Karipetra
Ny karipetra dia fandrakofana gorodona vita amin' ny akora fanamboaran-damba izay mety matevina na manify. Ny vokatry ny fanenomana dia mety manome karipetra faran' izay ratsy indrindra ka hatramin' ny tsara indrindra sy voadio ary efa nisy hatramin' ny arivo taona maro no efa nisy ny javakanto momba ny karipetra.
Ny karipetra nentim-paharazana dia vita amin' ny volon' ondry ary mahalana kokoa ny vita amin' ny landy. Ny landihazo sy ny rongony koa dia ampiasaina amin' ny fanaovana ny kofehy amin' ny karipetra. Nanomboka tamin' ny taonjato faha-20 dia nampiasaina koa ny tsiraka voatr' olombelona.
Ny "karipetra tatsinanana" dia tenomina amin' ny tanana amin' ny fomba nentim-paharazana ary ny niaviany dia any Iràna (ny karipetra persiana no anisan' ny malaza indrindra ara-tantara), any Torkia, any amin' ny firenena any Azia Afovoany, any amin' ny firenena ao amin' ny faritra Kaokazy, any Pakistàna, any India ary any Sina, ary koa any Marôka sy any Tonizia. Misy vokatra avy amin' ny fomban-drazana samihafa ny any Amerika. Ny karipetra koa dia novokarina tany Eorôpa nandritra ny taonjato maro, indrindra fa tany Frantsa.
Hatramin' ny revôlisiona indostrialy tamin' ny taonjato faha-19 dia nisy ny famokarana mekanika tamin' ny fanenomana mandeha hoazy, saingy tsy nanjavona tanteraka ny karipetra vita tanana.
Tsy maintsy avahana ny "karipetra" izay natao fanakonana gorodona tany am-boalohany, sy ny "sary an-karipetr" izay karazana hoso-doko vita amin' ny lamba mivelatra mitsangana, ohatra amin' ny rindrina, na ampiasaina amin' ny fanaka. Na izany aza, manjavozavo indraindray ny fiavahan' ny roa tonta. Ny karipetra tatsinanana nentim-paharazana dia anisan' ny sokajy voalohany indrindra amin' ny hatsarany, raha any Eorôpa teo amin' ny tantara dia betsaka ny sary an-karipetra sy ny karipetra.