Soràta
Ny soràta na sora, amin' ny heviny momba ny Kor'any, dia ventin-dahatsoratra tsy misy fetrany ao amin' io boky io na, amin' ny heviny taty aoriana, venty raikitra izay matetika adika hoe "toko" raha ampitahaina amin' ny toko ao amin' ny Baiboly. Amin' ny teny arabo dia atao hoe سورة / sūrah (raha tokana) sy سور / suwar (raha maro) ny soràta na sora; fa amin' ny teny siriaka kosa dia ṣūrṭā: izay midika hoe "soratra" na "ampahan-tsoratra".
Soràna miisa 114, voasokajy ao amin' ny filaharana amin' ny ankapobeny avy amin' ny lava mankany amin' ny fohy, no mandrafitra ny lahatsoratra ao amin' ny Kor'any. Noho izany dia sady tsy ara-potoana no tsy araka ny lohahevitra ny fandaminana ny soràta ao amin' ny Kor'any. Ity fandaharana ity dia ampahany amin' ny fizotry ny fampandriana an-tsoratra ny lahatsoratry ny Kor'any, izay mbola tsy dia fantatra loatra sady voaporofo ny soritra tranainy amin' ny fandaharana hafa.
Ity fanasarahana amin' ny alalan' ny soràta ity dia mampanontany teny ny mpikaroka momba ny fizotry ny fampandriana an-tsoratra ny lahatsoratry ny Kor'any, na eo amin' ny ambaratongan' ny soràta na eo amin' ny andininy. Na dia zava-dehibe aza ny fomba fiasa mihevitra ny fizoran' ny fotoana momba ity lahatsoratra ity, dia toa saro-takarina ny filaharan' ny fotoana nanoratana ny Kor'any.
Tsy mitovy ny halavan' ny soràta; ny soràta fohy indrindra (Al-Kawthar) dia tsy misy afa-tsy andininy telo ary ny lava indrindra (Al-Baqara) dia misy andininy 286. Ao amin' ireo toko 114 ao amin' ny Kor'any ireo, ny 86 dia sokajina ho mekana na mekoà (jereo Meka na Maka), satria nambara talohan' ny Hijrah (fifindrà-monin' ny mpaminany Mohamady), ary ny 28 dia mediniana na medinoà (Medina), satria nambara taorian' izay. Na izany aza, misy ireo soràta mekana sasany misy andininy mediniana (andininy nambara taorian' ny Hijrah) ary ny misy koa ny mifamadika amin' izany.
Ny soràta mekana amin' ny ankapobeny dia miresaka momba ny finoana sy ny tontolon' ny any ankoatra fa ny toko mediniana kosa dia miompana kokoa amin' ny fandaminana ny fiainam-piarahamonina mozilmana voalohany sy ny fitarihana ny Mozilmana ho amin' ny tanjon' ny darul islam amin' ny alalan' ny fanehoana hery amin' ireo tsy mino. Ankoatry ny soràta At-Tawbah dia manomboka amin' ny hoe "Amin' ny anaran' i Allah, Ar-Rahman (Ilay be Fahasoavana) Ar-Rahim (Ilay Be Famindram-po)" ny soràta rehetra. Io andian-teny io dia fantatra amin' ny anarana hoe Basmala ary manondro ny fisarahana eo amin' ny soràta samy hafa. Ny soràta dia tononina mandritra ny ampaham-potoana ijoroana (Qiyam) anaovana vavaka. Ny soràta Al-Fatiha, izay toko voalohany ao amin' ny Kor'any, dia tononina isaky ny vavaka ary misy ihany koa ny ampahany amin' ny vavaka amakiana ny manontolo na ampahany amin' ny soràta hafa.
Ny anaran' ny soràta
[hanova | hanova ny fango]Ny anarana na lohateny omena ny soràta (ohatra, ٱلْإِسْرَاء / Al-isrāʾ "Ny Dia lavitra amin' ny alina", ٱلنُّور / An-Nūr "Ny hazavana", ٱلنِّسَاء / An-Nisāʾ "Ny Vehivavy" na ٱلْبَقَرَة / Al-Baqara "Ny Ombivavy") dia ahitana teny fototra nalaina avy amin' ny fiandohana na amin' ny vatan' ilay soràta. Ireo lohateny ireo dia mampahatsiahy teny manaitra na lohahevitra lehibe indrindra ao amin' ny soràta resahina. Ny sasany amin' izy ireo dia nampitondraina anaran-tsamirery. Amin' ny tranga 14, ny anaran' ny soràta dia tsy hita ao amin' ny soràta, ary ho an' ny sasany ny anarany dia tsy ao amin' ny Kor'any. Na izany aza, ireo anarana ireo dia tsy "heverina ho ampahany amin' ny lahatsoratra". Ho an' i Sonn, ireo anarana ireo dia nomena taorian' ny fanokanana ny Kor'any (napetraka araka io endriny ôfisialy io). Sarotra ny mamantatra marina ny fotoana nisehon' ireo anarana ireo. Na dia tsy ao amin' ny sora-tanana voalohany aza izy ireo, dia matetika natovana taty aoriana tamin' ny alalan' ny sora-tanana tranainy. Raha nisy ny anarana nampiasaina betsaka tamin' ny tapaky ny taonjato faha-8 dia mbola tsy raikitra ireo ary dingana santatra mankany amin' ny anarana ankehitriny izany. Ny nisehoan' ny lohateny tsotra, ankoatry ny maningana sasany, dia toa niseho tsikelikely.
