Kalifata Rasidona
Ny Kalifata Rasidona no kalifata (empira) voalohany nandimby ny mpaminany silamo Mohamady. Ny kalifa efatra voalohany nifandimby taorian' i Mohamady no nitondra azy io taorian’ ny nahafatesan' ity mpamimany ity tamin’ ny taona 632 taor. J.K. (na taona 11 amin' ny tetiandro mozilmana). Nandritra ny fisiany, ity empira ity no hery ara-toekarena sy ara-kolontsaina ary ara-tafika natanjaka indrindra tany Azia Andrefana. Atao hoe اَلْخِلَافَةُ ٱلرَّاشِدَةُ / al-Khilāfah ar-Rāšidah; ilay kalifata amin' ny teny arabo.
Niforona ity kalifata ity taorian' ny nahafatesan' i Mohamady tamin' ny volana Jona 632 sy taorian' ny adihevitra momba ny fifandimbiasana eo amin' ny fitarihana azy. I Abu Bakr, mpiara-dia akaiky amin' i Mohamady (632–634), avy amin' ny fokom-pianakaviana Banu Taym, no voafidy ho kalifa voalohany tao Medina ary nanomboka ny fanafihana sy fakana ny Saikanosin' i Arabia. Nifarana tamin' ny Aogositra 634 ny fitondrany izay tsy naharitra firy rehefa maty izy ary nodimbiasan' i Omar (634–644), mpandimby azy avy amin' ny fokom-pianakaviana Banu Adi. Tamin' ny andron' i Omar dia niitatra tsy nisy toa azy ilay kalifata, nitondra mihoatra ny roa ampahatelon' ny Empira Bizantina sy saika ny Empira Sasanida manontolo. Nisy namono i Omar tamin' ny Nôvambra 644 ary nodimbiasan' i Othman (644–656), avy amin' ny fokom-pianakaviana Banu Umayya, izay nofidin' ny vaomiera misy olona enina nokarakarain' i Omar. Tamin' ny fitondran' i Othman, ny kalifata dia namarana ny fanafihana sy fakana an' i Persia tamin' ny taona 651 ary nanohy ny diabe fanafihana nankany amin' ny tany maro nofehezin' ny Bizantina. Ny pôlitikan' ny kiantranoantranon' i Othman dia nahatonga azy hisedra fanoherana mafy tamin' ny jeneraly mozilmana sasany ary novonoin' ny mpikomy izy tamin' ny Jona 656.
Nandimby azy i Ali (656–661), avy amin' ny fokom-pianakaviana Banu Hashim (niavian' i Mohamady), izay namindra ny renivohitra ho any Kufa. Nanapaka nandritra ny ady an-trano antsoina hoe Fitna Voalohany i Ali satria ny fahefany diai tsy neken' ny havan' i Othman sy ny governoran' i Siria atao hoe Mu'awiya I (r661–680), izay nino fa tsy ara-dalàna ny famonoana an' i Othman ary tokony hosazina ireo izay namono azy. Fanampin' izany dia nisy antoko fahatelo fantatra amin' ny anarana hoe Karijita, izay mpanohana an' i Ali teo aloha, nikomy tamin' i Ali sy tamin' i Mu'awiya rehefa tsy nety nanaiky ny fitsarana tamin' ny Ady tao Siffin. Ity ady ity dia nitarika ny fanonganana ny Kalifata Rasidona sy ny fananganan' i Mu'awiya ny Kalifata Omeiada tamin' ny taona 661. Nanamafy tanteraka ny fisarahana teo amin' ny Sonita sy Siita ilay ady an-trano, satria ninoan' ny Siita fa i Ali no kalifa manan-jo voalohany sy imam taorian' i Mohamady, ary nampisongadina ny maha mpihavana azy amin' i Mohamady.
Ny Kalifata Rasidona dia miavaka noho ny fe-potoana dimy amby roapolo taona nanaovany fanitaran-tany ara-tafika haingana narahin' ny fe-potoana dimy taona nisian' ny ady anatiny. Niisa 100 000 mahery ny olona tao amin' ny tafika rasidona rehefa tonga tamin' ny faratampon' ny tanjany. Tamin' ny taompolo 650, ankoatry ny Saikanosin' i Arabia, ilay kalifata dia nanjakazaka tamin' ny faritra Ampiposahana ka hatrany Transkaokazia (Kaokazia Atsimo) any avaratra, tamin' i Afrika Avaratra hatrany Ejipta ka hatrany Tonizia ankehitriny any andrefana; ary tamin' ny Lembalemba Iraniana mankany amin' ny faritra Azia Afovoany sy Azia Atsimo any atsinanana. Ireo kalifa rasidona efatra ireo dia nofidin' ny mpifidy vitsivitsy kely nahitana olona malaza avy amin' ny kônfederasiônan' ny fokom-pirenena Koraisa antsoina hoe Shura (arabo: شُـوْرَى / shūrā, izay midika ara-bakiteny hoe "filankevitra").