Maria avy any Betania

I Maria avy any Betania dia vehivavy resahina ao amin' ny Filazantsaran' i Joany ary angamba ao amin' ny Filazantsaran' i Lioka koa ao amin' ny Testamenta Vaovaon' ny Baiboly kristiana. Voalaza fa nipetraka tao amin’ ny tanànan’ i Betania, tanàna kely any Jodea (na Jodia), any atsimon’ ny Tendrombohitra Ôliva any akaikin’ i Jerosalema, izy sy Lazarôsy sy i Marta iray tampo aminy.

Ny kristianisma tandrefana tamin’ ny voalohany dia nihevitra fa i Maria avy any Betania diai tsy iza fa i Maria Magdalena na ilay vehivavy mpanota ao amin’ ny Lioka 7 ihany (Lioka 7:36–50). Nisy fiantraikany teo amin’ ny litorjian’ ny fombam-pivavahana rômana tamin’ ny Fetin’ i Maria Magdalena izany, tamin’ ny famakiana ny Evanjely momba ilay vehivavy mpanota sy ny fanangonana iray miresaka an’ i Maria avy any Betania. Taorian’ ny fanavaozana litorjika tamin’ ny taona 1969 sy 2021 dia mbola mitohy ny Fetin’ i Maria Magdalena amin’ ny 22 Jolay, ary i Maria avy any Betania kosa dia ankalazaina amin’ ny maha olomasina mitokana azy, miaraka amin’ i Lazarôsy sy i Marta iray tampo aminy amin' ny 29 Jolay. Ao amin' ny kristianisma tatsinanana sy amin' ny Prôtestanta sasany dia heverina ho olona samy hafa ihany koa i Maria avy any Betania sy Maria Magdalena. Ny Fiangonana Ôrtôdôksa Tatsinanana dia manana fomba fanao manokana momba ny fiainan' i Maria avy any Betania any ankoatry ny fitantarana araka ny Filazantsara kanônika.

Flazana ao amin' ny Baiboly

Ao amin' ny Filazantsaran' i Marka sy Matio

³Ary nony tany Betania tao an-tranon' i Simona boka izy, dia nisy vehivavy anankiray niditra raha mbola nipetraka nihinana izy. Nitondra tavoara alabastra feno diloilo manitra sarobidy natao tamin' ny salohin' ny narda ravehivavy, ary novakiny ny tavoara, dia naidiny tamin' ny lohan' i Jesoa ny menaka. ⁴Maro tamin' izay teo no tezitra ka nifampilaza hoe: Nahoana re no lanina foana toy izao ity zava-manitra? ⁵Denie telon-jato mahery iny raha namidy ka homena ny mahantra. Dia nimonomonona tamin-dravehivavy izy ireo. ⁶Fa hoy Jesoa taminy: Avelao izy; nahoana hianareo no manao ny mampalahelo azy? Asa soa no nataony tamiko, ⁷fa ny mahantra dia misy eto aminareo mandrakariva, ka azonareo asian-tsoa araka izay tianareo, fa izaho kosa tsy ho eto aminareo mandrakariva; ⁸nanao izay azony natao izy; nohosorany rahateo ny tenako ho fandevenana ahy. ⁹Lazaiko marina aminareo fa na aiza na aiza hitoriana ity Evanjely ity amin' izao tontolo izao, dia holazaina koa izao nataon-dravehivavy izao ho fankalazana azy. (Marka 14:3-9, Ny Baiboly Masina)

⁶Ary nony tany Betania Jesoa, tao an-tranon' i Simona boka, ⁷dia nisy vehivavy anankiray nanatona azy, nitondra tavoara alabastra feno diloilo manitra saro-bidy, sy nanidina izany tamin' ny lohany raha mbola nipetraka nihinana izy. ⁸Tezitra ny mpianany nony nahita izany ka nanao hoe: Nahoana re iny no lanina foana toy izao? ⁹nefa lafo be iny raha namidy ka homena ny mahantra. ¹⁰Nahalala izany Jesoa, ka nanao taminy hoe: Nahoana hianareo no manao ny mpampalahelo an-dravehivavy io? Asa soa izay vao nataony tamiko: ¹¹ny mahantra moa dia misy eto aminareo mandrakariva, fa izaho kosa tsy ho eto aminareo mandrakariva. ¹²Izy no mampidina izany zava-manitra izany tamiko, dia ny mba handevenana ahy no nanaovany an' izany. ¹³Lazaiko marina aminareo fa na aiza na aiza hitoriana ity Evanjely ity amin' izao tontolo izao, dia holazaina koa ny nataon-dravehivavy ho fankalazana azy. (Matio 26:6-13, Ny Baiboly Masina)

Ao amin' ny Filazantsaran' i Lioka

³⁸Raha mbola nandeha izy ireo dia niditra tamin' ny vohitra anankiray Jesoa, ary nisy vehivavy atao hoe Marta nandray azy tao an-tranony. ³⁹Nanan-drahavavy anankiray atao hoe Maria izy, izay nipetraka teo anilan'ny tongotry ny Tompo nihaino ny teniny; ⁴⁰fa Marta kosa sahirana tamin' ny fanompoana be. Dia niato kely izy ka nanao hoe: Tompoko, tsy mampaninona anao va ny amelan' ny rahavaviko ahy hanompo irery? Mba asaovy manampy ahy re izy. ⁴¹Fa namaly ny Tompo ka nanao taminy hoe: Marta, Marta, maro tadiavina sy be tebiteby hianao, ⁴²nefa zavatra iray monja no ilaina; fa Maria no nifidy ny anjara tsara indrindra izay tsy halana aminy. (Lioka 10:38-42, Ny Baiboly Masina).

Ao amin' ny Filazantsaran' i Joany

Fananganana an' i Lazarôsy ho velona

¹Nisy lehilahy anankiray narary, dia Lazara avy any Betania, vohitr' i Maria sy Marta rahavaviny. ²Maria dia ilay vehivavy nanosotra diloilo manitra ny Tompo sy namaoka ny tongony tamin' ny volon-dohany; ary Lazara anadahiny no narary. ³Dia naniraka tany amin' i Jesoa ireto anabaviny hilaza hoe: Tompo, marary ilay tianao. ⁴Nony ren' i Jesoa izany dia hoy izy: Aretina tsy ho fahafatesana ity, fa ho voninahitr' Andriamanitra, sy hahazoan' ny Zanak' Andriamanitra voninahitra. ⁵Ary tian' i Jesoa i Marta sy Maria rahavaviny ary Lazara. [...] ⁶Nefa nony reny hoe marary Lazara, dia mbola nitoetra indroa andro tamin' izay nitoerany ihany izy. ⁷Nony afaka izany vao hoy izy tamin' ny mpianany: Andeha isika ho any Jodea indray.[...].

[...] ¹⁷Nony tonga tany Jesoa, dia hitany fa efa nilevina hefarana izy. ¹⁸Ary Betania dia tao akaikin' i Jerosalema tokony ho dimy ambin' ny folo stady, ¹⁹ka maro tamin' ny Jody no tonga tao amin' i Marta sy Maria mba hitsapa alahelo azy noho ny nahafatesan' ny anadahiny.

²⁰Vantany vao ren' i Marta fa hoe tamy Jesoa, dia nandeha nitsena azy izy, fa Maria no nijanona tao an-trano.[...] ²³Hoy Jesoa taminy: Hitsangana ny anadahinao. ²⁴Fa hoy Marta taminy: Fantatro fa hitsangana izy amin' ny farandro fitsanganan' ny maty. ²⁵Hoy Jesoa taminy: Izaho no fananganana sy fiainana; izay mino ahy, na dia maty aza, dia ho velona indray; ²⁶ary izay rehetra velona ka mino ahy dia tsy ho faty mandrakizay. Mino izany va hianao? ²⁷Eny, Tompoko, hoy izy taminy, mino aho fa hianao no Kristy Zanak' Andriamanitra velona, ilay hoe ho tonga amin' izao tontolo izao. ²⁸Ary rahefa nilaza izany izy, dia lasa niantso mangingina an' i Maria rahavaviny nanao hoe: Ao ny Tompo, ka miantso anao izy.

²⁹Vao nandre izany kosa Maria, dia nitsangana niaraka tamin' izay, ka nankao aminy. [...] ³¹Nony hitan' ny Jody izay tao amin' i Maria tao an-trano sy nitsapa alahelo azy fa nitsangana haingana izy ka nivoaka, dia nanaraka azy izy ireo, fa nihevitra hoe: Lasa hitomany any amin' ny fasana izy. ³²Maria kosa, nony tonga teo amin' izay nitoeran' i Jesoa ka nahita azy, dia niankohoka tamin' ny tongony sy nanao taminy hoe: Raha tatý hianao, Tompoko, dia tsy maty ny anadahiko.

[...] ³⁹Esory ny vato, hoy izy. Ka hoy Marta anabavin' ny maty taminy: Efa maimbo izy, Tompoko, fa efa hefarana izay. ⁴⁰Ary hoy Jesoa taminy: Tsy efa voalazako taminao va fa raha mino hianao, dia hahita ny voninahitr' Andriamanitra? [...] ⁴³Rahefa nilaza izany izy dia niantso tamin' ny feo mahery hoe: Mivoaha,ry Lazara. ⁴⁴Ka niaraka tamin' izay dia nivoaka ny maty, ny tongotra aman-tànany nisy fehim-paty, ary ny tavany nisarona lamba. Dia hoy Jesoa tamin' ny olona: Vahao izy ka avelao handeha. ⁴⁵Ary maro tamin' ny Jody izay tonga tao amin' i Maria sy Marta sy nahita ny nataon' i Jesoa no nino azy. (Joany 11:1-45, Ny Baiboly Masina)

Fanosoran' i Maria menaka an' i Jesoa

¹Nony henemana sisa tsy hahatongavan' ny Paka, dia tonga tany Betania Jesoa tany amin' izay nitoeran' i Lazara, ilay natsangan' i Jesoa tamin' ny maty. ²Nanaovan' ny tao nahandro izy, ka Marta nampihinana, Lazara isan' izay niara-nihinana taminy. ³Ary Maria kosa naka diloilo manitra saro-bidy lanjana iray livatra natao tamin' ny salohin' ny narda, dia nanosotra ny tongotr' i Jesoa sy namaoka ny tongony tamin' ny volon-dohany, ka nandraraka eran' ny trano ny hanitry ny diloilo. ⁴Tamin' izay hoy Jodasy Iskariota, anankiray tamin' ny mpianany, ilay efa hamadika azy hoe: ⁵Tsy naleo re namidy denie telon-jato iny diloilo manitra iny ka nomena ny mahantra? ⁶Tsy ny fiahiany ny mahantra anefa no nilazany an' izany, fa noho izy mpangalatra sy mpitana ny kitapom-bola, ary nifetsy izay nalatsaka tao anatiny. ⁷Ka hoy Jesoa taminy: Avelao izy hanao, fa nitahiry izany ho amin' ny andro handevenana ahy. ⁸Fa ny mahantra dia hisy mandrakariva eto aminareo, ary izaho kosa tsy mba ho eto aminareo lalandava. (Joany 12:1-8, Ny Baiboly Masina)