Ho an' ny ankamaroan' ny soràta dia misy anarana maromaro ampiasaina hanondroana azy ireo. Ohatra, ny soràta voalohany ao amin' ny Kor'any, ankoatry ny anarany Fatiḥa ("Fampidirana"), dia fantatra amin' ny anarana maherin' ny am-polony hafa. Toy izany koa ny soràta faha-112, izay antsoina matetika hoe Sūrat al-ʼIḵlāṣ, dia fantatra amin' ny anarana hafa am-polony.
Ny tranga momba ny lohatenin' ny Fatiha, miaraka amin' ny an' ny soràta faha-112 dia manokana satria tsy avy amin' ny votoatin' ny soràta fa avy amin' ny anjara asany. Ankoatra ny anarana dia nomena mpamaritra ny soràta sasany. Na izany aza, ny fanontana tao Kahira (1924) dia nandray anjara amin' ny fametrahana lohateny mitovy ho an' ny soràta tsirairay. Afa-tsy amin' ny tontolo indô-pakistaney dia tsy ampiasaina intsony ireo anarana isan-karazany ireo.
| n° | Andininy | Tanàna | Lohateny malagasy | Lohateny arabo | |
| 1 | 7 | Meka | Ny fanokafana | ٱلْفَاتِحَة | al-fātiḥa |
| 2 | 286 | Medina | Ny ombivavy | ٱلْبَقَرَة | al-baqara |
| 3 | 200 | Medina | Ny fianakavian' i Imram | آلِ عِمْرَان | āli ʿimrān |
| 4 | 176 | Medina | Ny vehivavy | ٱلنِّسَاء | an-nisāʾ |
| 5 | 120 | Medina | Ny sakafo an-databatra voaomana | ٱلْمَائِدَة | al-māʾida |
| 6 | 165 | Meka | Ireo biby fiompy | ٱلْأَنْعَام | al-anʿām |
| 7 | 206 | Meka | Al-aʿrâf | ٱلْأَعْرَاف | al-aʿrāf |
| 8 | 75 | Medina | Ny harena voababo tamin' ny ady | ٱلْأَنْفَال | al-anfāl |
| 9 | 129 | Medina | Ny fibebahana | ٱلتَّوْبَة | at-tawba |
| 10 | 109 | Meka | Jonàsy | يُونُس | Yūnus |
| 11 | 123 | Meka | Houd | هُود | Hūd |
| 12 | 111 | Meka | Jôsefa | يُوسُف | Yūsuf |
| 13 | 43 | Meka | Ny varatra | ٱلرَّعْد | ar-raʿad |
| 14 | 52 | Meka | Abrahama | إِبْرَاهِيم | Ibrāhīm |
| 15 | 99 | Meka | Al-hijr | ٱلْحِجْر | al-ḥijr |
| 16 | 128 | Meka | Ny renitantely | ٱلنَّحْل | an-naḥl |
| 17 | 111 | Meka | Ny dia lavitra amin’ ny alina | ٱلْإِسْرَاء | al-isrāʾ |
| 18 | 110 | Meka | Ny lavabato | ٱلْكَهْف | al-kahf |
| 19 | 98 | Meka | Maria | مَرْيَم | Maryam |
| 20 | 135 | Meka | Ta-Ha | طَه | ṭa ha |
| 21 | 112 | Meka | Ireo mpaminany | ٱلْأَنْبِيَاء | anbiyāʾ |
| 22 | 78 | M/M | Ny fivahiniana masina | ٱلْحَجّ | al-ḥajj |
| 23 | 118 | M/M | Ireo mpino | ٱلْمُؤْمِنُون | al-muʾminūn |
| 24 | 64 | Medina | Ny hazavana | ٱلنُّور | an-nūr |
| 25 | 77 | M/M | Ny fanavahana | ٱلْفُرْقَان | al-furqān |
| 26 | 227 | Meka | Ny mpanao tokonkalo | ٱلشُّعَرَاء | aš-šuʿarāʾ |
| 27 | 93 | M/M | Ireo vitsika | ٱلنَّمْل | an-naml |
| 28 | 88 | Meka | Ny tantara | ٱلْقَصَص | al-qaṣaṣ |
| 29 | 69 | Meka | Ny hala | ٱلْعَنْكَبُوت | al-ʿankabūt |
