Fiteny indôneziana

Avy amin'i Wikipedia
Mbola ambangovangony ity lahatsoratra ity ary tokony hofenoina.

Azonao atao ny mandray anjara eto amin'ny Wikipedia amin'ny alàlan'ny fanitarana azy.
Jereo koa ny pejy Ahoana ny manao takelaka rehefa te-hijery hoe ahoana no fanaovana azy.

Ny fiteny indôneziana dia fiteny ôfisialin' ny Repoblikan' Indônezia. Anisan' ny fiteny miasa ihany koa io fiteny io any amin' ny Repoblikan' i Timôro Atsinanana. Fiteny aostroneziana nampiasaina ho lingua franca tao amin' ny vondronosy Indôneziana izay mampiasa fiteny maro samihafa nandritra ny taonjato maro ny fiteny indôneziana. Iray amin' ireo endriky ny fiteny malay (bahasa Melayu) ny fiteny indôneziana. Tsy fitenin-drenin' ny ankamaroan' ny Indôneziana io fiteny io. Any am-pianarana ny ankizy indôneziana vao mianatra an' io fiteny io. Atao hoe Bahasa Indonesia, izany hoe "fitenin' i Indônezia", io fiteny io amin' ny teny indôneziana.

Ny fiteny malay anefa no fitenin' ny faritra manontolo (bahasa daerah) any amin' ny morontsiraka atsinanan' ny nosy Sumatra, ny marimarina kokoa amin' ny morontsiraka atsinanan' ny faritanin' i Sumatra Avaratra sy ny faritanin' i Riau, nosy Riau sy Jambi ary Sumatra Atsimo ary ny sisin-dranomasin' ny faritanin' i Kalimantan Andrefana, Kalimantan Atsimo ary Kalimantan Atsinanana ao amin' ny nosy Borneo.

Fanoratana sy fanononana[hanova | hanova ny fango]

Ny fiteny indôneziana dia soratana amin' ny abidy latina. Ny litera dia tononina toy ny amin' ny fiteny malagasy, afa-tsy amin' ny tranga sasany.

Fanoratana sy famakiana[hanova | hanova ny fango]

Ny abidy indôneziana[hanova | hanova ny fango]

Abidy indôneziana
Isa 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26
Sora-baventy A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
Sora-madinika a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

Anarana sy famakiana

Litera Anarany Famakiana azy Feo mifanakaiky aminy
Aa a (/a/) /a/ toy ny ⟨a⟩ ao amin' ny teny hoe anana
Bb (/be/) /b/ toy ny ⟨b⟩ ao amin' ny teny hoe biby
Cc (/t͡ʃe/) /t͡ʃ/ toy ny ⟨tch⟩ ao amin' ny teny hoe Tchad
Dd (/de/) /d/ toy ny ⟨d⟩ ao amin' ny teny hoe dada
Ee é (/e/) /ə/, /e/, /ɪ/, /ɛ/ toy ny ⟨e⟩ ao amin' ny teny hoe mena
Ff éf (/ef/) /f/ toy ny ⟨f⟩ ao amin' ny teny hoe fafy
Gg (/ge/) /ɡ/ toy ny ⟨g⟩ ao amin' ny teny hoe gaga
Hh ha (/ha/) /h/ toy ny ⟨h⟩ ao amin' ny teny hoe hehy
Ii i (/i/) /i/, /ɪ/ toy ny ⟨i⟩ ao amin' ny teny hoe mino
Jj (/d͡ʒe/) /d͡ʒ/ toy ny ⟨dj⟩ ao amin' ny teny hoe Djibouti
Kk ka (/ka/) /k/ toy ny ⟨k⟩ ao amin' ny teny hoe koka
Ll él (/el/) /l/ toy ny ⟨l⟩ ao amin' ny teny hoe lalana
Mm ém (/em/) /m/ toy ny ⟨m⟩ ao amin' ny teny hoe mamy
Nn én (/en/) /n/ toy ny ⟨n⟩ ao amin' ny teny hoe noho
Oo o (/o/) /o/, /ʊ/, /ɔ/ toy ny ⟨ô⟩ ao amin' ny teny hoe gôga
Pp (/pe/) /p/ toy ny ⟨p⟩ ao amin' ny teny hoe parasy
Qq ki (/ki/) /q/ ~ /k/ toy ny ⟨q⟩ q ao amin' ny teny hoe Qatar
Rr ér (/er/) /r/ toy ny ⟨r⟩ ao amin' ny teny hoe rano
Ss és (/es/) /s/ toy ny ⟨s⟩ ao amin' ny teny hoe lasa
Tt (/te/) /t/ toy ny ⟨t⟩ ao amin' ny teny hoe tano
Uu u (/u/) /u/, /ʊ/ toy ny ⟨o⟩ ao amin' ny teny hoe orana
Vv (/ve/ or /fe/) /v/ ~ /f/ toy ny ⟨v⟩ ao amin' ny teny hoe vao
Ww (/we/) /w/ toy ny ⟨w⟩ ao amin' ny teny hoe watt
Xx éks (/eks/) /ks/, /s/ toy ny ⟨ks⟩ ao amin' ny teny hoe eksôdôsy
Yy (/je/) /j/ toy ny ⟨y⟩ ao amin' ny teny hoe Yankee
Zz zét (/zet/) /z/ toy ny ⟨z⟩ ao amin' ny teny hoe zaza

