Kônsily tao Kartazy
Ny kônsily tao Kartazy dia andiana kônsily sy sinôda natao nandritra ny taonjato faha-3, faha-4, faha-5 ary faha-6 tao Kartazy, renivohitr' i Afrika kristiana. Niresaka indrindra momba ny lapsi (Kristianina tsy nahomby nandritra ny fanenjehana nataon' i Dekio sy nangataka ny hiverina ao amin' ny Fiangonana) sy ny maha marina ny batisa nataon' ny mpanaraka finoan-diso. I Kipriano, izay nanizingizina fa tsy maintsy averina atao batisa indray ny mpivadi-pinoana izay mikasa hiverina ao amin' ny Fiangonana, dia manohitra ny fanao nofaritan' i Stefano I evekan' i Rôma tamin' ny taona 255. Ny vokatr' izany dia fifandonana nifarana amin' ny fanenjehana nataon' i Valeriano tamin' ny taona 257.
Ny kônsily sy sinôda nanan-danja indrindra
[hanova | hanova ny fango]Sinôda tamin' ny taona 251
[hanova | hanova ny fango]Taorian' ny Paska (23 Marsa), niverina tany Kartazy ny eveka Kipriano taorian' ny fanenjehana nataon' i Dekio izay niantsoany kônsily voalohany handaminana ny olana momba ny lapsi. Ireo izay nividy taratasy fanamarinana sorona (libellus) dia voavela heloka, izay nanao sorona ho an' ny andriamanitra maron' ny fanjakana rômana dia tsy maintsy manao fivalozana lava. Ny kônsily dia nanameloka ny pretra Nôvato sy ny fisaraham-bazan' i Nôvatiano. Novakian' i Kipriano tao tamin' ny endrika lahateny ny bokiny hoe De Lapsis, ary ny De Catholicae Ecclesiae unitate. Niantso kônsily faharoa i Kipriano tamin' ny fararano izay nandinihana indray ny amin' ny ny lapsi.
Sinôda tamin' ny taona 252
[hanova | hanova ny fango]Tamin' ny 15 Mey, i Kipriano, nandritra ny kônsily vaovao, dia nisahana ny lapsi izay nanao fivalozana niaraka amin' ny endolzansy.
Sinôda tamin' ny taona 256
[hanova | hanova ny fango]Tamin' ny lohataona, nisy kônsily nahavory eveka 71 an' i Afrika rômana, momba ny maha ara-dalàna ny batisa ataon' ny mpivadi-pinoana. Nanaiky ny hevitr' i Kipriano izay mitaky ny fanaovam-batisa vaovao izany kônsily izany. Nomelohin' ny papa Stefano ireo fanapahan-kevitra ireo. Tamin' ny 1 Septambra nanaraka, dia nisy kônsily vaovao nahavory eveka 84. Nanterin' izy ireo ny heviny momba ny batisa nataon' ny mpivadi-pinoana, izay nisaraka tamin' i Rôma.
Sinôda tamin' ny taona 345
[hanova | hanova ny fango]Tokony tamin' ny taona 345–348 teo ambany fitarihan' i Grato (Gratus) ny sinôdan' ny eveka ôrtôdôksa, izay nametraka an-tsoratra ny fankasitrahan' izy ireo noho ny famoretana tamin' ny fomba ôfisialy ny "Circumcelliones" (ny Dônatista), izay nanambara ny fanoherany ny hanaovana batisa indray izay rehetra natao batisa tamin' ny anaran' ny Trinite, ary nandray kanôna roa ambin' ny folo momba ny fitsipi-pifehezana.
Sinôda tamin' ny taona 397
[hanova | hanova ny fango]Ny Kônsily tao Kartazy, izay nantsoin' i Denzinger hoe "fahatelo", dia natao tamin' ny 28 Aogositra 397. Nanamafy ireo kanônan' i Hipôna tamin' ny taona 393 izy io, ary namoaka ny azy manokana. Nanatrika izany i Aogostino avy any Hipôna. Namoaka kanônan' ny Baiboly ny iray amin' ireo. Ny loharanom-baovao voalohany momba ny Kônsily fahatelo tao Kartazy dia avy amin' ny Codex Canonum Ecclesiae Africanae, izay manolotra fitambarana ôrdônansy nolanian' ny kônsilin' ny fiangonana samihafa tao Kartazy nandritra ny taonjato faha-4 sy faha-5.
