Iahvisma
Ny iahvisma dia endriky ny fivavahan' ny Israelita talohan' ny fahababoan' ny Jiosy tany Babilôna, izay mino ny fisian' i Iahveh ho andriamanitr' i Israely nefa mino ihany koa ny fisian' ny andriamanitr' ireo firenena manodidina an' i Israely sy ny an' ny firenena hafa. Karazana henôteisma na mônôlatria izany ny iahvisma. Tsy iza i Iahveh fa ny andriamanitry ny razan' ny Hebreo izay nanafaka azy ireo tamin' ny fahandevozana sy nitondra azy ireo tany amin' ny Tany nampanantenaina.
Tantara
[hanova | hanova ny fango]Ny fanafahana ny Hebreo avy amin' ny fanandevozana tany Egipta sy ny famaboany ny tany Kanaana no nanorina ny tantaran' i Israely sy ny fivavahany. Notanterahina tao amin' ny fitoerana masina tao Jerosalema ny fanompoam-pivavahana anaovana sorona, nefa nisy fitoerana masina koa naorina tany Betela any amin' ny tanin' i Dana any avaratra izay nifaninana taminy. Rehefa nisaraka ny Fanjakan' i Jodà any atsimo sy ny Fanjakan' i Samaria any avaratra dia nipoitra ireo mpaminany hetsehin' ny fanahy izay nanameloka ny fivavahana mifangaroharo sy ny fiharatsian' ny fiarahamonina. Ho setrin' izany tsy fahatokian' ny vahoaka izany dia nobaboin' ny firenena hafa, dia ny Asiriana sy ny Babilôniana, ireo fanjakana roa ireo.