Farao ao amin' ny Baiboly
_(14595890628).jpg)
Ny farao ao amin' ny Baiboly dia mpanjakan' i Ejipta na Egipta tamin' ny Andro Taloha izay resahina ao amin' ny boky sasantsasany ao amin' ny Testamenta Taloha. Atao hoe פַּרְעֹה / Parʿō) izy ireo ap amin' ny teny hebreo. Anisan' izany ny farao tsy fantatra anarana ao amin' ny zava-nitranga voalaza ao amin' ny Torah, ary koa ny farao maromaro tatỳ aoriana, izay ara-tantara na azo lazaina ho farao ara-tantara ny sasany. Tao amin' ny Vanim-potoana fahatelo anelanelany sy tamin' ny Vanim-potoana ambany (tapany voalohany amin' ny taonarivo voalohany tal. J.K.) teo amin' ny tantaran' i Ejipta no tena fantatra.
Farao fantatra anarana[hanova | hanova ny fango]
Sheshonq I[hanova | hanova ny fango]
Ilay farao libiana Sheshonq I (dinastia faha-22) dia nitondra ny anarana hoe Sesaq na Shishak. Sisaka no anoratana izany anarana izany ao amin' ny Baiboly prôtestanta amin' ny teny malagasy. Ao amin' ny Boky voalohan' ny Mpanjaka (1Mpanj. 11:40), dia nandray an' i Jerôbôama izy, i Jerôbôama mpanompo niodina tamin' i Sôlômôna.
Ary Solomona nitady hamono an' i Jeroboama. Fa Jeroboama niainga, dia nandositra nankany Egypta ho any amin' i Sisaka, mpanjakan' i Egypta, ka nitoetra tany mandra-pahafatin' i Solomona." (1Mpanj. 11:40, Ny Baiboly)
Taorian' ny fahafatesan' i Sôlômôna dia niverina tany Jodà i Jerôbôama nefa niady tamin' i Rôbôama (na Rehôbôama) zanak' i Sôlômôna izy ka nanorina ny Fanjakan' i Israely (na Fanjakan' i Samaria) ao avaratra. Araka ny Boky faharoan' ny Tantara (2Tant. 12:1-16) dia nanararaotra ny fisarahan' ny Hebreo i Sheshonq ka nanafika an' i Rôbôama (na Rehôbôama).
2 Ary tamin' ny taona fahadimy nanjakan-dRehoboama mpanjaka dia niakatra Sisaka, mpanjakan' i Egypta, hamely an' i Jerosalema, fa nivadika tamin' i Jehovah ny mponina tany, (..) 5 Ary Semaia mpaminany tonga tao amin-dRehoboama sy ireo mpanapaka ny Joda, izay tafangona tany Jerosalema noho ny amin' i Sisaka, ka nanao taminy hoe: Izao no lazain' i Jehovah: Ianareo efa nahafoy Ahy, koa Izaho kosa dia mba nahafoy anareo ho eo an-tànan' i Sisaka. (...) 7 Ary nony hitan' i Jehovah fa niaiky izy, dia tonga tao amin' i Semaia indray ny tenin' i Jehovah nanao hoe: Efa niaiky izy, ka dia tsy handringana azy Aho, fa tsy ho ela dia hamonjy azy; ary tsy haidiko amin' i Jerosalema avy amin' ny tànan' i Sisaka ny fahatezerako. (...) 9 Dia niakatra Sisaka, mpanjakan' i Egypta, hamely an' i Jerosalema ka namabo ny rakitry ny tranon' i Jehovah sy ny rakitry ny tranon' ny mpanjaka: samy nobaboiny avokoa izy rehetra; ary nobaboiny koa ny ampinga volamena izay nataon' i Solomona. (2Tant. 12:2-9, Ny Baiboly)
Nanao fahirano an' i Jerosalema izy ary afaka namerina ny fandriam-pahalemana tamin' ny nandefasany ny fanaky ny Tempoly, afa-tsy ny Fiaran' ny Fanekena. Taorian' izany dia nanafika an' i Jeroboama, ilay namany taloha, ilay farao ka nandositra nankany Jôrdania i Jerôbôama. Ny arkeôlôjia dia manamarina ny fisian' izany fanafihana izany satria nijanona tao Megidô i Sheshonq ka nanorina tsangambato fahatsiarovana izay manambara ny fandreseny[1].
