Xinjiang

I Xinjiang na Sin-kiang na, amin' ny fomba ôfisialy ny Faritra Mizakatena Oigoron' i Xinjiang, dia iray amin' ireo faritra mizakatena dimy ao amin' ny Repoblika Entim-Bahoakan' i Sina.

Any amin' ny farany andrefana no misy azy, manana velarana maherin' ny 1 660 001 km² ary mameno ny ampahenin' ny tanim-pirenen' i Sina. Ity faritra ity dia fantatra ihany koa noho ny faritra avaratra ao aminy antsoina hoe Dzungaria, iray amin' ireo kanata tamin' izay nantsoin' ny Tandrefana hoe Tartaria Sinoa, avy eo tamin' ny faran' ny taonjato faha-19, amin' ny anarana hoe Torkestàna Atsinanana.

I Xinjiang dia manana sisintany iraisana amin' ny firenena valo: Môngôlia, Rosia, Kazakstàna, Kirgizistàna, Tajikistàna, Afganistàna, Pakistàna, ary India. Ny renivohiny dia i Ürümqi (Urumtsi). Misy vodrom-poko maromaro ao, anisan' izany ny Oigoro, ny Kazàka, ny Kirgizy, ny Hàna, ny Tibetana, ny Hoy, ny Tajiky, ny Môngôly, ny Rosiana ary ny Sibô.

I Xinjiang, izay mizara ho prefektiora mizakatena am-polony mahery, dia iampitan' ny tandavan-tendrombohitra amin' ny faritra roa: ny faritanindranon' i Dzungaria any avaratra sy ny faritanindranon' i Tarim any atsimo. Ny 9,7 % eo ho eo amin' ny velaran' i Xinjiang ihany no azo onenana.

Vondrom-poko sy empira nifandimby no nifaninana nifehy manontolo na amin' ny ampahany an' io faritra io, izay manana tantara voarakitra an-tsoratra nandritra ny 2 500 taona fara fahakeliny. Niala avy amin' ny tanin' ny tarana-mpanjaka sinoa samihafa, niantomboka amin' ny tarana-mpanjaka Han hatramin' ny taonjato faha-2 tal. J.K. mankaty, amin' ny anaran' ny Prôtektôratan' ireo Faritra any Andrefana, dia anisan' ny tanim-pirenena sinoa izy io tamin' ny vanim-potoana maro hafa.

Tamin' ny fiafaran' ny Ady Dzungar-Qing dia teo ambany fitondran' ny tarana-mpanjaka Qing ilay faritra tamin' ny taonjato faha-18, ary nosoloina amin' ny governemantan' ny Repoblikan' i Sina tamin' ny 1912. Tamin' ny fiafaran' ny ady an-trano sinoa tamin' ny taona 1949 dia lasa anisan' ny Repoblika Entim-Bahoakan' i Sina izy. Tamin' ny taona 1954 dia natsangana ny Xinjiang Bingtuan (orinasa famokarana sy fananganana) mba hanamafisana ny fiarovana ny sisin-tany amin' ny Firaisana Sôvietika sy hampiroboroboana ny toekarena ao amin' ilay faritra.

Tamin' ny taona 1955 dia niova ara-pitantanana avy amin' ny satan' ny faritany ho lasa faritra mizaka tena i Xinjiang. Tao anatin' ireo taompolo farany dia hita tany Xinjiang, izay faritra mpamokatra etona voajanahary lehibe indrindra ao Sina nkehitriny, ny tahirin-tsolitany sy tahiri-mineraly be dia be.

Hatramin' ny taompolo 1990 ka hatramin' ny taompolo 2010 dia nitarika korontana tao amin' ilay faritra ny hetsika fitakiana fahaleovantena ho an' i Torkestàna Atsinanana sy ny fifandonan' ny mpankasitraka ny fisarahana sy ny fiandraikan' ny fivavahana silamo mahery vaika, anisan' izany ny fanafihana maro nataon' ny mpampihorohoro, ao koa ny fifandonana teo amin' ny tafika mpisara-bazana sy ny tafi-panjakana.

Jereo koa

Faritra mizakatena dimy any Sina: