Hetsika Olomasin' ny Andro Farany

Ny hetsika Olomasin' ny Andro Farany dia fitambaran' ny vondrom-piangonana mahaleo tena avy amin' ny hetsika kristiana amin' ny famerenana amin' ny laoniny (restaorasiônisma) naorin' i Joseph Smith tamin' ny faramparan' ny taompolo 1820.

Ahitana mpikambana 16 tapitrisa mahery ireo fiangonana ireo raha atambatra, ka ny 98 % amin' izany dia ao amin' ny Fiangonan' i Jesoa Kristy ho an' ny Olomasin' ny Andro Farany. Ny teôlôjian' ny fiangonana amin' io hetsika io dia ny môrmônisma, izay manao ny tenany ho mamerina ny fiangonana kristianina voalohany, miampy fanambaràna fanampiny.

Vitsy amin' ny Olomasin' ny Andro Farany, toy ny mpikambana ao amin' ny Fianakaviamben' i Kristy (anglisy: Community of Christ), no voataonan' ny teôlôjia prôtestanta sady mitazona ny finoana sy fomba fanao miavaka sasany, anisan' izany ny fanambaràna mitohy sy ny fisokafan' ny kanônan' ny Soratra Masina ary ny fanorenana tempoly. Ny vondrona hafa dia ahitana ny Fiangonana Sisan' i Jesoa Kristy ho an' ny Olomasin' ny Andro Farany (anglisy: Remnant Church of Jesus Christ of Latter Day Saints), izay manohana ny fifandimbiasan' ny fitarihana avy amin' ny taranak' i Smith, ary ny Fiangonana Fondamentalistan' i Jesoa Kristy ho an' ny Olomasin' ny Andro Farany (anglisy: Fundamentalist Church of Jesus Christ of Latter-Day Saints) izay mampiady hevitra kokoa, izay miaro ny fampiharana ny fampirafesana.

Fiaviany

Nanomboka tany New York andrefana ilay hetsika nandritra ny Fifohazam-panahy lehibe faharoa rehefa nilaza i Joseph Smith fa nahazo fahitana nanambara lahatsoratra masina vaovao iray izy, dia ny Bokin' i Môrmôna, izay navoakany tamin' ny taona 1830 ho famenon' ny Baiboly. Niorina amin' ny fampianaran' ity boky ity sy ny fanambaràna hafa i Smith, ka nanorina fiangonana kristiana maka tahaka izay heveriny ho ny fiangonana voalohany, antsoina hoe "Fiangonan' i Kristy".

Nahasarika mpanaraka an-jatony maro, izay nantsoina hoe "Môrmôna" na "Olomasin' ny Andro Farany" na "Olomasina" fotsiny, ny Bokin' i Môrmôna. Tamin' ny taona 1831, i Joseph Smith dia namindra ny foiben' ny fiangonana tany Kirtland, any Ohio, ary tamin' ny taona 1838 dia nanova ny anarany ho "Fiangonan' i Jesoa Kristy ho an' ny Olomasin' ny Andro Farany" izy.

Taorian' ny faharavan' ny fiangonana tao Ohio noho ny fahasahiranana ara-bola sy ny tsy fitovian-kevitra, dia nifindra tany Missouri i Smith sy ny fiangonana manontolo tamin' ny taona 1838. Nenjehina anefa ny Olomasin' ny Andro Farany ka nandositra nankany Illinois.

Taorian' ny namonoana an' i Smith tamin' ny taona 1844, ny tsy fifanarahana momba ny fifandimbiasana dia nitarika ny fizaran' ilay fiangonana ho vondrona maromaro. Ny lehibe indrindra amin' izy ireo, ny Fiangonan' ny Olomasin' ny Andro Farany, dia nifindra monina teo ambany fitarihan' i Brigham Young nankany amin' ny Great Basin (Utah ankehitriny) ary nanjary nalaza tamin' ny fanekeny ny fampirafesana tamin' ny taonjato faha-19. Nandao tamin' ny fomba ôfisialy io fanao io ny Fiangonan’ ny Olomasin’ ny Andro Farany tamin’ ny taona 1890, ary nampiato tsikelikely izany, ka nahatonga ny tanin' i Utah ho lasa iray amin’ ireo fanjakana any Etazonia. Io fiovana io dia niteraka fiforonan' ny sampana kely maromaro izay nitady hihazona ny fampirafesana sy ny fotopampianarana sy fanao hafa nanjaka tamin' ny taonjato faha-19, ka ireo no antsoina ankehitriny hoe "Fondamentalisma môrmôna".

Nisy vondrona hafa nipoitra tao anatin' ny hetsika Olomasin' ny Andro Farany nanaraka lalana samihafa tany Missouri, Illinois, Michigan, ary Pennsylvania. Amin' ny ankapobeny dia nolavin' ireo vondrona ireo ny fampirafesana sy ny sasany tamin' ny fampianaran’ i Joseph Smith tatỳ aoriana. Ny lehibe indrindra amin' izy ireo, ny Fianakaviamben' i Kristy (fantatra taloha hoe "Fiangonana Sisan' i Jesoa Kristy ho an' ny Olomasin' ny Andro Farany"), dia niorina tao Illinois tamin' ny taona 1860 tamin' ny alalan' ny vondrona maromaro nitambatra nanodidina ny zanak' i Joseph Smith, ata hoe Joseph Smith III.

