Jodasy Makabeo

Avy amin'i Wikipedia
I Jodasy Makabeo, 1860.

I Jodasy Makabeo na Jodà Makabeo dia mpisorona isan' ireo atao hoe Kôhena, zanaka fahatelo sady mpandimby an' i Matatià (na Matatiasy) rainy tamin' ny fitarihana ny fikomian' ny Jiosy hanohitra ny mpanjaka seleokida Antiôkôsy IV Epifanesy, izay nanazimbazimba ny Tempoly jiosy, sy niady tamin' ny Jiosy mankasitraka ny fampivoarana ny kolontsaina jiosy amin' ny fampifangaroharoana azy amin' ny fomba grika. Isan' ireo mpitari-tafika nalaza teo amin' ny tantaran' ny Jiosy izy izay nahataona lehilahy mpiady anarivony ka nandresy ny tafika siriana tamin' ny ady nifanaovany tamin' ny taona 166 sy 165 tal. J.K.

Atao hoe יהודה המכבי / Yehudah ha-Makabi izy amin' ny teny hebreo.

Tamin' ny volana Desambra taona 165 tal. J.K. izy dia nitarika ny tafiny hatrany Jerosalema ka nahazo ny Tempoly izay efa nampiasaina hanompoana ireo andriamanitra grika nandritra ny telo taona teo aloha, ka nanao fanadiovana ny Tempoly sady namerina indray ny fombam-pivavahana jiosy. Nanao fanafihana mitam-piadiana matetika i Jodasy mba handreseny ny fahavalony ao Jodea sy ny manodidina. Taorian' izany, tamin' ny taona 163 tal. J.K. dia nanome fahaleovan-tena ara-pivavahana ny Jiosy ny fanjakan' i Siria. Nilofo koa i Jodasy avy eo hahazo ny fahaleovan-tena ara-pôlitikan' ny Jiosy, ka ny Rômana no nanampy azy tamin' izany. Ny tsy fifanarahan' ny samy Jiosy no tsy nampahomby an' izany hetsika izany. Tamin' ny taona 161 i Jodasy dia nahazo fandresena miezinezina nanoloana ny tafika siriana tao Bet-Hôrôna (Beth-Horon) ao avaratra andrefan' i Jerosalema, nefa maty tamin' ny ady nifanaiovany tamin' ny Siriana tao akaikin' i Elsa izy taorian' izay.

Mba fahatsiarovana ny fanadiovana sy famerenana ny hasin' ny Tempoly dia mankalaza ny fety atao hoe Hanokà (Hannukkah) isan-taona ny Jiosy mandraka ankehitriny.

Jereo koa[hanova | hanova ny fango]