Antaka
Ny antaka dia karazana legioma ao amin' ny fianakaviana Fabaceae izay miely be amin' ny maha zavamaniry fanao sakafo azy amin' ny faritra mafana, indrindra aty Afrika. Ny antaka dia zavamaniry mianika ary mamoaka voniny volomparasy sy voa misy vihy miloko volomparasy.
Ireto ny anarana ara-tsiansa mety hiantsoana azy:
- Lablab purpureus,
- Dolichos lablab L.,
- Dolichos purpureus L.,
- Lablab niger Medikus,
- Lablab lablab (L.) Lyons,
- Vigna aristata Piper,
- Lablab vulgaris, L., Savi
Ny raviny, ny voniny, ny pepany ny voany ary ny fakany dia azo hanina. Ny pepany sy ny voany maina dia misy poizina noho ny fisian' ny gliokôsida sianôzènina be dia be, ary tsy azo hanina raha tsy aorian' ny fandrahoana maharitra. Zavamaniry fihinana nentim-paharazana aty Afrika ny antaka izay tsy dia fantatra loatra nefa manana toetra ahafahana manatsara ny sakafo, manamafy ny fanjarian-tsakafo, mampiroborobo ny fampandrosoana ny eny ambanivohitra ary manohana ny fitantanana maharitra ny tany.
Ankoatra izany, ity karazana ity dia lazaina ho zavamaniry fanao fanafody sy misy poizina. Ity zavamaniry ity dia tsara amin' ny famolavolana haingana ny efijery amin' ny fefy tariby na fefy hafa. Maniry haingana izy, misy voniny manitra sy tsara tarehy izay manintona ny lolo sy ny voronkely.
Ity zavamaniry ity dia miovaova noho ny fikarakarana azy be dia be amin' ny fambolena, fa amin' ny ankapobeny dia zavamaniry mandady na mianika maniry isan-taona na tsy maharitra izy. Ny antaka dîa (maniry any amin’ ny natiora) dia maharitra taona. Mety hahatratra 6 m ny halavan’ ny taho matevina. Ny raviny dia misampana telo, izay mahatratra 15 sm ny halavany. Ny tamba-boniny dia misy voniny maro. Ny karazany sasany dia misy voniny fotsy, ary misy voniny volomparasy na manga ny hafa. Miovaova arakaraka ny karazany koa ny pepany na amin' ny endriny, na amin’ ny habeny ary na amin’ ny lokony. Matetika io pepany io dia mirefy santimetatra maromaro ary miloko volomparasy mamiratra mankany amin’ ny maitso matroka. Ahitana voa hatramin' ny efatra ny pepa tsirairay. Ny voany dia mioko fotsy, na volontany, na mena, na mainty arakaraka ny karazana.