Fivoriambe tamin' ny taona 411
[hanova | hanova ny fango]Ny Fivoriambe tao Kartazy, izay notontosaina noho ny baikon' ny emperora Hônôrio tamin' ny taona 411 mba hampitsaharana ny fisaraham-bazana dônatista, na dia tsy tena sinôda aza, dia iray amin' ny fivoriambe nanan-danja indrindra teo amin' ny tantaran' ny fiketrahana afrikana rehetra sy ny Eglizy Katôlika manontolo. Notarihin' i Markelino avy any Kartazy izany, izay nanohana ny antoko ôrtôdôksa, izay nitarika ny famoretana mahery vaika natao tamin' ny Dônatista.
Kônsily tamin' ny taona 418
[hanova | hanova ny fango]Taorian' ny Sinôda tao Diôspôlisy, tamin' ny 1 May 418, dia nisy sinôda kely iray (i Aogostino avy any Hipôna dia niantso azy hoe Kônsily tao Afrika), izay nivory teo ambany fiadidian' i Aorelio, evekan' i Kartazy, mba handray fepetra momba ny fahadisoan' i Kaelestio, mpianatr' i Pelagio. Nomelohin' izy io ny foto-pampianarana pelagiana momba ny natioran' ny olombelona, ny fahotana tamin' ny fototra, ny fahasoavana ary ny fahatanterahana; ary nankatoaviny tanteraka ny hevitr' i Aogostino mifanohitra amn' izany.
Kônsily tamin' ny taona 419
[hanova | hanova ny fango]Ny kanôna rehetra navoaka tamin' ity kônsily ity dia antsoina matetika hoe "Fehezan-Kanôn' ny Fiangonana Afrikana". Notarihin' i Aorelio, evekan' i Kartazy izany ary nanatrika izany ny eveka miisa 217, izay nanao fivoriana indroa, tamin' ny 25 sy 30 Mey. "Tamin' ny taona 418-419, ny kanôna rehetra natao taloha tao amin' ny kônsily enina ambin' ny folo natao tao Kartazy, ny iray tao Milevisy, ny iray tany Hipôna, izay nankatoavina, dia novakiana, ary nanaovana fanapahan-kevitra vaovao avy amin' ny eveka marobe, avy eo nivory tamin' ny sinôda tao Kartazy. Ity Fanangonana ity dia ny Fehezan-dalànan' ny Fiangonana Afrikana, izay nalaza indrindra teo amin' ny Fiangonana rehetra taorian' ny Fehezan-dalànan' ny Fiangonana manerana Izao Tontlo Izao. Io fehezan-dalàna io dia nanana fahefana lehibe tao amin' ny Fiangonana Anglisy taloha, satria maro amin' ireo Ampahan-dahatsoratr' i Egbert no nadika avy tao ... ireo Kanôna Afrikana ireo dia nampidirina tao amin' ny Fehezan-dalànana Tranain' ny Fiangonana Tatsinanana sy Tandrefana."
Sinôda tamin' ny taona 484
[hanova | hanova ny fango]Ny Sinôda Vandaly tao Kartazy (taona 484) dia fivorian' ny filan-kevitry ny fiangonana izay amin' ny ankapobeny tsy nahomby, izay novorin' ny mpanjaka vandaly Huneric mba handresen-dahatra ny eveka nikeana tao amin' ny fizaràn-taniny tany Afrika Avaratra, izay azony vao haingana, mba hiova ho amin' ny kristianisma ariana. Nandà ny eveka nikeana ary maro, anisan' izany i Folgentio avy any Rospa sy i Tiberiomo, no natao sesitany tany Sardinia, ary nisy novonoina ho faty. Milaza ny Notitia Provinciarum at Civitatum Africa fa efa ho 500 no natao sesitany. Nangatakany eveka nikeana mba hahazoan' ny eveka avy any ivelan' ny fanjakan' i Huneric hanatrika izany saingy nolavina izany, hoy ny mpanjaka: "Rehefa ataonao ho tompon' izao tontolo izao aho, dia izay tianao hatao no ho tanteraka". Ity sinôda ity dia toa fanazaran-tena amin' ny fampitahoran' ny mpanjaka fa tsy adihevitra marina, izay nisy fitongilanana amin' ireo eveka ariana.
Kônsily tamin' ny taona 525
[hanova | hanova ny fango]Ny Kônsily tao Kartazy tamin' ny taona 525 dia neken' ny eveka Bônifasy tao Kartazy mba hamerenana indray ny fahefana amin' ny eveka nikeana tao Afrika Avaratra taorian' ny fitondran' ny eveka arian vandaly. Naharitra ny 5 ka hatramin' ny 6 Febroary 525 ity kônsily ity.