Tempolin' i Sôlômôna
.jpg)
Ny Tempolin' i Sôlômôna na Tempolin' i Salômôna (hebreo: מקדש שלמה / Mikdash Shlomo), na Tempoly Voalohany araka ny Baiboly, dia toeram-pivavahana naorin' i Sôlômôna mpanjaka tao Jerosalema tamin' ny taonjato faha-10 tal. J.K. (taona 957 tal. J.K.) mba hampitoerana ny Fiaran' ny fanekena. Noravan' ny tafik' i Babilôna izany tempoly izany. Nasolo an' ilay Tabernakely namboarina tany an-tany efitr' i Sinay ny Tempoly, araka ny Bokin' ny Deoterônômia (Deo. 12:2-27).
Tantantaran' ny Tempolin' i Sôlômôna
[hanova | hanova ny fango]Fanomanan' i Davida
[hanova | hanova ny fango]Talohan' ny nahafatesany i Davida dia nanangona fitaovana teo an-tampon' ny Tendrombohitra Moria ao Jerosalema hanamboarana ny Tempoly ny mpanjaka teo amin' ny tany novidiny tamin' ilay Jebosita atao hoe Aravna (2Sam. 24:21) izay nanaovany sorona.
Fanorenana ny Tempoly Voalohany
[hanova | hanova ny fango]
Hita ao amin' ny Bokin' ny Mpanjaka ao amin' ny Baiboly ny antsipiriany momba ny Tempoly voalohany. Nampahafantarin' Andriamanitra mialoha ny mpanjaka Davida fa ny taranany no hanamboatra io tempoly io, araka ny Boky faharoan' i Samoela (2Sam. 7), ary vita izany tamin' ny andro nanjakan' i Sôlômôna. Nandefa hazo sy mpandrafitra sy mpiasa trano tany amin' i Sôlômôna ny mpanjakan' i Tiro atao hoe Hirama I. (1Mpanj. 6-8; 2Tantara 3-5).
Faharavan' ny Tempoly Voalohany
[hanova | hanova ny fango]Noravan' i Nebokadnetsara II i Jerosalema sy ny Tempoly tamin' ny taona 586 tal. J.K. (425 tal. J.K. hoy ny loharano jiosy) ary nentiny ho babo any Babilôna ny ampahany amin' ny mponina tao.
Ny firafitry ny Tempolin' i Sôlômôna
[hanova | hanova ny fango]Ny firafitry ny Tempolin' i Sôlômôna sy ny fitaovana sarobidy nampiasaina dia voatantara ao amin' ny Boky voalohan' ny Mpanjaka (1Mpanj. 6:1-22). Naverina indray izany firafitra izany tamin' ny nanamboarana ny Tempoly faharoa. Ny Tempoly dia manana firafitra mitodika amin-teboka eo afovoany, ahitana:
- efitra ho an' ny olona tsy an-kanavaka, atao hoe Kianja ivelany na Kianja lehibe (Jeremia 19:14; 26:2);
- avy eo ny Kianja anatiny na Kianjan' ny Mpisorona (1Mpanj. 6:36; 2Tant. 4.9) sy ny trano tempoly;
- ny hekhal lehibe kokoa, na Fitoerana masina, atao hoe "trano lehibe" ao amin' ny 2Tant. 3:5 na "tempoly" ao amin' ny 1Mpanj. 6:17;
- ary farany dia ilay atao hoe "Masina indrindra" (hebreo: קֹדֶשׁ הַקֳּדָשִׁים / Kodesh haKodāshîm) izay itahirizana ny Fiaran' ny fanekena mirakitra ny Vato fisaka isoratan' ny Didy folo avy teny amin' ny Tendrombohitra Sinay sy ny tehin' i Aarona. Ahitana vavahady fidirana sy alitara maro hanaovana emboka manitra sy hanaovana sorona biby ary fitoeran-drano hidiovana koa ao amin' ny Tempoly.