Ny renisoratra[hanova | hanova ny fango]

Ny renisoratra ⟨c⟩ dia vakina hoe /tʃ/ (toy ny ts malagasy); ohatra, ny teny hoe cokelat ("sôkôla") dia vakina hoe /tʃoklat/ (manakaiky ny hoe "tsôkôlat").

Ny renisoratra ⟨j⟩ dia vakina hoe /dʒ/ (manakaiky ny j malagasy); ohatra, ny teny hoe jalan ("mandeha") dia vakina hoe /dʒalan/.

Fanampin' izany,

  • ny /ɲ/ dia soratana hoe ⟨ny⟩ alohan-janatsoratra, ⟨n⟩ alohan' ny ⟨c⟩ sy alohan' ny ⟨j⟩.
  • /ŋ/ dia soratana hoe ⟨ng⟩.
  • ny feo mbavatraoka [ʔ] dia soratana hoe ⟨k⟩ any am-para teny, na amin' ny alalan' ny faingo mihantona ⟨'⟩, na mety tsy ho soratana fotsiny.
  • ny /tʃ/ dia soratana hoe ⟨c⟩.
  • ny /dʒ/ dia soratana hoe ⟨j⟩.
  • ny /ʃ/ dia soratana hoe ⟨sy⟩.
  • ny /x/ dia soratana hoe ⟨kh⟩.
  • ny /j/ dia soratana hoe ⟨y⟩.

Ny zanatsoratra[hanova | hanova ny fango]

Ny zanatsoratra ⟨u⟩ dia tononina hoe /u/ (toy ny o malagasy na ou frantsay); ohatra, ny teny hoe rumah ("trano") dia vakina hoe /rumah/.

Ny zanatsoratra ⟨e⟩ dia vakina hoe /e/ (toy ny e malagasy) na tsy vakina akory.

Ny vondron-janatsoratra[hanova | hanova ny fango]

Ny vondron-janatsoratra ⟨au⟩ dia mety ho vakina hoe /au/, na /o/ (ao Java); ohatra, ny teny hoe mau ("maniry", "vonona") dia vakina hoe /mau/; ny famakiana ny teny hoe kalau ("raha") dia miova arakaraka ny faritra ka mety ho vakina hoe /kalau/ na /kalo/.

Ny vondron-janatsoratra ⟨ai⟩ dia mety ho vakina hoe /ai/ (toy ny ao amin' ny teny malagasy hoe maina), na hoe /e/ ao Java; ohatra, ny teny hoe air ("rano") dia vakina hoe /air/; ny fanononana ny teny hoe pakai ("mampiasa") dia miovaova arakaraka ny faritra: /pakai/ na /pake/.