Tantarany

Ny mpanorina ny hetsika Olomasin' ny Andro Farany dia i Joseph Smith, ary amin' ny lafiny kely kokoa, nandritra ny roa taona voalohany nisian' ilay hetsika, dia i Oliver Cowdery. Nandritra ny androm-piainany, i Smith dia nitantara ny zavatra niainany fony izy zazalahy, ny amin' ny nahitany an' Andriamanitra Ray sy i Jesoa Kristy ho toy ny roa samy hafa, izay nilaza taminy fa ny fiangonana marin' i Jesoa Kristy dia efa very ary haverina amin' ny laoniny amin' ny alalany, ary izy homena fahefana hanorina sy hitarika ny Fiangonan' i Kristy marina.

Ny fiangonan' ny Olomasin' ny Andro Farany dia naorina tamin' ny 6 Avrily 1830, izay ahitana vondrona mpino tao amin’ ny tanànan’ i Fayette, ao Manchester, ary Colesville samy any New York andrefana. Ny fiangonana dia naorina tamin' ny fomba ôfisialy tamin' ny anarana hoe "Fiangonan' i Kristy". Tamin' ny taona 1834, ny fiangonana dia nantsoina hoe "Fiangonan' ny Olomasin' ny Andro Farany" tao amin' ny bokin' ny fiangonana tany am-boalohany, ary tamin' ny taona 1838 dia niteny i Joseph Smith fa nahazo fanambaràna avy amin' Andriamanitra, izay nanova tamin' ny fomba ôfisialy ny anaran’ ilay fiangonana ho lasa hoe "Fiangonan' i Jesoa Kristy ho an' ny Olomasin' ny Andro Farany".

Tamin' ny taona 1844, i William Law sy ny Olomasin' ny Andro Farany maro hafa teo amin' ny toeran' ny mpitarika ao amin' ilay fiangonana dia nanameloka ampahibemaso tao amin' ny Nauvoo Expositor ny fampirafesana miafina nataon' i Joseph Smith ary nanangana ny fiangonany manokana ("Fiangonana Marin' i Jesoa Kristy ho an' ny Olomasin' ny Andro Farany" "True Church of Jesus Christ of Latter Day Saints"). Ny filankevitry ny tanànan' i Nauvoo, any Illinois, izay notarihin' i Joseph Smith, dia nandrava ny milina fanontam-pirinty an' ny Expositor. Na dia teo aza ny tolo-kevitr' i Joseph Smith tatỳ aoriana mba handoa onitra noho ny fananana rava, ny mpitsikera an' i Smith sy ny fiangonana dia nihevitra an’ ilay fandravana ho mavesatra. Ny sasany dia niantso ny Olomasin' ny Andro Farany mba horoahina na haringana. I Joseph Smith sy i Hyrum rahalahiny, izay filoha mpanampy, dia samy novonoin' ny mpihetraketraka fony izy ireo tao amin' ny fonjan' i Carthage, ao Illinois, ary olona maromaro tao amin' ny fiangonana no nilaza ho tompon' andraikitra ambony mbola velona ary voatendry ho mpandimby.

Niteraka krizim-pifandimbiasana ireo filazana samihafa ireo. Maro no nanohana an' i Brigham Young, filohan’ ny Kôlejin’ ny Apôstôly Roambinifolo; ny hafa naohana an' i Sidney Rigdon, ilay mpikambana zokiolona mbola velona ao amin’ ny fiadidian’ ny filoha voalohany. I Emma Hale Smith dia tsy nahavita nandresy lahatra an' i William Marks, filohan’ ny Filankevitra Ambony Mpitarika sady mpanohana an’ i Rigdon, mba handray ny fitarihana ary ireo sisa tavela tamin' ny fianakavian’ i Joseph Smith akaiky dia tsy niray tamin’ ny vondrona lehibe hatramin’ ny taona 1860, rehefa nanangana ny Fiangonan' i Jesoa Kristy Nohavaozina ho an' ny Olomasin' ny Andro Farany (anglisy: Reorganized Church of Jesus Christ of Latter Day Saints) izy ireo miaraka amin' ny lahimatoan' i Joseph Smith atao hoe Joseph Smith III ho mpaminany.

Ireo vondrona isan-karazany ireo indraindray dia antsoina amin' ny anarana ara-jeôgrafia roa he: "Olomasin' ny Kijana" ("Prairie Saints" ireo izay nijanona tany amin’ ireo fanjakana ao afovoan' i Etazonia); ary ny “Olomasin’ ny Tendrobhitra Be Vatolampy” ("Rocky Mountain Saints": ireo izay nanaraka an' i Young tany amin’ izay ho lasa fanjakan' i Utah tatỳ aoriana).

Ankehitriny, ny ankamaroan' ny Olomasin' ny Andro Farany (mihoatra ny 98 isan-jato) dia amin' ny Fiangonan’ i Jesoa Kristy ho an’ ny Olomasin' ny Andro Farany, izay misy mpikambana maherin' ny 16 tapitrisa maneran-tany. Ny antokom-pinoana faharoa lehibe indrindra dia ny Community of Christ any Missouri, izay misy mpikambana 252 000. Ny antokom-pinoana madinika izay mitantara ny fiaviany hatramin' i Rigdon, James Strang, na ny mpiara-miasa hafa amin' i Joseph Smith, dia mbola misy, ary ireo sampana fondamentalista maromaro izay nisaraka tamin' ny Fiangonan' i Jesoa Kristy ho an' ny Olomasin' ny Andro Farany taorian' ny nandavan' ity frany ny fampirafesana tamin' ny taona 1890 dia misy mpikambana an'aliny.

Hetsika Olomasin' ny Andro Farany

Fiaviany

Tantarany

Finoany

Fiantsoana ny mpikambana hoe "olomasina"

Famerenana amin' ny laoniny

Telôjia

Jereo koa