Mitra (andriamanitra)

I Mitra dia andriamanitra indô-iraniana, zanak' i Anahita. Ny fivavahana aminy dia nandroso tokoa tao Rôma tamin' ny Andro Taloha hatramin' ny taonjato faha-2 sy faha-3 taor. J.K. Araka ny finoan' ny Rômana anefa dia namorona ny tenany avy amin' ny vato i Mitra.

Fivavahana amin' i Mitra tany Persia

Fiandohan' ny fivavahana

Maro ireo tahirin-kevitra miresaka ny aminy hatramin'ny taonarivo faha-2 tal. J.K. Nanaovana fanompoam-pivavahana lehibe izy tany Persia taloha. I Mitra sy i Varona ("Fanekena sy Fianianana") dia andriamanitra mpivady tao amin' ny panteôna indô-iraniana. Izy ireo no maneho ny anjara asam-piandrianana, ka an' i Mitra ny fiandrianana ara-pitsarana, fa an' i Varona (Varuna) kosa ny fiandrianan' ny hery miafina majika. Samy mitandrina ny fahamarinana sy ny fizotran' ny dian' izao tontolo izao izy roa.

Fivoaran' ny fivavahana

Nisy ny fiovam-penitra ara-pivavahana, izay tsy fantatra fotoana nisehoana, tao Iràna izay nanova ho demony ny andriamanitra sasany. I Mitra irery izany no lasa andriamanitra (yazata), i Mitra sy i Varona dia nanjary "Tompo Hendry", Ahura Mazda, andriamanitra fara tampon' ny mazdeisma. Nisy indray ny fanitsiam-pivavahana faharoa, ilay nataon' i Zaratostra (Zarathustra) tamin' ny taonarivo voalohany tal. J.K., izay nitarika ny mazdeisma ho any amin' ny fivavahana amin' ny andriamanitra tokana (mônôteisma); i Ahora Mazda (Ahura Mazda) amin' izany dia naseho hodidinin-javatra ara-panahy maro, ka iray amin' izy ireo Mitra ("Fieritreretana Tsara"), izay tsy fahita matetika intsony tao amin' ny bokim-pivavahana.

Fivavahana amin' i Mitra tao amin' ny Empira rômana

Fanombohany

Ny mitraisma dia nandroso tao Rôma angamba nanomboka tamin' ny tapany faharoa amin' ny taonjato voalohany taor. J.K., nefa tsy fantatra mazava ny zava-nisy nahatonga ny fidirany tao amin' ny Empira rômana. Araka ny hevitr' i Plotarkosy dia tonga tany Italia ny fivavahana amin' i Mitra tamin' ny nitondran' i Pômpeio miaramila tany Atsinanana hiady amin' i Mitridatesy, sy hiady amin' ireo jiolahin-tsambo tao Kilikia (na Silisia). Na dia izany aza dia toa taorian' izany no nidiran' io fivavahana io tao Rôma, araka ny petra-kevitry ny mpikaroka maro.

Fielezany

Tao amin' ny tafika rômana no tena nampalaza ny fivavahana amin' i Mitra indrindra tao amin' ireo miaramila sy mpifehy zato, na dia nisy ireo solon-tenam-panjakana sasany (legata) izay isan' ny mpanompo azy. Nisy koa ny andevo sy ny andevo afaka izay isan' ny mpino tao. Angamba tsy nekena handray anjara tamin' ny fivavahana almin' i Mitra ny vehivavy. Ny fivavahana amin' i Mitra dia niely tany Britaina Lehibe, tany amoron' ny ony Rhin sy Danube. Hoatry ny tsy dia nahomby io fivavahana io tany amin' ny tapany atsinanan' ny Empira rômana.

Fombany

Zava-dehibe tao amin' ny mirtaisma ny finamanana sy ny fahatokisana. Ny fanaovan-tsorona ombilahy dia zava-dehibe amin' ny mitraisma koa saria izany sorona izany sia fiandohan' ny fiainana, ny ran' ny ombialahy dia mahalonaka ny tany. Fivavahana misy mistery ny mitraisma. Ny mpino ao aminy dia mandalo fianarana sy fisedrana alohan'ny handraisana azy ho isan' ireo mpino mahafatra-po. Izany karazana fanompoam-pivavahana izany dia tsy manam-piaviana tatsinanana fa fomba grika. Manana ny mari-boninahiny avy ireo mpianatra mandalo sedra: goaika (corax), fofom-bady na vady vao (nympus), miaramila (miles), liona (leo), Persa (Perses), lalan' ny masoandro (heliodromus) ary ray (pater).

Faharavany

Rehefa nanomboka niely ny fivavahana kristiana dia nanohitra ny fivavahana amin' i Mitra ny mpanoratra kristiana maro, ka raha vao nanao ho fivavaham-panjakana ny kristianisma ny emperora dia niharan' ny fanenjehana ny mitraisma tamin' ny faran' ny taonjato faha-4 taor. J.K.