Artakserksesy
Artakerksesy dia anarana nampitondraina ireo mpajaka lehibe persiana tao amin' ny fianakavia-mpajaka akemenida. Atao hoe Ἀρταξέρξης / Artaksérksês io anarana io amin' ny teny grika, izay avy amin' ny anarana amin' ny teny persiana tranainy hoe Artaxšacā (amin' ny teny persana: اردشیر یکم / Ardeshir). Ho an' ny Egiptiana dia manondro ireo farao tamin' ny dinastia faha-27 sy faha-31 izany. Ireto avy ireo Artakserksesy ireo:
- Artakserksesy I
- Artakserksesy II
- Artakserksesy III
- Artakserksesy IV (na Arsesy)
- Artakserksesy V (na Besôsy)
Artakserksesy ara-tantara
[hanova | hanova ny fango]Artakserksesy I
[hanova | hanova ny fango]I Artakserksesy I dia nanjaka tamin' ny taona 465 hatramin' ny 424 tal; J.K. I Manetôna dia mihevitra fa nanjaka 41 taona izy. I Kserksesy I no nodimbiasiny ary i Kserksesy II no nandimby azy.
Artakserksesy II
[hanova | hanova ny fango]I Artakserksesy II dia najaka tamin' ny taona 404 hatramin' ny taona 358 tal. J.K. Izy no nanjaka maharitra indrindra tamin' ireo Akemenida. Lasa mpanjakan' i Egipta izy tamin' ny taona 404 hatramin' ny 402 tal. J.K. talohan' ny fikomian' ny Egiptiana. I Dariôsy II no teo alohany ary i Artakserksesy III no nandimby azy.
Artakserksesy III
[hanova | hanova ny fango]I Artakserksesy III dia nanjaka teo anelanelan'ny taona 358 sy 338 tal. J.K. I Artakserksesy II no nodimbiasiny ary i Arsesy (na Artakserksesy IV) no nandimby azy.
Artakserksesy IV
[hanova | hanova ny fango]I Artakserksesy IV, izay antsoina hoe Arsesy koa, dia nanjaka tamin' ny taona 338 sy 336 tal. J.K. I Artakserksesy III no teo alohany ary i Dariôsy III no nandimby azy.
Artakserksesy V
[hanova | hanova ny fango]I Artakserksesy V, izay atao hoe Besôsy, dia satrapan' i Baktriana tamin' ny nanjakan' i Dariôsy III. Nanandratra ny tenany ho mpanjaka izy ka nitondra io anarana Artakserksesy io rehefa avy namono an' i Dariôsy III tamin' ny taona 330 tal. J.K. nefa nosamborin' i Aleksandra Lehibe sy nampamonoiny tamin' ny taona 329 tal. J.K.
Artakserksesy ao amin' ny Baiboly
[hanova | hanova ny fango]Ny Bokin' i Ezra (na Bokin' i Esdrasa) sy ny Bokin' i Nehemia ao amin' ny Baiboly dia miresaka ny amin' ny olona atao hoe "Artakserksesy, mpanjakan' i Persia" nefa tsy fantatra marina hoe iza amin' ireo Artakserksesy ireo io lazaina io. Ny mpahay tantara sasany dia milaza fa i Artakserksesy I izany, nefa ny hafa koa dia milaza fa i Artakserksesy II no izy.
Ao amin' ny Bokin' i Ezra dia nanome alalana an' i Ezra hody any Jerosalema avy any Babilôna nahababoana i Artakserksesy ka naniraka azy ho governora hisahana ny raharaha ara-piarahamonina sy ara-pivavahana ao amin' ny vahoaka jiosy. Nandao an' i Babilôna i Ezra tamin' ny fahafito taonan' ny nanjakan' i Artakserksesy sady nitarika Jiosy nahitana mpisorona sy Levita nankany Jerosalema. Araka ny Bokin' i Nehemia dia nahazo alalana tamin' ny mpanjaka Artakserksesy koa i Nehemia hody any Jerosalema.