Mikrônezia
_(Polynesia_centered).svg)
I Mikrônezia dia firenena ao Ôseania. Ny renivohiny dia i Palikir ao amin' ny Fanjakan' i Pohnpei. Ny tanàna lehibe indrindra dia i Weno. Mirefy 702 km2 ny velaran-taniny ary 106,104 ny isan' ny mponiny araka ny fanisana natao tamin' ny taona 2013. Ny faritr' ora dia +10 sy +11. I Mikrônezia dia firenena any amin' ny tapany atsimo-andrefan' ny Ranomasimbe Pasifika Avaratra, itambaran' ny fanjakana efatra, avy any andrefana mankany atsinanana, i Yap, i Chuuk, i Pohnpei ary i Kosrae. Mirefy 2 860 km mamakivaky ireo nosy Caroline ilay firenena. Manana sisintany an-dranomasina miaraka amin' ny nosy Marshall, Papouasie-Nouvelle-Guinée, Palau ary Guam io.
I Mikrônezia dia repoblika federaly manana lalàm-panorenana, misy fisaraham-pahefana eo amin' ny sampana telo ao amin' ny governemanta, ahitana rafi-pitondana anjakazakan' ny filoham-pirenena mifandray amin' ny rafitra parlemantera. Ny isan' ny mponiny dia 102 624 tamin' ny taona 2010. Ny fiteny ôfisialy, ampiasaina amin' ny fitantanan-draharaha, dia ny fiteny anglisy fa ny mponina dia mampiasa fiteny be dia be, indrindra fa ny fiteny iapa, ny fiteny tsooka, ny pôhnpeiana ary ny fteny kôsraeana.
Nanomboka nipetranah' ny olona nanomboka tamin' ny taona 100 taor. J.K. nefa mety efa nisy mponina maharitra tany amin' ny toerana sasany teo aloha. Eo anelanelan' ny taona 500 sy 1000, mitombo ny mponina ary manomboka mamorona fomban-drazana manokana eo an-toerana. Teo anelanelan' ny taona 1000 sy 1300, ny toetany kely indrindra dia nahafahana namokatra sakafo lehibe ka noho izany nampitombo ny mponina. Lasa saro-drafitra kokoa ny fiarahamonina ary miseho ny fomban-drazana lehibe. Ny vanim-potoana kelin' ny ranomandry, teo anelanelan' ny taona 1300 sy 1850, dia niaraka tamin' ny toetrandro tsy dia tsara loatra, saingy ny vondron' olombelona dia nizeana nifanaraka amin' izany tamin' ny fanovana ny rafi-piarahamonna sy ny rafitry ny toekarena.
Nanaitra ny fahalianan’ ny Eorôpeana nanomboka tamin’ ny faran’ ny taonjato faha-18, ny otri-karenan’ ireo nosin' i Mikrônezia. Tamin’ ny taona 1899, ny Espaniôla dia nanolotra ireo Nosy Caroline ho an’ ny Empira Alemana. Nanararaotra ny Ady Lehibe Voalohany ny Japôney mba haka azy ireo ho fananany. Noroahin’ ny Amerikana ny Japôney tamin’ ny faran’ ny Ady Lehibe Faharoa. Ny Amerikana no mitantana azy io ho Fizaran-tany ambany fiahian' ireo Nosin' i Pasifika araka ny baikon' ny Firenena Mikambana navoaka tamin' ny taona 1947. Ny hetsika fitakiana fizakan-tena sy fahaleovan-tena izay nifanohitra dia nitarika ny fisarahana ho fizaran-tany maromaro. Nahazo fahaleovantena ny iray amin' izy ireo, ny Federasiônan' i Mikrônezia. Ny Filankevi-Piarovan' ny Firenena Mikambana dia namarana ny fiahiana tamin' ny 22 Desambra 1990.
Manana harin-karena faobe 374 tapitrisa dôlara amerikana tamin' ny taona 2018, araka ny filazan' ny FMI, ny Federasiônan' i Mikrônezia ka iray amin' ireo firenena farany amin' ny toekarena manerantany tamin' io taona io. Ity firenena an-dalam-pandrosoana ity dia mampiseho fari-piainana "ambany" eo amin' ny laharana tondrom-pandrosoan' ny maha olona. Miompana indrindra amin’ ny fambolena sy ny jono ny toekareny.
Jereo koa
[hanova | hanova ny fango]- Firenena ao Ôseania: Aostralia - Nosy Koky - Fijy - Kiribaty - Nosy Marsaly - Mikrônezia - Naoro - Nioe - Zelandy Vaovao - Palaô - Papoazia-Ginea-Vaovao - Nosy Sôlômôna - Samôa - Tônga - Tovalo - Vanoato.