| 30 | 60 | Meka | Ny Rômanina | ٱلرُّوم | al-rūm |
| 31 | 34 | Meka | Louqman | لُقْمَان | luqmān |
| 32 | 30 | M/M | Ny fiankohofana | ٱلسَّجْدَة | as-sajda |
| 33 | 73 | Medina | Ny nitambatra | ٱلْأَحْزَاب | al-aḥzāb |
| 34 | 54 | Meka | Saba’ | سَبَأ | sabaʾ |
| 35 | 45 | Meka | Ilay Mpahary | فَاطِر | fāṭir |
| 36 | 83 | Meka | Yā-Sîn | يَس | yā sīn |
| 37 | 182 | Meka | Ireo nalahatra | ٱلصَّافَات | aṣ-ṣāffāt |
| 38 | 88 | Meka | Ṣād | ص | ṣād |
| 39 | 75 | Meka | Ireo andiany | ٱلزُّمَر | az-zumar |
| 40 | 85 | Meka | Ilay Mpamela heloka | غَافِر | ġāfir |
| 41 | 54 | Meka | Ireo andininy amin' ny antsipiriany | فُصِّلَتْ | fuṣṣilat |
| 42 | 53 | Meka | Ny fifampidinihana | ٱلشُّورَى | aš-šūrā |
| 43 | 89 | M/M | Ny fanaingoana | ٱلزُّخْرُف | az-zuḫruf |
| 44 | 59 | Meka | Ny setroka | ٱلدُّخَان | ad-duḫān |
| 45 | 37 | Meka | Ilay nandohalika | ٱلْجَاثِيَة | al-jāṯiya |
| 46 | 35 | Meka | Al-Ahqâf | ٱلْأَحْقَاف | al-aḥqāf |
| 47 | 38 | Medina | Mohammad | مُحَمَّد | muḥammad |
| 48 | 29 | Medina | Ny fandresena miezinezina | ٱلْفَتْح | al-fatḥ |
| 49 | 18 | Medina | Ireo efitrano | ٱلْحُجُرَات | al-ḥujurāt |
| 50 | 45 | Meka | Qāf | ق | qāf |
| 51 | 60 | Meka | Izay manaparitaka | ٱلذَّارِيَات | aḏ-ḏāriyāt |
| 52 | 49 | Meka | Al Toor (Ny tendrombohitra) | ٱلطُّور | aṭ-ṭūr |
| 53 | 62 | Meka | Ny kintana | ٱلنَّجْم | an-najm |
| 54 | 55 | Meka | Ny volana | ٱلْقَمَر | al-qamar |
| 55 | 78 | Meka | Ilay be fiantra | ٱلرَّحْمَان | ar-raḥmān |
| 56 | 96 | Meka | Ny zava-miseho | ٱلْوَاقِعَة | al-wāqiʿa |
| 57 | 29 | Medina | Ny vy | ٱلْحَدِيد | al-ḥadīd |
| 58 | 22 | Medina | Ny adihevitra | ٱلْمُجَادِلَة | al-mujādala |
| 59 | 24 | Medina | Ny famoriana | ٱلْحَشْر | al-ḥašr |
| 60 | 13 | Medina | Ilay voasedra | ٱلْمُمْتَحِنَة | al-mumtaḥana |
| 61 | 14 | Medina | Ny filaharana | ٱلصَّفّ | aṣ-ṣaff |
| 62 | 11 | Medina | Ny andro zoma | ٱلْجُمْعَة | al-jumuʾat |
| 63 | 11 | Medina | Ireo mpihatsaravelatsihy | ٱلْمُنَافِقُوْن | al-munāfiqūn |
| 64 | 18 | Medina | Ny fatiantoka lehibe | ٱلتَّغَابُن | al-taġābun |
| 65 | 12 | Medina | Ny fisaraham-panambadiana | ٱلطَّلَاق | aṭ-ṭalāq |
| 66 | 12 | Medina | Ny fandraràna | ٱلتَّحْرِيْم | at-taḥrīm |
| 67 | 30 | Meka | Ny fanjakana | ٱلْمُلْك | al-mulk |
| 68 | 52 | Meka | Ny penina | ٱلْقَلَم | al-qalam |
| 69 | 52 | Meka | Ny isehoan' ny marina | ٱلْحَاقَّة | al-ḥāqqa |
| 70 | 44 | Meka | Ireo lalan' ny fiakarana | ٱلْمِعْرَاج | al-maʿārij |
| 71 | 28 | Meka | Nôa | نُوْح | nūḥ |
| 72 | 28 | Meka | Ny jiny | ٱلْجِنّ | al-jinn |
| 73 | 20 | M/M | Ilay misaron-damba | ٱلْمُزَّمِّل | al-muzzammil |
