Ampaha (matematika)
Ny ampaha dia izay azo avy amin' ny fizaràna. Amin' ny matematika ny ampaha dia ilazana ny isa azo avy amina fizarana mitovy ka:
- ny isa zaraina dia antsoina hoe mpanisa;
- ny isa mpizara dia antsoina hoe mpanondro.
Tsipika marindrano antsoina hoe tsipiky ny ampaha no manelanelana ireo isa roa ireo, ka ny mpanisa dia eo ambony ary ny mpanondro no eo ambany.
Ohatra, ny folo ampahadiminy dia soratana hoe 10/5 ka ny 10 no mpanisa fa ny 5 kosa no mpanondro. Ary mira 2 ny 10/5 satria 5 × 2 = 10.
Rehefa samy tsimivaky ny mpanisa sy ny mpanondro ary tsy aotra ny mpanondro dia antsoina hoe isa voasaina ny ampaha.
Tsy voatery hampiasa ny fanoratana mampiasa tsipiky ny ampaha anefa ny fanoratana ampaha. Ny isan-jato sy ny tafolo ary ny toraka miiba koa dia mahalaza ampaha. Ohatra, 1/10 sy 10 % sy 0,10 ary 10−1 dia mahalaza ny ampahafolo.