Groenlanda
.svg)
I Groenlanda na Grinlandy na Groenlandy (izay azo adika hoe "Tanimaitso" amin'ny fiteny malagasy araka ny anarany amin'ny fiteny danoa), na Kalallit Nunaat amin'ny fiteny kalalisota, dia nosy iray ao ao amin'ny Ranomasimbe Arktika. Faritany mizaka-tenan'i Danemarka io faritra io; ka noho izany na dia any Amerika Avaratra aza no misy an'ilay nosy, dia an'i Eoropa izy.
Fito arivo sy dimy alina no isan'ny mponina miaina any Groenlanda. Ny fiteny kalalisota no teny ofisialy ary i Nuuk no renivohitra.
Jeografia
[hanova | hanova ny fango]
Nosy faharoa lehibe indrindra i Groenlanda aorian'i Aostralia. Eo anelanelan'ny Ranomasimbe Arktika sy ny Ranomasimbe Atlantika avaratra no misy azy, izany hoe any andrefan'ny toerana misy an'i Islandy ary eo avaratra atsinanan'i Kanada.
Ranomandry manana hatevina telo kilometatra ny 95 isan-jaton'i Groenlanda. Manindry ny vato eo ambaniny ilay ranomandry ka araka izany dia mety hisy farihin-drano masira eo anivon'i Groenlanda raha afaka avokoa ny ranomandriny.
Tantara
[hanova | hanova ny fango]Niorina tamin'ny 2500 talohan'i JK i Groenlanda. Ny Inoita dia niorim-ponenana voalohany avy any Alaska namakivaky an'i Kanada tamin'ny taonjato voalohany talohan'i JK, izay nihaza omby musk, saingy tamin'ny 1800 talohan'i JK. Nanjavona indray anefa. Ny Inoita koa dia nipetraka tany andrefana, atsinanana ary avaratrandrefan'i Groenlanda izay nihaza tombo-kase sy serfa, ary tany amin'ny 2400 talohan'i JK. tonga tany Groenlandy tamin’ny 700 T.K. Nanjavona indray ny BC.
Azo inoana fa tsy nisy mponina intsony i Groenlandy, tatỳ aoriana.
Hitan’ny Eoropeanina voalohany i Groenlandy, angamba tamin’ny faramparan’ny taonjato faha-9 na tany am-piandohan’ny taonjato faha-10. Tsy maintsy nandositra an’i Islandy i Erik Le Rouge tamin’ny 982, ary tonga tany atsimoandrefan’i Groenlandy
Teo amin’ny 1150 tany ho any angamba, dia nisy onja vaovao nisy mponina Inoita tonga tany Groenlandy avy any Alaska, ka nipetraka indray tany andrefana sy atsinanana