| 74 | 56 | Meka | Ilay manao akanjo lava | ٱلْمُدَّثِّر | al-muddaṯṯir |
| 75 | 40 | Meka | Ny fitsanganana amin' ny maty | ٱلْقِيَامَة | al-qiyāma |
| 76 | 31 | Medina | Ny olombelona | ٱلْإِنْسَان | al-insān |
| 77 | 50 | M/M | Ireo iraka | ٱلْمُرْسَلَات | al-mursalāt |
| 78 | 40 | Meka | Ny vaovao | ٱلنَّبَأ | an-nabaʾ |
| 79 | 46 | Meka | Ireo Anjely mpaka fofonaina | ٱلنَّازِعَات | an-nāziʿāt |
| 80 | 42 | Meka | Niketrona izy | عَبَسَ | ʿabasa |
| 81 | 29 | Meka | Ny fanamaizinana | ٱلتَّكْوِيْر | at-takwīr |
| 82 | 19 | Meka | Ny fitresahana | ٱلإِنْفِطَار | al-infiṭār |
| 83 | 36 | Meka | Ireo mpisoloky | ٱلْمُطَفِّفِيْن | al-muṭaffifīn |
| 84 | 25 | Meka | Ny fitriarana | ٱلْإِنْشِقَاق | al-anšiqāq |
| 85 | 22 | Meka | Ny antokon-kintana | ٱلْبُرُوْج | al-burūj |
| 86 | 17 | Meka | Ny kintana fitarik' andro | ٱلطَّارِق | aṭ-ṭāriq |
| 87 | 19 | Meka | Ilay Avo Indrindra | ٱلْأَعْلَى | al-aʿlā |
| 88 | 26 | Meka | Ilay mpandrakotra | ٱلْغَاشِيَة | al-ġāšiya |
| 89 | 30 | Meka | Ilay vao mangirandratsy | ٱلْفَجْر | al-fajr |
| 90 | 20 | Meka | Ilay tanàna | ٱلْبَلَد | al-balad |
| 91 | 15 | Meka | Ny masoandro | ٱلشَّمْس | aš-šams |
| 92 | 21 | Meka | Ny alina | ٱللَّيْل | al-layl |
| 93 | 11 | Meka | Ny misandratra andro | ٱلضُّحَى | aḍ-ḍuḥā |
| 94 | 8 | Meka | Ny fisokafana | ٱلشَّرْح | aš-šarḥ |
| 95 | 8 | Meka | Ny aviavy | ٱلتِّيْن | at-tīn |
| 96 | 19 | Meka | Ny vaingan-dra | ٱلْعَلَق | al-ʿalaq |
| 97 | 5 | Meka | Ny lahatra | ٱلْقَدْر | al-qadr |
| 98 | 8 | Medina | Ny porofo | ٱلْبَيِّنَة | al-bayyina |
| 99 | 8 | Medina | Ny horohoron-tany | ٱلزَّلْزَلَة | az-zalzala |
| 100 | 11 | Meka | Ireo soavaly haingam-pandeha | ٱلْعَادِيَات | al-ʿādiyāt |
| 101 | 11 | Meka | Ilay mikotrokotroka | ٱلْقَارِعَة | al-qāriʿa |
| 102 | 8 | Meka | Ny fanangonan-karena | ٱلتَّكَاثُر | at-takāṯur |
| 103 | 3 | Meka | Ny fotoana | ٱلْعَصْر | al-ʿaṣr |
| 104 | 9 | Meka | Ireo mpanendrikendrika | ٱلْهُمَزَة | al-humaza |
| 105 | 5 | Meka | Ny elefanta | ٱلْفِيْل | al-fīl |
| 106 | 4 | Meka | Ireo Koraisita | قُرَيْش | qurayš |
| 107 | 7 | Meka | Ny fanampiana | ٱلْمَاعُوْن | al-māʿūn |
| 108 | 3 | Meka | Ny fahabetsaham-pahasoavana | ٱلْكَوْثَر | al-kawṯar |
| 109 | 6 | Meka | Ireo tsy mpino | ٱلْكَافِرُوْن | al-kāfirūn |
| 110 | 3 | Medina | Ny famonjena | ٱلنَّصْر | an-naṣr |
| 111 | 5 | Meka | Ny tady voarandrana | ٱلْمَسَد | al-masad |
| 112 | 4 | Meka | Ny fahadiovam-pinoana | ٱلْإِخْلَاص | al-iḫlāṣ |
| 113 | 5 | Meka | Ny maraina vao mangirandratsy | ٱلْفَلَق | al-falaq |
| 114 | 6 | Meka | Ny olombelona | ٱلنَّاس | an-nās |