Hogônoty

Ny Hôgonoty dia antokom-pivavahana prôtestanta frantsay nifikitra tamin' ny fombam-pivavahana nohavaozina, na kalvinista. Ny teny, izay mety ho avy amin' ny anaran' ny mpitarika ara-pôlitika soisa, Bezanson Hugues (1491–1532?), dia nampiasaina tamin' ny tapaky ny taonjato faha-16. Ny teny hoe hôgonoty dia nampiasaina matetika mba hilazana ny mpivavaka ao amin' ny Fiangonana Nohavaozina tany Frantsa nanomboka tamin' ny andron' ny Fanavaozana Prôtestanta. Mifanohitra amin' izany kosa, ny Prôtestanta any atsinanana amin' i Frantsa, any Alsace, Moselle, ary any Montbéliard, dia Loterana indrindra.

Araka ny voalazan’i Patrick Cabanel, tamin’ny 1560 dia nisolo tena olona 2 tapitrisa teo ho eo, na 12,5% isan-jaton’ny mponina frantsay tamin’izany fotoana izany, ny hogonoty.

Nanomboka tamin’ny 1520 tany ho any, dia nanomboka avy hatrany ny fanenjehana mafy ny mpitondra fivavahana katolika. Ny famonoana voalohany dia nanomboka tamin'ny 1523. Nanomboka tamin'ny tantara ratsy tamin'ny afisy tamin'ny 1534, ny finoana Protestanta dia nosakanan'i François I. Noterena tany ambanin’ny tany ny Frantsay Protestanta, ary tonga ny onjam-pialofana voalohany. Na dia teo aza ireo fepetra famoretana ireo, dia afaka nanohy nivelatra mangingina ny Reformasiona.

Adin’i Hogonoty (1562–1598)

Nisy ady ara-miaramila nanaraka ny tapany faharoa tamin’ny taonjato faha-16, fantatra amin’ny anarana hoe Adin’i Hogonoty (1562–1598). Tamin’ny 1589, dia niakatra teo amin’ny seza fiandrianan’i Frantsa i Hogonoty Henry IV. Mandra-pahatongan'ny fandroahana azy tamin'ny 1593, ny Estates dia nanao fampisehoana noho ny fanoheran'ny ampahany betsaka amin'ny andriana amin'ny mpanjaka. Ny Loi Salique, didy navoakan’ny Parlemanta de Paris, dia niantso mpanjaka katolika romana. Maro àry no tsy nety nanaiky an’i Henry IV ho mpanjaka.

Ny mpanohana farany ny Ligy Katolika, ny Duke of Mercœur, dia nanaiky an’i Henry IV rehefa nahazo tsolotra 4 300 000 livres.

Taorian’ny Didin’i Nantes tamin’ny 1598, dia nisy fiadanana teo amin’ny roapolo taona teo ho eo. Nandritra izany fotoana izany dia afaka namerina ny fahefany tany Eoropa i Frantsa

Tamin’ny 1661, dia nanomboka ny fanenjehana mafy, ka nahatratra ny tampony teo ambany fahefan’i Louis XIV nanomboka tamin’ny 1685, ka niteraka onjam-panidinana Hogonoty tokony ho ampahefatry ny tapitrisa nankany amin’ny faritra protestanta tany Eoropa sy tany ampitan-dranomasina.

Vokatr'izany, dia saika ny Fanjakan'i Frantsa manontolo dia nesorina tamin'ny Hogonoty. Ny hany naningana dia ny Cévennes any avaratratsinanan’i Languedoc, izay lasa toerana nisy ny Ady Cévennes. Nifarana tamin’ny 1787 ny fanenjehana tany Frantsa.

Taorian’ny fiafaran’ny fanenjehana sy ny nampiharana ny Lalàm-panorenan’ny Frantsay tamin’ny 1791, dia nihanalaza hatrany ny teny hoe Protestanta; ny teny hoe Hogonot kosa dia manondro ny mpino kalvinista amin’ny fotoana nanenjehana azy ireo tany Frantsa.

Fifindra-monina any Eoropa

Maro ny Hgonoty nandositra mba handositra ny galeran'ny Mpanjaka, Nederlandy sy Angletera, ary tany Soisa, Prosia, Brandenburg ary Hessen

Nederlandy

Nanomboka tamin’ny taonjato faha-16 ny fifindra-monina protestanta tany Nederlandy, rehefa nandeha ny Protestanta 30 000 ho any Amsterdam. Ny lazan'i Amsterdam ho renivohitry ny fahalalahana ara-pivavahana any Eoropa dia nahatonga azy io ho ivon'ny fifindra-monina any amin'ny faritra hafa.

