyayy ibn Akhtab, lehiben' ny fokom-pirenena jiosy Banu Nadir. Ny reniny, atao hoe Barrah bint Samawal, dia avy amin' ny fokom-pirenena Banu Qurayza. Ny raibeny dia i Samaw'al ibn 'Adiya, izay pôeta jiosy arabo talohan' ny silamo avy amin' ny fokom-pirenena Banu Harith. Araka ny loharanom-baovao iray dia nanambady an' i Sallam ibn Mishkam izy, izay nisaraka taminy tatỳ aoriana.

Rehefa noroahina avy tany Medina ny Banu Nadir tamin' ny taona 625, dia nanorim-ponenana tao Khaybar, izay ôazisy 153 km miala an' i Medina, ny fianakaviany. Ny rainy sy ny anadahiny dia niala tao Khaybar mba hanatevin-daharana ny tafiky ny tanànan' i Meka sy Bedoina nanao fahirano an' i Mohamady tao Medina nandritra ny ady tanaty hady. Rehefa niverina nody ny Mekana dia nanao fahirano ny Banu Qurayza i Mohamady. Taorian' ny faharesen' ny Banu Qurayza tamin' ny taona 627 dia nosamborina sy novonoin' ny Mozilmlana ny rain' i Safiyya, izay mpanohitra an' i Mohamady hatry ny ela.

Tamin' ny taona 627 na tany am-piandohan' ny taona 628, i Safiyya dia nanambady an' i Kenana ibn al-Rabi, mpitahiry volan' ny Banu Nadir; 17 taona teo ho eo i Safiyya tamin' izay. Ny loharanom-baovao mozilmana dia nilaza fa i Safiyya dia nampahafantatra an' i Kenana momba ny nofinofiny izay nahitana ny volana latsaka avy tany an-danitra teo am-pofoany. Nadikan' i Kenana ho faniriana hanambady an' i Mohamady izany ary namely azy teo amin' ny tarehiny izy, namela marika izay mbola hita taratra tamin' izy hitan' i Mohamady voalohany.

Ady tao Khaybar[hanova | hanova ny fango]

Tamin' ny volana Mey 628 dia nanafika an' i Khaybar i Mohamady sy ny Mozilmana, ary nisy fokom-pirenena jiosy maromaro (anisan' izany ny Banu Nadir) resy sy nitolo-batana. Navela hijanona tao an-tanàna ny sasany tamin' ireo fokom-pirenena jiosy ireo, raha hanome ny antsasaky ny vokatra azony isan-taona ho an' ny Mozilmana. Ny tany mihitsy no lasa fananan' ny Mozilmana. Izany fepetra izany, araka ny voalazan' i Stillman, dia tsy nampiharina tamin' ny fokom-pirenena Banu Nadir, izay tsy nahazo famindram-po mihitsy.

Famonoana ny vadiny[hanova | hanova ny fango]

I Kenana ibn al-Rabi vadin' i Safiyya tamin' izany fotoana izany, izay mpitahiry ny haren' ny Banu Nadir, dia nantsoin' i Mohamady mba hilaza ny toerana misy ilay harena. Na dia nilaza ho tsy nahalala aza i Kenana, dia nisy Jiosy iray nitantara ny fandehandehanany manodidina trano rava iray. Noho izany, nanome baiko ny hanaovana fisavana tao amin' io toerana io i Mohamady, ka hita ny ampahany tamin' ilay harena nafenina.

Rehefa nanontaniana momba ny harena ambiny i Kenana dia tsy nety nampahafantatra. Avy eo i Mohamady dia nanome baiko an' i Zubayr ibn al-Awwam hampijaly azy tamin' ny vy mahamay napetaka tamin' ny tratrany mandra-paha akaiky hofaty azy. Nentin' i Mohamady tany amin' i Muhammad ibn Maslama izy taorian' izay, mba hotapahin-doha ho valifatin' i Mahmud rahalahiny, izay maty tamin' ny ady.

Fanandevozana[hanova | hanova ny fango]

Nangataka andevo avy amin' ny babo i Dihya al-Kalbi, iray amin' ny sahaba (namana mpiara-dia amin' i Mohamady), ary nomen' i Mohamady hisafidy. Dia lasa i Dihya ka naka an' i Safiyya. Nanatri-maso izany ny mpiara-dia iray hafa ka nampahafantatra an' i Mohamady ny hatsaran-tarehy sy bikan' i Safiyya sy ny fananany sata maha tompovavy lehiben' ny Banu Qurayza sy ny Banu Nadir azy. Nihevitra ilay sahaba fa i Mohamady ihany no mendrika hanana azy, ka nahatonga an' i Mohamady hanome baiko hiantso azy ireo.