Tantara[hanova | hanova ny fango]

Ny hetsika nasiônalista indôneziana dia nandray ny abidy latina tamin' ny taona 1929 ka ny fomba fanoratra neerlandey atao hoe Van Ophuijsen (ohahatra, ny ⟨tj⟩ novakina hoe /t͡ʃ/ ary ny ⟨dj⟩ novakina hoe /d͡ʒ/. Izany fomba fanoratra izany dia nasiam-panovana maivana tamin' ny fanavaozana ny fanoratana tamin' ny taona 1947 atao hoe Soewandi, avy amin' ny anaran' ny minisitry ny fanabeazana tao amin' ny governemantan' ny praiminisitra  Sjahrir (ny ⟨oe⟩ dia novana ho ⟨u⟩; ohatra, ny hoe Soerabaja taloha dia novana hoe Surabaja).

Ny fanavaozana tamin' ny taona 1972 dia nandravina ny fanoratana ny fiteny indôneziana sy ny fiteny malein' i Malezia, ny ⟨dj⟩ indôneziana dia lasa ⟨j⟩ (ohatra, Djakarta dia soratana hoe Jakarta ankehitriny) ary ny ⟨j⟩ lasa ⟨y⟩ (ohatra, djaja dia lasa jaya "fandresena"; Surabaja dia lasa hoe Surabaya), sahala amin' ny fanoratana ny fiteny malein' i Malezia, ary ny ⟨tj⟩ indôneziana sy ny ⟨ch⟩ maleziana dia soratana hoe ⟨c⟩ fotsiny (ohatra: tjahaja sy chahaya lasa cahaya "fahazavana").

Ny ankamaroan' ny anaran-tsamirerin' olombelona dia tsy nandray ireo fa fanovana nifanarakaraka ireo.

Voambolana[hanova | hanova ny fango]

Lisitra Swadesh an' ny fiteny malagasy sy indôneziana ahitana teny 207[hanova | hanova ny fango]

Indreto ny lisitra Swadesh misy teny 207 amin' ny teny malagasy sy teny indôneziana. Raha manana endrika maro ilay teny (fitanisana ny matoanteny, fifanarahana amin' ny kilahivavy, na amin' ny filaza isa, fiovana endrika), dia toy izao manaraka izao ny tsipelina ampiasaina:

Ho an' ny tranga manokana (tsy manana endrika tsy mitanisa, anarana kambavy, anarana amin' ny endrika milaza maro foana, ohatra), ny endrika tsotra indrindra no ampiasaina.

