Litiôma
Ny litiôma dia singa simika mitondra ny laharana atômika 3, manana ny famantarana Li. Metaly alkalina izy io, avy amin' ny vondrona voalohany amin' ny tabilaon' ny singa simika. Avy amin' ny teny grika hoe lithos ("vato") ny anarany.
Ny vihy atômika amin' ny miratoerana marin-toerana roa amin' ny litiôma (6Li sy 7Li) dia anisan' ireo manana angovo mpamatorana ambany indrindra isaky ny nokleôna amin' ny miratoerana marin-toerana rehetra, izay midika fa ireo vihy ireo dia tsy dia marin-toerana loatra raha oharina amin' ny an' ny singa hafa. Izany no mahatonga azy ireo ho azo ampiasaina amin' ny firesahana nokleary sy ny firaisana nokleary. Izany koa no mahatonga ny litiôma tsy dia be loatra ao amin' ny lamin-drafitry ny masoandro noho ny 25 amin' ny singa simika 32 maivana indrindra.
Ny litiôma madio dia metaly malemy miloko volondavenona volafotsy ary maivana indrindra amin' ny singa mivaingana. Mivadika harafesina haingana izy io rehefa mifampikasona amin' ny rivotra sy ny rano, ka lasa volondavenona matroka, avy eo haingana mihamainty, avy eo mainty. Tahaka ny metaly alkalina hafa ny litiôma izay tahirizina ao anaty menaka mineraly izy mba hiarovana azy amin' ny rivotra.
Ny litiôma dia ampiasaina amin' ny famokarana vatoaratra sy bateria fitehirizana angovon' aratra azo fahanana na manana zitina ambony (71 %), ampiasain' ny indostrian' ny fitaratra sy ny bakoly ara-teknika (14 %), menaka manokana, amin' ny fanadiovana ny rivotra entin' ny CO2, amin' ny orinasa fanodinana metaly ary ny indostrian' ny fingotra sy termôplastika, ny simia tsara, ary ny famokarana tsama. Ampiasaina amin' ny fitsaboana ny aretin-tsaina; amin' ny fizika nokleary dia ampiasaina hamokarana tritiôma (6Li + n → 4He + 3H) ary deoteriora-na litiôma (6Li2H) no fandrehitra ho an' ny baomba H.
Ambony be ny fiotan' ny litiôma ka tsy misy eo amin' ny tontolo voajanahary afa-tsy amin' ny endrika fangaro iônika. Izy io dia sintomina avy amin' ny vato amin' ny karazana pegmatita, ary koa tanimanga sy amin' ny taharo anaty ranon-tsira. Azo sintomina amin' ny fomba indostrialy amin' ny endrika metaly amin' ny alalan' ny fanahotoana ny sira voarendrika (55 % LiCl sy 45 % KCl, amin' ny hafanana 400 °C).
Ny tahiry litiôma eran-tany voaporofo dia tombanan' ny United States Geological Survey (USGS) ho 22 Mt (megatônina) tamin' ny faran' ny taona 2021, ao anatin' izany ny 42 % any Sily, ny 26 % any Aostralia, ny 10 % any Arzantina, ny 7 % any Sina ary ny 3,4 % any Etazonia; tombanana ho 89 Mt ny loharanon-karena rehetra fantatra, anisan' izany ny 24 % any Bôlivia, ny 21 % any Arzentina, ny 11 % any Sily, ny 10 % any Etazonia, ny 8 % any Aostralia ary ny 6 % any Sina. Ny famokarana eran-tany dia 100 000 taonina tamin' ny taona 2021, indrindra any Aostralia (55 %), any Sily (26 %), any Sina (14 %) ary any Arzentina (6 %).