Antigônôsy I Mônôftalmôsy
I Antigônôsy I Mônôftalmôsy dia jeneraly makedôniana, tamin' ny andron' i Filipôsy II sy Aleksandra Lehibe, ary iray tamin' ny diadôka lehibe. Izy no mpanorina ny tarana-mpanjaka Antigônida (izay nanjaka taorian' ny nahafatesany tany Makedônia), dia nambara ho "mpanjakan' i Azia" (basileos) izy nanomboka tamin' ny taona 306 ka hatramin' ny nahafatesany tamin' ny 301 tal J.K. Amin' ny teny grika izy dia atao hoe Ἀντίγονος ὁ Μονόφθαλμος / Antígonos o Monóphthalmos. Teraka tamin' ny taona 382 tal. J.K. tao Elimea izy ary maty tamin' ny taona 301 tal. J.K. tamin' ny ady tao Ipsôsy.
Nandray anjara tamin' ny fakana ny tanin' ny Empira Persiana izy tamin' ny naha mpanao tetikadin' mpiara-dia grika tao amin' ny Ligin' i Kôrintôsy sy ny satrapan' i Frijia Lehibe; niavaka izy tamin' ny nahareseny ny miaramila persiana tany Anatôlia tamin' ny taona 332. Voahazona ho lohan' ny tany fananany taorian' ny fifanarahana tany Babilôna taorian' ny nahafatesan' i Aleksandra izy, ary nandray anjara lehibe tamin' ny Adin' ny Diadôka izy, voalohany tamin' ny naha mpanara-dia an' i Antipatera tsy nivadika azy, avy eo tamin' ny anaran' ny "emperora" manokana taorian' ny nahafatesan' ny solo-mpanjakan' i Makedônia. Nandresy tamin' ny adin' i Gabiena tamin' i Eomenesy avy any Kardia izy tamin' ny taona 316, ary avy eo nanohitra an' i Seleokôsy sy Kasandrôsy ary Ptôlemaiôsy. Teo anelanelan' ny taona 315 sy 314, dia namoaka ny Didy tao Tirôsy "manome fahalalahana ho an' ny Grika" izy ary nanangana ny Ligin' ny Nesiôta, kônfederasiôna nampitambatra ny vondro-nosy Kokladesy.
Ny fahalemana izay nanjaka tamin' ny taona 311 dia manamafy ny fifehezany ny ampahany be amin' i Azia Minora izy. I Demetriôsy zanany lahy no nitarika ny ady tany Grisia an-tanibe, ary nifehy an' i Atena tamin' ny taona 307. Resy ny andian-tsambon' i Ptôlemaiôsy tao Salamisy any Kipra izy ary nanao fahirano maharitra an' i Rôdôsy. Ireo fahombiazana ireo dia nanosika an' i Antigônôsy hanambara ny tenany ho mpanjaka tamin' ny taona 306 sy hanohy ny tolona tany Grisia. Niatrika ny fiaraha-mientan' ny Diadôka anefa izy, izay nampitambatra indrindra an' i Seleokôsy sy i Losimakôsy, ka resy sy novonoina tamin' ny ady tao Ipsôsy izy tamin' ny taona 301 ary nozaraina ny tany fananany.
Niseho ho tompondakan' ny fahalalahan' ny tanàna grika araka ny tombontsoany ara-pôlitika izy ary izy no voalohany tamin' ny Diadôka nanome ny anaram-boninahitra ny tenany ho mpanjaka, heverin' ny mpahay tantara ankehitriny maro ho mpanorina ny fanjakana hekenistika.