Fanjakan' i Israely (mitambatra)
Ny Fanjakan' i Israely (mitambatra) na Fanjakana mitambatr' i Israely sy i Jodà dia fanjakà-mpanjaka naorin' ny Israelita tamin' ny taona 1050 tal. J.K. any ho any. Nandimby ny vanim-potoan' ny mpitsaran' i Israely io fanjakana io ka i Saoly (na Saola) no mpanjaka voalohany nanapaka azy.
Araka ny Boky voalohan' i Samoela ao amin' ny Baiboly dia vokatry ny fanirian' ny Zanak' i Israely hanana mpanjaka sahala amin' ireo firenena hafa izay neken' Andriamanitra tamin' ny alalan' ny mpaminany Samoela no nampisy io fanjakana io (1Sam. 8).
Nivaky roa izany fanjakana izany taty aoriana ka ny avaratra dia ny Fanjakan' i Samaria fa ny atsimo kosa dia ny Fanjakan' i Jodà. Telo fotsiny ny mpanjaka nitondra an' io fanjakana io talohan' ny hizaràny roa, dia i Saoly sy i Davida ary i Sôlômôna (na Salômôna).
Ny fanjakan' i Saoly
[hanova | hanova ny fango]
Araka ny Baiboly dia anisan' ny fokom-pirenen' i Benjamina i Saoly (na Saola). Tamin' ny taona 1020 tal. J.K. hatramin' ny taona 1010 tal. J.K. no nitondrany ny Fanjakan' i Israely mitambatra ka izy no voatendrin' Adriamanitra ho mpanjakan' ny firenen' i Israely voalohany araka ny teny nampitondrainy ny mpaminany Samoela. Natambatr' i Saoly ny fokom-pirenena roa ambin' ny folon' i Israely. Ny fanafihana ara-miaramila no tena nimasoany ka ny Filistina no fahavalo malaza tamin' ireo nifanandrina taminy. Nahazo baiko avy amin' Andriamanitra ny hanapotika ny firenen' i Amaleka izy tamin' ny teny nentin' i Samoela nefa nitsimbina ny mpanjaka amalekita izy ka izany no nahatonga azy haongana tsy ho eo amin' ny fitondrana, araka ny didin' Andriamanitra. Nandimby azy i Davida tamin' ny nahafatesany.
Ny fanjakàn' i Davida
[hanova | hanova ny fango]
Nanomboka tamin' ny taona 1010 tal. J.K. hatramin' ny taona 970 tal. J.K. no nanjakan' i Davida taorian' ny nahafatesan' i Saoly. Araka ny Baiboly dia avy amin' ny fokom-pirenen' i Jodà izy. Nanitatra ny fanjakany izy, nandritra ny fotoana nanjakany, tamin' ny alalan' ny ady nifanaovany tamin' ireo firenena mpifanolo-bodirindrina amin' ny faritry ny fanjakany, sady nampandry tany, ka isan' ireo tanàna azony tamin' izany i Jerosalema izay nataony ho renivohitry ny fanjakàny. Nafindrany tao ny Fiaran' ny fanekena nefa tsy nahazo alalana tamin' Andriamanitra hanorina ny Tempoly izy na dia ny hanolotra izany ho an' Andriamanitra aza no fikasany.
Ny fanjakàn' i Sôlômona
[hanova | hanova ny fango]Nanomboka tamin' ny taona 970 tal. J.K. ka nifarana tamin' ny taona 931 tal. J.K. no nanjakan' i Sôlômôna (na Salômôna). Niady fitondrana taminy ny zanak' i Davida hafa talohan' ny tena handraisany ny fitondrana, sady izy rahateo no notendren' i Davida handimby azy.
Nahatratra ny famirapiratana fara tampony ny Fanjakan' i Israely tamin' ny fanapahan' i Sôlômôna tamin' ny alalan' ny fanangonana harena sy ny fifanakalozana ara-barotra nifanaovany tamin' ny manodidina azy. I Sôlômôna no nanamboatra ny Tempolin' i Jerosalema voalohany, izay fantatra amin' ny anarana hoe Tempolin' i Sôlômôna. Naharitra fito taona ny fanamboarana izany tempoly izany, ka i Hirama mpajakan' i Tiro (na Tira) no nanampy azy tamin' ny fanomezana ny mpanamboatra trano sy ny hazo hanamboarana izany.
Tamin' ny faramparan' ny fotoana nitondrany dia nitaraina noho ny fitakiana hetra be loatra ny vahoaka. I Jerôbôama no nandimby azy tamin' ny nahafatesany nefa nivaky roa ny fanjakana tamin' ny nanjakan' ity mpanjaka ity noho ny fihoa-pampan' ny hetra notakina sy ny habibiana hafa koa. Teraka noho izany ny Fanjakan' i Jodà sy ny Fanjakan' i Israely (na Fanjakan' i Samaria).