Helo (silamo)
Ny helo dia tondroin' ny Kor'any amin' ny teny arabo roa samy hafa. Ny voalohany dia ny hoe nâr izay midika hoe "afo", fa ny faharoa kosa Jahannam (arabo: جهنم / ǧahánnam; tiorka: cehennem; bôsniana: džehennem), dia avy amin' ny teny hebreo hoe Ge Ben-Hinnôm ary manondro ny "lohasahan' ny taranak' i Hinôma", teny mifandray amin' ny fanaovana sorona ankizy ao amin' ny fivavahana amin' i Baala. Ity teny ity dia noheverina, aty aoriana, ho mitovy hevitra amin' ny hoe sheol. Ny teny hafa, toy ny hoe "lafaoro lehibe", "afo mirehitra", sns., dia ampiasain' ny Kor'any mba hilazana io toerana io na ny sazy raisina ao. Ny finoana iraisan' ny rehetra dia izao: ny helo dia miara-misy amin' ny tontolo misy antsika ankehitriny, tahaka ny Al Jannah (ny paradisa silamo). Ny helo dia voafaritra amin' ny fomba samihafa araka ny loharano samihafa ao amin' ny literatiora silamo. Ny helo dia goavambe, ary eo ambanin' ny paradise no misy azy. Misy ambaratonga fito izy io (samy henjana daholo); tendrombohitra maro, renirano maro, lohasaha maro ary ranomasina maro feno ranon-javatra maloto.
Fanoritsoritana
[hanova | hanova ny fango]Ny famaritan' ny Mozilmana ny helo dia mitovy amin' ny an' ny helo araka ny voalaza ao amin' ny literatiora eskatôlôjika jiosy. Ity no niandohan' ny famaritan' ny Mozilmana sy Kristiana ny helo. Ohatra, ny lovantsofina mozilmana sasany dia naneho ny helo ho biby mahafinaritra, mitovy amin' ny fahita amin' ny literatioran' ny Talmoda sy ny an' ny Midrasa.
Ao amin' ny famaritana ny helo, ny Kor'any dia manizingizina fisian' ny afo sy ny toetra manimba (ohatra, Kor'any, 2:22). Voahodidina sy voadoro ny olona voaozona. Ny Kor'any dia toa miresaka ny amin' io afo io ho toy ny sazy mahazo indrindra ny vatana, tahaka ny fahafinaretana ao amin' ny paradisa izay sitrahin' ny vatana ihany koa (Kor'any, 2:23). Toy izany koa, ny Kor'any, tahaka ny loharano jiosy, dia miresaka ny amin' ny haizina. Fijaliana maro hafa toy ny rano mangotraka (Kor'any, 22:20) izay anipazana ny olom-boaozona, na ny rivotra maimbo no resahin' ny Kor'any. Misy famaritana mazava tsara momba ireo fampijaliana ireo omen' ny Kor'any. Ny Kor'any koa dia milazalaza ny amin' ny hazo misy voany tahatahaka ny lohan' i Satana. Ny mpanoratra an' io andalan-teny io dia mety ho nahazo aingampanahy avy amin' ny hazo rofia eo amin' ny fidirana ao amin' ny helo, resahin' ny lahatsoratra jiosy.
Araka ny voalazan' ny Kor'any dia mihidy ny helo ary varavarana fito ihany no misokatra. Mpiambina iray atao hoe Malîk no miambina ny helo miaraka amin' ny anjely miisa 19. Hita ao amin' ny literatioran' ny Talmoda sy ny Midrasa ny amin' ny Gehena ambenan' ny anjely, izay mety ho niandohan' ny filazalazan' ny Kor'any. Nanontany tena ny mpikaroka momba ny isa 19, izay, amin' i Guillaume Dye, dia mety ho tsy nofidina raha tsy hampiadiana rima. Rindrina iray no manasaraka ny helo amin' ny paradisa, araka ny soràta faha-7, misy sokajin' olona toa eo amin' ny toerana anelanelany. Fivoasana isan-karazany no natao tamin' io andalana io.
Ny mponin' ny helo
[hanova | hanova ny fango]Ny Kor'any dia miseho ho mpitari-dalana mba hahatonga ny olombelona ho tonga mpino, hanaraka ny lalàna ary hiditra ao am-paradisa. Ny "tsy mino" dia ampanantenaina ny amin' ny helo. Ny teny hoe "tsy mpino" (kafirun) dia mahafaoka sokajy samihafa amin' ny olom-boaozona, ireo izay nandà ny herin' Andriamanitra, ireo naneso ny Kor'any, ireo anisan' ny mpino nefa tsy niady teo amin' ny "lalan' Andriamanitra". Amin' i Malek Chebel, "Ny helo dia toerana ahitana zavatra mifanohita amin' ny saina, ho an' ny fivavahana silamo. Aseho amin' ny fomba mampatahotra indrindra, teny averimberin' ny mpitoriteny rehetra, nefa ny Mozilmana tsara ihany koa dia mijanona ao, na dia vetivety fotsiny aza, amin' ny alalan' izany dia mandalo karazana afofandiovana izy ireo". Ho an' i Malek Chebel, dia toy ny hoe raisina any koa ny zaza, ny marary saina, ny manan-kilema hatrany am-bohoka ary ny zaza maty am-pahaterahana.
Ny Kor'any dia manantitra fa ny fijanonana any amin' ny helo dia mandrakizay. Tsy eken' ny Mozilmana rehetra io fomba fijery io ary misy mpandinika mozilmana sasany niaro ny hahafoanan' ny helo sy ny paradisa amin' ny fiafaran' izao tontolo izao. Toy izany, ohatra, ny hevitr' i Jahm Bin Safwan (jahmisma).