Savoa
.jpg)
Ny savoa na tanatanamanga na voanongo na tanatanana na valavelogno dia karazana zavamaniry mamony ao amin' ny fianakaviana Euphorbiaceae, avy any amin' ny tany trôpikaly any Amerika, mety ho any Meksika na any Brezila sy any Amerika Afovoany. Tany am-boalohany dia avy any amin' ny faritra mafana any Amerika manomboka any Meksika ka hatrany Arzentina ny savoa, ary niely nanerana an'izao tontolo izao any amin' ny faritra mafana sy ny manakaiky an’ izany eran' izao tontolo izao. Jatropha curcas no anary ara-tsiansa. Ny hoe "curcas", dia nampiasain' ilay Pôrtogey dokotera Garcia de Orta, 400 taona mahery lasa izay (taona 1563).
Ny savoa dia miendrika ahitra lehibe na hazo madinika maitso lalandava, mahatratra 6 m na mihoatra ny haavony. Mahatohitra ny fahamainan’ ny tany izy, ka mahatonga azy haniry any amin’ ny tany efitra. Misy poizina (estera fôrbôla) izy. Misy ihany koa anefa ny karazany maro fihinam-boa (tsy misy poizina) any any Meksika, izay antsoin’ ny mponina any an-toerana amin’ny anarana hoe piñón manso, xuta, chuta, aishte, ankoatra ny hafa.
Misy menaka 27 % hatramin’ ny 40 % (salany 34,4 %) ny voan-tsavoa izay azo aodina mba hahazoana solika biôdiezela avo lenta, azo ampiasaina amin' ny môtera diezely mahazatra. Izany menaka izany koa dia ampiasaina amin' ny sehatry ny taozavabaventy. Manana toetra afaka anadiovana kibo (mampandoa) ny menaka savoa. Ny karazany azo hanina (tsy misy poizina), vokatry ny fifantenana nataon’ ireo teratany Meksikana ao Veracruz, dia azo ampiasaina amin' ny sakafom-biby sy ny sakafon’ olombelona. Azo anamboarana savony koa ny menaka savoa.