Komanga

Avy amin'i Wikipedia

Ny komanga dia karazana hazo ao amin' ny Erythrophleum, izay tsy hita afa-tsy any amin' ny faritra andrefana amin' i Madagasikara, hita ao amin' ny Valan-javaboarin’ ny Helodranon' i Baly. Ny hodiny dia ampiasaina amin' ny fitsaboana nentim-paharazana ary ny rantsany dia ampiasaina hanaovana fefy. Erythrophléum couminga ny anarany ara-tsiansa.

Izao no lazain' ny Rakibolana Malagasy: "Hazo lehibe mahatratra hatramin' ny 30 m ny halavany, fahita any amin' ny faritany avaratra andrefana ary amin' ny faritra manakaiky ny ranomasina. Ny komanga dia hazo misy poizina mahery amin' ny tenany manontolo, ary na dia ny fofona mivoaka avy amin' ny voniny aza -- izay manitra fa mahery -- dia malady mandray any an-doha ka mahajenjina, mampandoa ary mampandeha ran' orona."

Toetoetrany[hanova | hanova ny fango]

Ny komanga dia hazo mihintsan-dravina tsy dia avo loatra, mahatratra haavo hatramin' ny 20 m. Ny vatany dia misy hodiny marokoroko sy vakivaky, ary misy volovolony ny rantsany raha mbola tanora. Kely ny voniny izay sady lahy no vavy ary miloko fotsy. Manaraka azy ireo ny pepany fisaka, mafy, mikirozaroza, manana halava 20 sm sy savaivo 5 sm, misy voa efatra na mihoatra miendrika boribory fisaka toy ny kapila.

Faritra misy azy[hanova | hanova ny fango]

Ity hazo ity dia tsy fahita afa-tsy eto Madagasikara. Mirefy 400 km faritra misy azy ao amin' ny morontsiraka andrefana amin' ny Nosy, ary mirefy 40 km eo ho eo ny sakan’ izany faritra izany, izay tsy mihoatra ny 600 m ambonin’ ny haabon’ ny ranomasina. Maniry anaty ala mikitroka mifangaro sy amin' ny fatrana misy ala izy io, miaraka amin' ny hazo rofia, amin' ny tany fasehana.

Fampiasana azy[hanova | hanova ny fango]

Ny nofon' ity hazo ity dia mateza sy mahatohitra ny fahalovana saingy tsy dia ampiasaina afa-tsy amin' ny fanaovana fefy. Poizina ho an' ny omby ny raviny, ary vao mainka misy poizina ny voniny sy ny hodiny. Ny hodiny dia misy alkalôida diterpenôida. Torotoroina ho lasa vovoka ny hodiny ary ampiasaina amin' ny fitsaboana nentim-paharazana amin' ny fatra kely dia kely ho fandiovana kibo. Raha betsaka loatra ny hodiny dia lasa poizina mahery vaika ho an’ ny fo, izay miteraka fahasemporana haingana sy fikorontanana ary fijanonan' ny fo. Ny raviny rehefa latsaka ao anaty dobo natao fisotron’ ny biby fiompy rano dia matetika miteraka fanapoizinana mahafaty ho an’ny biby fiompy. Ny poizina dia vokatry ny alkalôida tena mahery ho an’ ny fo.

Taloha, ny hodiny dia natao poizina amin' ny fitsarana amin' ny alalan' ny fampinomana, izay fanao mbola nitohy teto Madagasikara hatramin' ny tapaky ny taonjato faha-19, tamin' ny vanimpotoan' ny Fanjakan' Imerina.

Jereo koa[hanova | hanova ny fango]