Siméon Rajaona
I Siméon Rajaona dia mpahay teny malagasy teraka tao Antananarivo tamin' ny 18 Febroary 1926 ary maty tamin' ny 23 Jona 2013. Izy no sojabe voalohany tao amin' ny Lalam-piofanana Soratra sy Siansan' ny Fiolonana ao amin' ny Anjerimanontolo eto Madagasikara tamin' ny taona 1972. Mpikambana ao amin' ny Akademia Malagasy koa izy. Ny anarany feno dia Siméon Régis Rajaona. Izy no nitarika ny haiteny ara-drafitra sy araka anjara asa tamin' ny fandalinana ny fiteny malagasy ka fantatra indrindra amin' izany ilay boky nosoratany mitondra ny lohateny hoe Structure du malgache, étude des formes prédicatives izay vitany soratra tamin' ny taona 1972.
Ireto koa ny boky hafa sasany nosoratany:
- Takelaka notsongaina, Tome 1, 1962
- Takelaka notsongaina, Tome 2, 1963
- Problèmes de morphologie malgache, 1977
- Mon corps soupire après toi, œuvre posthume, 2016
Fianakaviana
[hanova | hanova ny fango]Zaza faharoa tamin' ny valo i Siméon Rajaona. Ny rainy, Jean François Régis Rajaona, dia mpanoratra sady mpisehatra, avy any Manandriana ao Avaradrano ary avy amin’ ny saranga andriana Zanadralambo amin’ Andrianjaka. Ny reniny, Edwige Bernadette Ralisoa, dia zanakavavin' i Jean-Baptiste Rahajarizafy, sekretera manokan' i Lyautey, mpanoratra sady governora tao Fianarantsoa tamin' izany fotoana izany, avy any Ambohimandrosohasina, havoana kely atsinanan' ny havoanan' ny mpanjakan' Ambohimanga, taranaky ny fianakaviana Andriamasinavalona izay akaiky ny fahefan’ ny mpanjaka hatrany ary nanome azy manamboninahitra maro. Avy any Ambohidrapeto, iray amin’ ireo havoana masina roa ambin’ ny folon' Imerina i Véronique Razafimbero, renin’ i Edwige, ary Zazamarolahy, noho izany dia anisan’ ny andriana merina, taranak’ Andrianampoinimerina sy Ramanantenasoa, iray amin’ ireo vady roa ambin’ ny folon' ny mpajaka.
Araka izany dia zanaky ny mpanoratra sady filôzôfa ary pretra zezoita Antoine de Padoue Rahajarizafy izay tsy iza fa anadahin-drenin' i Siméon Rajaona.
Fiainany manokana
[hanova | hanova ny fango]Manambady an' i Lydia Ratahiry i Siméon Rajaona ary manan-janaka dimy. Katôlika nafana fo avy amin' ny fianakaviana niaviany izy, ary nanokana ny tenany, niaraka tamin' ny asany tany amin' ny oniversite, ho amin' ny fisaintsainana ara-panahy kokoa. Fanampin' izany, ny sanganasany farany, Mon corps soupire après toi (lohateny nalaina avy amin' ny andininy iray ao amin' ny Salamo, asa navoaka taorian' ny nahafatesany tamin' ny 2016), dia fandikana an-tsoratra ny fisaintsainana ara-panahy naharitra efapolo taona teo ho eo.
Tamin' ny 23 Jona 2013 no nodimandry teo amin' ny faha-87 taonany tao an-tranony tao Antsahabe. Tamin’ ny andron’ ny fandevenana azy, tamin' ny 28 Jona 2013 dia nanome voninahitra manokana azy teo amin' ny kianjan' ny Oniversiten' Antananarivo ny sampam-pianarana manontolon' ny oniversite natrehin' ny olo-malaza ara-pôlitika sy ara-kolontsaina maro.
Lalana nalehany
[hanova | hanova ny fango]Tao amin’ ny Ecole des Frères teny Andohalo no nianaran' i Siméon voalohany, avy eo tao amin’ny Lycée Gallieni izay nahazoany ny bakalôrea nisy fizaràna roa, dia ny Filôzôfia sy ny Literatiora tamin’ ny taona 1946. Tamin’ io taona io ihany dia nandeha nanohy ny fianarany tany Frantsa izy ary nanohy ny fianarany amin' ny Literatiora klasika ao amin' ny khâgne sy hypokhâgne ao amin' ny lisea Lakanal de Paris. Nahazo ny lisansa momba ny Literatiora izy tamin' ny taona 1950 ary avy eo ny Diplôme d’Etudes Supérieures de langues classiques tamin' ny taina 1951. Tamin' ny taona 1955 dia nahazo ny Agrégation de grammaire izy.
Nanomboka nampianatra tao amin' ny lisea haroa tao Fresh d’ Ajaccio ho mpampianatra literatiora. Niverina teto Madagasikara, roa taona taty aoriana, lasa mpampianatra tao amin’ ny Lycée Gallieni teny Andohalo.
Tamin’ ny tana 1958 izy no lasa talen’ ny Centre d’Etudes et d’Information sur la Langue et la Civilisation Malgaches (CEILCM). Nanomboka tamin’ izay no nandalinany ny fahalalany ny teny malagasy, nanampy azy sy nanentana ny dadatoany Antoine de Padoue Rahajarizafy izay namoaka ny Essai sur la grammaire malgache tamin' ny taona 1960. Nanohy ny fikarohana nataony i Siméon Rajaona mandra-piarovany ny tsangan-kevitra dôktôràm-panjakana tany Sorbonne izay nifantoka amin' ny fandalinana ny endrika entimilaza ao amin' ny firafitry ny teny malagasy tamin' ny taona 1970.
Voatendry ho Maître de Conférences tao amin’ ny Ecole Nationale des Lettres et Sciences Humaines izy tamin' ny taona 1960. Niara-nitantana amin' ny maha toeran’ ny talen’ ny CEILCM, talen' ny Département de Langue et de Littérature Malgache eo anivon’ ny Faculté des Lettres et des Sciences Humaines tao amin’ ny Oniversiten' i Madagasikara. Tamin' ny taona 1972 izy no sojabe malagasy voalohany tao amin' io sampam-pianarana io.
Mpikambana feno ao tamin' ny Akademia Malagasy ihany koa izy, izay namoaka ny asa sorany voalohany tamin' ny taona 1959, tamin’ ny alalan’ ny Bulletin, asasoratra mitondra ny lohateny hoe "Essai d'analyse de la structure de la pensée malgache. Examen de quelques notions".