No Teny malagasy Teny indôneziana
1 izaho, aho saya
2 ianao saudara, Anda, tuan (manaja)
3 izy dia
4 izahay, isika kami (manilika), kita (tsy manilika)
5 ianareo kalian
6 izireo mereka
7 ity ini
8 iry itu
9 eto di sini
10 ary di sana
11 iza siapa
12 inona apa
13 aiza di mana
14 oviana kapan
15 ahoana bagaimana
16 tsy bukan, tidak
17 manontolo semua
18 betsaka banyak
19 vitsivitsy, maromaro beberapa
20 vitsy sedikit
21 hafa lain
22 iray, isa satu
23 roa dua
24 telo tiga
25 efatra empat
26 dimy, lime lima
27 lehibe besar
28 lava panjang
29 be sakana lebar
30 matevina tebal
31 mavesatra berat
32 kely kecil
33 fohy pendek
34 tery sempit
35 manify tipis
36 vehivavy perempuan
37 lehilahy laki-laki
38 olona orang
39 zaza, zanaka anak
40 vady (vehivavy) istri
41 vady (lehilahy) suami
42 reny ibu
43 ray bapak
44 biby binatang
45 trondro ikan
46 vorona burung
47 alika, amboa anjing
48 hao kutu
49 bibilava ular
50 olitra ulat
51 hazo pohon
52 ala hutan
53 tehina, kibay tongkat, batang
54 voan-kazo buah
55 voa madinika biji
56 ravina daun
57 faka akar
58 hodi-kazo kulit kayu
59 vonin-kazo kembang
60 ahitra rumput
61 tady, taly tali
62 hoditra, holitse kulit
63 hena daging
64 ra, lio darah
65 taolana, tolana, tôlagna tulang
66 jabora, menaka lemak
67 atody telur
68 tandroka tanduk
69 rambo buntut
70 volom-borona bulu
71 volo rambut
72 loha kepala
73 sofina telinga
74 maso mata
75 orona hidung
76 vava (molotra) mulut
77 nify gigi
78 lela lidah
79 hoho kuku
80 tongotra kaki
81 ranjo kaki
82 lohalika, pokopoko lutut
83 tanana tangan
84 elatra sayap
85 kibo perut
86 tsinay, tinay usus
87 vozona leher
88 lamosina punggung
89 tratra buah dada, susu
90 fo jantung
91 aty hati
92 misotro, mino minum
93 mihinana makan
94 mihinana gigit
95 mitsentsitra hisap
96 mandrora ludah
97 mandoa muntah
98 mitsoka, mitioke tiup
99 misefo, miaina nafas
100 mihomehy tertawa
101 mahita lihat
102 maheno ndengar
103 mahalala tahu
104 mandinika pikir
105 manimbolo cium
106 matahotra takut
107 matory tidur
108 miaina hidup
109 maty mati
110 mamono bunuh
111 miady berkelahi, berantam
112 mihaza buru
113 mikapoka, mamely pukul
114 manapaka potong
115 mamaky (manasaraka) belah
116 manatsatoka antsy tikam
117 mikiky gores
118 mihady, mangady gali
119 milomano renang
120 manidina terbang
121 mandeha jalan
122 tonga datang
123 mitsotra, mandry berdusta (toetra)
124 mipetraka duduk (asa, toetra)
125 mitsangana berdiri (asa, toetra)
126 mihodina putar, belok
127 mianjera jatuh
128 manome beri
129 mihazona pegang
130 manery, mamihina memeras
131 mikosoka gosok
132 manasa cuci
133 mamaoka (mamafa) sapu
134 mitarika, misintona tarik
135 manosika dorong
136 manipy lempar
137 mamatotra, mandrohy ikat
138 manjaitra jahit
139 manisa (isa) hitung
140 miteny kata
141 mihira nyanyi
142 milalao main
143 mikasoka mengapung
144 mikoriana mengalir
145 mandry (rano) membeku
146 mibontsina bertambah
147 masoandro mata hari
148 volana bulan
149 kintana bintang
150 rano air
151 orana hujan
152 renirano sungai
153 farihy danau
154 ranomasina laut
155 sira garam
156 vato batu
157 fasika pasir
158 vovoka, deboke debu
159 tany bumi, darat
160 rahona awan
161 zavona kabut
162 lanitra, lagnitra langit
163 rivotra angin
164 oram-panala salju
165 ranomandry es
166 setroka asap
167 afo api
168 lavenona abu
169 may, mirehitra bakar
170 lalana jalan
171 tendrombohitra gunung
172 mena merah
173 maitso hijau
174 mavo kuning
175 fotsy putih
176 mainty hitam
177 alina malam
178 andro hari
179 taona tahun
180 mafana hangat, (panas-hot)
181 mangatsiaka dingin
182 feno penuh
183 vao baru
184 antitra lama, tua
185 tsara baik
186 ratsy buruk, jelek
187 lo busuk
188 maloto kotor
189 mahitsy lurus
190 boribory bulat
191 maranitra (mandratra) tajam
192 dombo tumpul
193 malamalama licin
194 lena basah
195 maina kering
196 marina betul
197 akaiky dekat
198 lavitra jauh
199 ankavanana, havanana kanan
200 ankavia, havia kiri
201 ao ke
202 anatin' ny, anaty dalam
203 mbamy, miaraka amy dengan
204 sy, ary dan
205 raha (fepetra) kalau
206 satria karena
207 anarana nama


Jereo koa[hanova | hanova ny fango]