Rehefa naterina teo amin' i Mohamady i Safiyya dia tonga niaraka tamin' ny vehivavy hafa. Nahita ny fatin' ny lehilahy Banu Nadir notapahin-doha izy ireo, dia nikiakiaka mafy sy nikapoka ny tarehiny ary nandraraka fasika tamin' ny lohany. Nanome baiko i Mohamady mba hanesorana izay heveriny ho "devoly vavy". I Mohamady dia naka an' i Safiyya ho azy ary nilaza tamin' i Dihya mba haka andevovavy hafa avy amin' ny babo. Voalaza fa nahazo andevo fito ho takalon' izany i Dihya. Tamin' ny alin' io ihany dia nentin' i Mohamady avy hatrany teo am-pandriany i Safiyya. 17 taona izy tamin' izay ary nalaza noho ny hatsaran-tarehiny miavaka.

Fanambadian' i Mohamady an' i Safiyya[hanova | hanova ny fango]

Araka ny voalazan' i Muhammad al-Bukhari, nijanona telo andro teo anelanelan' i Khaybar sy i Medina i Mohamady, ka teo izy no nanatanteraka ny fanambadiany an' i Safiyya. Nanontany tena ny namany (sahaba) raha tokony hoheverina ho andevo izy na vady. Ireo teo aloha dia nanombantombana fa nihevitra an' i Safiyya ho vadin' i Mohamady izy ireo, koa noho izany dia "Renin' ny mpino" izy.

Niteny tamin' i Safiyya i Mohamady mba hiova finoana silamo, nanaiky izy ary nanaiky ny ho vadin' i Mohamady. Tsy nanan-janaka tamin' i Mohamady i Safiyya. Tsy misy tantara milaza ny antony nanekeny hanambady ny fahavalony izay nampijaly sy nanapaka ny lohan' ny vadiny. Mijanona ho resaka tombantombana ihany, ary ho resaka adihevitra ihany koa izany. Raha tsy nanaiky hanambady azy izy dia ho andevon' i Mohamady. Ary ny fanomezana andevo ho an' ny lehilahy hafa dia fanao; toy izany ny fomba nanan' i Mohamady an' i Maria al-Qibtiyya. Ny zaza teraka noho ny firaisana ara-nofo amin' ny tompony dia andevo koa. Tsy handova fananana na harena intsony izy rehefa maty ny tompony. Anisan' ny lehiben' ny fokony koa izy, ka zatra nanana toerana ambony.

Mikasika ny fiaviana jiosin' i Safiyya dia nilaza tamin' ny vadiny i Mohamady indray mandeha fa raha misy vehivavy hafa maniratsira azy noho ny maha jiosy azy ary mialona azy noho ny hatsaran-tarehiny, dia hamaly izy hoe: "Ny raiko (razako) Harun (Aarôna) dia mpaminany, dadatoako (rahalahiny) Musa (Mosesy) mpaminany ary ny vadiko (Mohamady) mpaminany.

Lova napetrany[hanova | hanova ny fango]

Taorian' ny nahafatesan' i Mohamady dia nandray anjara tamin' ny pôlitikan' ny fahefan' ny Mozilmana tany am-boalohany izy, ary nahazo fahefana lehibe tamin' ny fotoana nahafatesany. Tamin' ny taona 656 dia niandany tamin' ny kalifa Uthman ibn Affan i Safiyya, ary niaro azy tamin' ny fihaonany farany tamin' i Ali sy i Aisha ary i Abd Allah ibn al-Zubayr. Nandritra ny fotoana nanaovana fahirano ny kalifa tao amin' ny trano fonenany dia tsy afaka nanakatra azy i Safiyya, ka nanome azy sakafo sy rano tamin' ny alalan' ny hazo fisaka napetraka teo anelanelan' ny trano fonenany sy ny tranony.

Maty tamin' ny taona 670 na 672 i Safiyya, nandritra ny fitondran' i Mu'awiya I, ary nalevina tao amin' ny fasana Jannat al-Baqi. Namela tany sy fananana mitentina 100 000 dirham izy, ka ny ampahatelon' ireo dia nolovain' ny zanaky ny rahavaviny, izay nanaraka ny jodaisma. Ny trano fonenany tao Medina dia novidîn' i Muawiyya 180.000 dirham.

Nadika ho fahagagana ny nofiny, ary ny fijaliany sy ny lazany ho nitomany no nahazoany toerana tao amin' ny asasoratra sofy. Voatonona ao amin' ny bokin' ny hadita lehibe rehetra izy noho ny fitantarana lovantsofina vitsivitsy ary ny zava-niseho maromaro teo amin' ny fiainany dia natao ho ohatra eo amin' ny lalàna.

Jereo koa[hanova | hanova ny fango]

Hita tao amin'ny "https://mg.wikipedia.org/w/index.php?title=Safiyya_bint_Huyayy&oldid=1074448"