Osorkon IV[hanova | hanova ny fango]
Araka ny voasoratra ao amin' ny Boky faharoan' ny Mpanjaka (2Mpanj. 17: 1-6) dia nikambana tamin' ny farao So i Hôsea (na Ôsea) mpanjakan' i Israely mba hanafaka ny fireneny amin' ny fanjanahan' ny fanjakana asiriana azy.
4 Ary ny mpanjakan' i Asyria nahita fa niodina Hosea; fa efa naniraka olona tany amin' i So, mpanjakan' i Egypta, izy sady tsy nanatitra hetra ho an' ny mpanjakan' i Asyria intsony tahaka ny fanaony isan-taona; koa dia nanidy azy ny mpanjakan' i Asyria sy namatotra azy tao an-trano-maizina. (2Mpanj. 17:4;Ny Baiboly)
Tsy hita ao amin' ny lahatssoratra egiptiana io anarana hoe So io nefa mety ho fanafohezana ny anaran' ny farao Osorkon IV izany.
Taharqa[hanova | hanova ny fango]
Ny anaran' i Taharqa, mpanjaka tao amin' ny dinastia faha-25, dia hita ao amin' ny Boky faharoan' ny Mpanjaka (2Mpanj. 19:9) sy ny Bokin' i Isaia (Is. 37:9) amin' ny firesahana ny amin' ny ady tamin' i Asiria tamin' ny fitondran' i Senakeriba (137). Tiraka no anoratan' ny Baiboly prôtestanta amin' ny teny malagasy izany anarana izany.
Ary nony ren' i Sankeriba ny amin' i Tiraka, mpanjakan' i Etiopia, nanao hoe: Indro, avy hiady aminao izy, dia naniraka olona indray ho any amin' i Hezekia izy (...) (2Mpanj. 19:9, Ny Baiboly)
Ary ren' i Sankeriba ny amin' i Tiraka, mpanjakan' i Etiopia, nanao hoe: Avy hiady aminao izy; ary nony nandre izany izy, dia naniraka olona ho any amin' i Hezekia (...)" (Isa. 37:9, Ny Baiboly)
Nekaô II[hanova | hanova ny fango]
Hita ao amin' ny Boky faharoan' ny Mpanjaka (2Mpanj. 23:29) sy ny Boky faharoan' ny Tantara (2Tant. 35:20-25) koa ny anaran' i Nekaô II, mpanjaka tamin' ny dinastia faha-26, ka voalaza fa tomponanadraikitra tamin' ny nahafatesan' i Jôsia, mpanjaka faha-16 tao Jodà, tamin' ny ady tao Megidô tamin' ny taona 609 tal. J.K.[2]. Atao hoe Nekô io anarana io ao amin' ny Baiboly prôtestanta amin' ny teny malagasy.
Tamin' ny andro nanjakan' i Josia no niakaran' i Farao-Neko, mpanjakan' i Egypta, hankany amoron' ny ony Eofrata hiady amin' ny mpanjakan' i Asyria; ary Josia mpanjaka dia nandeha hiady amin' i Farao. Kanjo nony hitany, dia matiny tao Megido izy. (2Mpanj. 23:29, Ny Baiboly)
Loharano sy fanamarihana[hanova | hanova ny fango]
- ↑ Peter A. Clayton (trad. Florence Maruéjol), Chronique des Pharaons : L'histoire règne par règne des souverains et des dynasties de l'Égypte ancienne, Casterman, 1995, 224 p. (ISBN 2203233044), p. 185-186.
- ↑ Peter A. Clayton (trad. Florence Maruéjol), Chronique des Pharaons : L'histoire règne par règne des souverains et des dynasties de l'Égypte ancienne,, Casterman, 1995, 224 p. (ISBN 2203233044) p. 196,