Jiosy arabo

Avy amin'i Wikipedia

Ny Jiosy arabo dia Jiosy ao amin' ny faritra itenenana ny fiteny arabo sy iainana ny kolontsaina arabo. Amin' ny teny arabo izy ireo dia tao hoe اليهود العرب / al-Yahūd al-ʿArab; fa amn' ny teny hebreo kosa dia יהודים ערבים / Yehudim `Aravim. Ny hoe "Jiosy arabo" dia misy tsy manaiky nnoho ny antony ara-pôlitika, indrindra ireo Ziônista na ny Jiosy manam-piaviana any amin' ny Tontolo Arabo izay misafidy ny hantsoina hoe Jiosy mitsrahima.

Ny sasany amin' izy ireo dia avy amin' ny Jiosy efa teratany niorim-ponenana talohan' ny fanitaran-tany arabo-mozilmana any amin' ireo faritra izay ho lasan' ny Arabo aty aoriana, ary roa arivo taona ny eha nisian' izy ireo ao (Marôka, Iemena, Iràka ary Ejipta). Ny hafa dia taranaky ny Jiosy sefarada noroahina avy any Espaina tamin' ny taona 1492, izay nisesitany any Afrika Avaratra (Marôka, Alzeria, Tonizia ary Libia) sy ny faritra hafa tao amin' ny Empira Ôtômana.

Matetika koa io teny io dia manondro ny Arabo niova finoana ho amin' ny jodaisma, toa ny mpanjaka Dhu Nuwas sy ny Himiarita maro (razamben' ny Iemenita tao Arabia tamin' ny faramparan' ny vanimpotoana talohan' ny silamo), ny olo-malaza toa an' i Baruch Mizrahi na i Nasrin Kadri, na ireo olona samy hafa manana ray aman-dreny jiosy sy arabo nifanambady, toa an' i Lucy Ayoub.

Niara-niaina izy ireo ary mbola miara-miaina ny sasany amin' izy ireo, niaraka amin' ny Mozilmana ny Kristiana arabo. Na izany aza, ny nasiônalisma arabo sy ny fanararaotana nataony tamin' ny taonjato faha-20, ny fanoherana ny fananganana ny Fanjakan' i Israely tamin' ny taona 1948 sy ny ady isan-karazany nifanaovan' ny Israeliana sy ny Arabo dia niteraka fifindra-monina be teo amin' ny Jiosy avy avy any amin' ny firenena arabo sy mozilmana.

Jereo koa[hanova | hanova ny fango]