Sodàna Frantsay

Avy amin'i Wikipedia
Maitso: Sodàna Frantsay; maitso tanora: Afrika Andrefana Frantsay; volondavenona: Fananana frantsay hafa; mainty: Repoblika Frantsay

I Sodàna Frantsay dia zanatany frantsay naorina teo amin' ny tanim-pirenen' i Maly ankehitriny, tao Afrika Andrefana Frantsay hatramin' ny taona 1880 ka hatramin' ny 1959, rehefa niditra tao amin' ny Federasiônan' i Maly, ary avy eo tamin' ny taona 1960, rehefa lasa fanjakana mahaleo tena i Maly. Atao hoe Soudan français izy amin' ny teny frantsay fa السودان الفرنسي / as-Sūdān al-Faransī kosa amin' ny teny arabo.

Ity zanatany ity dia nantsoina tamin' ny fomba ôfisialy hoe Sodàna Frantsay hatramin' ny 1890 ka hatramin' ny 1899 ary avy eo indray hatramin' ny 1921 ka hatramin' ny 1958, ary nanana anarana isan-karazany nandritra ny fisiany. Tany am-boalohany dia naorina ho tetikasa miaramila notarihin' ny tafika frantsay ilay zanatany, saingy tamin' ny tapaky ny taompolo 1890 dia teo ambany fitantanan' ny sivily.

Nisy ny fanavaozana ny fitantanana maromaro tany am-piandohan' ny taompolo 1900 izay nampitombo ny fitantanan-draharaha frantsay momba ny raharaha toy ny fambolena sy ny fivavahana ary ny fanandevozana. Taorian' ny Ady Lehibe Faharoa, ny Rassemblement Démocratique Africain (RDA) notarihin' i Modibo Keïta no lasa hery ara-pôlitika lehibe indrindra nanosika ho any amin' ny fahaleovantena.

I Sodàna Frantsay tany am-boalohany dia nitazona fifandraisana akaiky tamin' i Frantsa ary niditra tao amin' ny federasiôna tsy naharitra ela niaraka tamin' i Senegaly tamin' ny taona 1959, saingy niharatsy haingana ny fifandraisana teo amin' ny firenena roa tonta. Tamin' ny taona 1960 dia nanjary Repoblikan' i Maly (frantsay: République du Mali) i Sodàna Frantsay ary nanomboka nanalavitra an' i Senegaly sy i Frantsa.