Alemaina

Raha mbola nizarazara ho fanjakana 300 ny Fanjakana Alemana, dia nandray anjara tamin’ny fananganana ny fanjakan’i Prosia tamin’ny 1701 ny Protestanta frantsay.

Teo anelanelan’ny faran’ny Ady Telopolo Taona (1648) sy 1685, dia Hogonoty 50 000 no nifindra monina nankany Brandenburg. Tonga dia nandray tsara an’ireo olom-pirenena frantsay ireo i Prussia, satria teo amin’ny faran’ny ambany indrindra ny toekareny taorian’ny Ady Telopolo Taona sy ny valanaretina pesta dimy izay namoizana ain’olona 140 000. Nampahafantatra ny vondrom-piarahamonin'i Languedoc sy Dauphiné i Friedrich Wilhem I avy amin'ny Prosia lehibe fa azo raisina tsara izy ireo.

Nahaliana an'io vahoaka Huguenot io ny Printsy-Mpifidy tao Hesse sy Brandenburg. Nampirisika ny fandraisana azy ireo izy ireo tamin’ny alalan’ny Didin’i Potsdam tamin’ny 29 Oktobra 1685. Nisy tany natokana ho azy ireo, ary koa ny mety hisian’ny fitantanan-draharaham-pitsarana mifanitsy amin’ny sazy.

Miavaka ankehitriny ny fitaoman’ny Hogonoty any amin’ireo tanàn-dehiben’ny fifindra-monina toa an’i Berlin sy Frankfurt am Main. Nandray tsara ny 35.000 mahery i Berlin.

Tamin’ny 1697, dia nahatratra 20 000 ny mponin’i Berlin tao anatin’ny mandany, anisan’izany ireo frantsay sesitany 4 922. Tamin’ny 1732, dia nisy 8 900 tao amin’ny tanànan’i Berlin fotsiny. Nisy lisitry ny mpitsoa-ponenana frantsay tany Magdeburg, nanomboka tamin’ny 1703, hita tao amin’ny tranombokin’ny Fikambanana Momba ny Tantaran’ny Protestanta frantsay. Izy ireo dia avy amin'ny Gard, Alsace, Picardy na Brie.

Any Soisa

Nitombo avo telo heny ny isan'ny Geneva nandritra ny taona 1680, ary avy eo niely nanerana an'i Soisa miteny frantsay, avy eo Alsace sy Franche-Comté, indrindra fa ny tanànan'ny sisin-tanin'i Mulhouse, izay nisy rahalahy Protestanta efatra nanorina ny orinasa DMC tamin'ny 1746, ary ho lasa renivohitra landihazo eoropeana voalohany Manchester mpifanandrina aminy.

Ao Genova

Nanomboka tamin'ny taonjato faha-16, ny faritr'i Vivarais sy Cévennes dia fiarovana mafy ho an'i Hogonoty, noho ny asan'i Olivier de Serres. Protestanta maromaro avy amin’ny Gard sy Cévennes no nifindra tany amin’ireo tanàna ara-barotra italianina. André de Nîmes dia niala tamin'ny 1677 nankany amin'ny seranan-tsambo italianina lehibe any Genova mba hitady orinasa rongony izay hanome ny anarany ho jeans manga sy denim.

Any Angletera

Ny faritr’i Canterbury sy ny distrikan’i Londona maromaro no nipetrahan’ny toeram-pivavahana Hogonoty am-polony nanomboka tamin’ny 1688, taorian’ny Revolisiona Be voninahitra tamin’ny 1688 notarihan’i William III (Angletera), izay ny miaramilany dia notarihin’ny Marshal iray avy any Frantsa izay tsy nivadika tamin’ny finoany protestanta, Frédéric-Armand de Schomberg.

Io tafika Franco-Holandey nisy lehilahy 15 000 io, anisaona]]n’izany ny Hogonoty frantsay 3 000 nialokaloka tany Holandy, dia nandresy ny Irlandey Jacobita, niara-dia tamin’ny tafik’i Louis XIV, tamin’ny ady tao Boyne tany Irlandy. Efa ho 5 000 ny Hogonoty nonina tao Dublin, ary mpanao asa tanana ny ankamaroany.