Pasteur Bizimungu
I Pasteur Bizimungu dia filoham-pirenen’i Roanda tamin’ny taona 1994 (taorian’ny famongoran-taranaka) hatramin’ny 2000. Teraka tamin’ny taona 1951 avy amin'y fianakaviana hoto iray izy. I Juvénal Habyarimana no filoham-pirenena teo alohany Paul Kagame no nandimby azy taorian’ny fametrahany fialana. Tanàna ao akaikin’i Gisenyi no nahaterahan’i Bizimungu tao amin’ny fianakaviana hoto iray. Nanjohy ny lalam-pianarana momba ny haisoratra tao Roanda sy tany Frantsa izy.
Talohan'ny naha filoham-pirenena azy
[hanova | hanova ny fango]Tompon’andraikitra tamin’ny orinasam-panjakana
[hanova | hanova ny fango]Lasa talen’ny orinasam-panjakana Electrogaz izy taty aoriana sady nanohana ny pôlitikan’ny filoham-pirenena roandey Juvénal Habyarimana, izay Hoto tahaka azy. Nametra-pialana izy tamin’ny taona 1990 sady niampanga an’i Habyarimana ho mpandrehitra adim-poko sy ho mpandefitra amin’ny kolikoly.
Mpitondra tenin’ny FPR
[hanova | hanova ny fango]Tamin’ny volana Aogositra 1990 dia nandositra tany Oganda izy ka tano no naha lasa mpitodra tenin’ny tafika mpioko ao amin’ny Front patriotique rwandais (FPR) izay nahitana indrindra Totsy mpitsoa-ponenana sy Hoto mandanja fihetsika vitsivitsy. Nani-bohitra tany amin’ny tapany avaratr’i Roanda ny FPR tamin’ny volana Ôktôbra 1990. I Pasteur Bizimungu no lehiben’ny delegasiona tamin’ny fifampiraharahana momba ny fandriam-pahalemana izay natao tao Arusha (tanàna any Tanzania) tamin’ny taona 1993.
Niditra tao amin’ny fitondram-panjakana
[hanova | hanova ny fango]Tamin’ny volana Desambra 1993 dia voatendry ho minisitry ny Atitany tao amin’ny governemanta tetezamita izy. Izany governemanta izany dia nanomana ny fifidianana isan-karazany izay hahafahan’ny antoko maro mandray anjara. Tamin’ny volana Avrily 1994 dia maty tamin’ny fitifirana misily ny fiaramanidina nitondra azy ireo ny filoham-pirenana roandey Juvénal Habyarimana sy ny filoham-pirenena borondey Cyprien Ntaryamira izay samy Hoto, raha niomana hiantsona tao amin’ny seranam-piaramanidina ao Kigali ilay fiaramanidina. Nipoaka ny ady an-trano izay niteraka fandringanana tao Roanda ka voarohirohy tamin’izany ny tafika roandey izay nahitana Hoto maro an’isa. Nandritra izany ady an-trano izany, izay nandresen’ny FPR ny tafika roandey, dia nahafatesana olona eo anelanelan’ny 500 000 sy 1 000 000, ka ny ankamaroany dia Totsy.
Nandritra sy taorian'ny naha filoham-pirenena azy
[hanova | hanova ny fango]Filohan’i Roanda taorian’ny ady an-trano
[hanova | hanova ny fango]Ny FPR no nandray ny fanapahana ny firenena tamin’ny volana Jolay 1994 ary voatendry ho filoham-pirenena mandritra ny dimy taona i Bizimungu. Nihevitra anefa ny mpanohitra fa i Paul Kagame, izay komandin’ny FPR sady filoham-pirenena lefitra sy minisitry ny Fiarovana, no tena nihazona ny fahefana, fa i Bizimungu kosa dia saribakoly fotsiny.
Tamin’ny volana Marsa 2000 dia nametra-pialana i Bizimungu satria tsy nakasitrahiny ireo Totsy teo amin’ny fitondrana, indrindra ireo niaina am-pialokalofana tany Oganda, izay nanao fanadihadiana momba ilay ady an-trano mba hahatonga ny mpitondra fanajakana hoto hametra-pialana. Isan’ny nametra-pialana, iray volana talohan’izany, ny praiministra Pierre-Célestin Rwigema.
Voatendry handimby an’i Bizimungu i Paul Kagame. Tamin’izany fotona izany indrindra no nivoaka am-pahibemaso ny tatitra nataon’ny mpanadihady ao amin’ny Tribunal pénal international pour le Rwanda (TPIR) (ao amin’ny Firenena Mikambana), izay nanambara fa voarohirohy tamin’ny fitifirana ny fiaramanidina nitondra ny filoham-pirenena roa roandey sy borondey tamin’ny taona 1994 i Paul Kagame.
Nitarika antoko mpanohitra
[hanova | hanova ny fango]Tamin’ny taona 2002 dia nanangana antoko pôlitika vaovao i Bizimungu, dia ny Parti démocratique pour le renouveau (PDR-Ubuyanja), nefa nosamborina sy napidirina am-ponja izy satria nampangaina ho mpampizarazara ara-poko. Izany fanamelohana izany dia heverin’ny mpanara-maso ny fiainam-pirenen’i Roanda ho fomba natao mba hanilihana ny mpifanandrina ara-pôlitika amin'i Paul Kagame tsy ho afa-mihetsika. Tamin’ny taona 2004 dia voaheloka ho nanohintohina ny filaminan’ny fanjakana izy (fikasana hamono ny mpitondra fanjakana) i Bizimungu ka voaheloka an-tranomaizina mandritra ny 15 taona noho izy nampangaina ho mpiray tsikombakomba amin’ny olon-dratsy sy mpamporisika ny olona tsy hanaja ny mpitondra fanjakana ary mpanodikodina volam-panjakana.
Jereo koa
[hanova | hanova ny fango]Ireo filoham-pirenena roandey: